Kho quẹt chấm rau củ hay cơm cháy là món ăn bắt nguồn từ Nam Bộ. Khi những người nông dân quá nghèo đói và thiếu thốn. Họ nghĩ ra món ăn này để ăn cùng rau củ luộc hoặc cơm cháy cho tiết kiệm. Phần thịt cá, tôm tép ít ỏi được kho mặn lên cùng chút nước mắm sao cho sền sệt, đặc quánh.
Món kho quẹt khiến bữa cơm nghèo nàn nhạt nhẽo, vốn chỉ có rau củ luộc trở nên đậm đà, ngon miệng hơn. Nếu vẫn còn đói bụng, vét nồi cơm còn miếng cơm cháy, lại chấm vào kho quẹt để ăn. Miếng cơm cháy mềm hơn nhưng vẫn giữ được độ giòn, lại thêm hương vị của chút nước thịt, tép thật ngon lành hơn hẳn!
Vốn được sáng tạo ra bởi dân nghèo, tuy nhiên, cho đến ngày nay, kho quẹt lại trở thành một món đặc sản được yêu thích, thậm chí còn xuất hiện trong các nhà hàng sang trọng. Kho quẹt dù ăn với cơm cháy hay rau củ đều là món ăn dân dã nhưng có hương vị đặc trưng, chỉ ăn một lần là nhớ mãi. Mặc dù đơn giản chỉ là miếng cơm cháy chấm với kho quẹt nhưng dư vị lạ miệng của món ăn để lại rất lâu. Kể cả những người già hay người trẻ đều bị thu hút bởi món ăn giản dị này.
Cơm cháy chấm kho quẹt là một món ăn quen thuộc của người miền Tây. Không quá cầu kì trong thành phần cũng như cách chế biến, nhưng thứ đặc sản dân giã này chính là biểu hiện của sự đoàn kết, tình yêu thương giữa những người con đất Việt hiền hậu và chân chất.
Cơm cháy giòn rụm, chấm với kho quẹt mặn mà, đậm vị, thêm chút tôm khô bùi bùi là món lai rai lý tưởng trong những ngày đông lạnh cuối năm. Kho quẹt chính là loại nước mắm được kho lên sền sệt, đặc quánh cùng với thịt heo xắt nhỏ, cá con, tép, cua… có đủ vị ngậy – ngọt – mặn – cay yêu thích của người miền Nam.
Bẻ một miếng cơm cháy rồi “quẹt” với thứ nước mắm kho này. Thêm một gắp rau nhúng đẫm kho quẹt, bữa cơm cứ đưa đẩy ăn hết lúc nào không biết. Kho quẹt là món ăn quen thuộc xuất hiện trong thực đơn của nhiều nhà hàng. Có lẽ những người dân nghèo khi xưa cũng chẳng thể ngờ giờ đây món ăn này lại được yêu thích đến thế!
Món ăn không cao sang, đơn giản, dễ làm, không nhiều lắm chất bổ dưỡng nhưng lại biểu hiện sự đầm ấm, đoàn kết, thương yêu trong cảnh nghèo khó của những con người chân chất. Ấy vậy mà ca dao mới có câu:
Rau luộc quẹt với cá kho
Nước cơm còn nóng chan vô mà lùa
Ngày nay, cơm cháy kho quẹt đã được đem đi giới thiệu với khắp các thực khách trong cả nước như là một món đặc sản đặc trưng của miền Tây.
