Không chỉ trong văn học, âm nhạc Việt Nam từ rất lâu cho đến hiện tại vẫn đang không ngừng khai thác hình ảnh của người phụ nữ Việt Nam. Khán giả đã quá quen với những hình ảnh người mẹ Việt Nam anh hùng, người vợ tần tảo hy sinh cho gia đình hay những "bông hoa" thời chiến,... trong các tác phẩm nghệ thuật kinh điển.
Kế thừa những nét đẹp đó, thế hệ nghệ sĩ trẻ Việt Nam đang áp dụng và phát huy một cách mạnh mẽ hình ảnh người phụ nữ trong các tác phẩm nghệ thuật, đặc biệt là âm nhạc. Thông qua góc nhìn của những người trẻ, cách mà họ truyền tải hình ảnh đẹp đẽ của người phụ nữ Việt Nam cũng trở nên đặc biệt hơn bao giờ hết.
Cùng với sự bùng nổ của xu hướng âm nhạc dân gian đương đại, khai thác những nét đẹp truyền thống của văn hóa, thì phụ nữ Việt Nam đã trở thành một trong những nguồn "kho báu" ý tưởng tuyệt vời.
Từ nét đẹp truyền thống...
Hoàng Thùy Linh có lẽ chính là nữ nghệ sĩ tiên phong trong việc tôn vinh phụ nữ Việt Nam thông qua âm nhạc hiện đại của mình. Bánh trôi nước có thể được xem là cú nổ lớn nhất đưa sự nghiệp của cô lên đỉnh cao tại thị trường nhạc Việt.
Bánh trôi nước của Hoàng Thùy Linh, với giai điệu hiện đại và hình ảnh MV ấn tượng, đã mang đến một góc nhìn mới về bài thơ cùng tên của Hồ Xuân Hương. Qua đó, ca khúc không chỉ đơn thuần là một bản cover mà còn là một cuộc đối thoại giữa quá khứ và hiện tại, giữa truyền thống và đương đại về hình ảnh người phụ nữ Việt Nam.
Ca khúc vẫn giữ nguyên những hình ảnh quen thuộc về người phụ nữ Việt Nam: trắng trẻo, tròn trịa như bánh trôi nước, là biểu tượng cho vẻ đẹp dịu dàng, thuần khiết.
Giống như bài thơ gốc, ca khúc cũng đề cập đến thân phận "ba chìm bảy nổi" của người phụ nữ, phải chịu nhiều sự ràng buộc bởi xã hội. Dù trải qua bao thăng trầm, người phụ nữ vẫn giữ được vẻ đẹp và sức sống mãnh liệt. Hình ảnh "vẫn tròn đầy đặn" dù "bảy nổi ba chìm" thể hiện sự kiên cường, bất khuất.
MV của Hoàng Thùy Linh đã bổ sung thêm những hình ảnh về một người phụ nữ hiện đại, tự chủ, không còn bị bó buộc bởi những khuôn mẫu truyền thống.
Thành công vang dội của Bánh trôi nước đã giúp Hoàng Thùy Linh có bước đà vững chắc, tạo ra hàng loạt những ca khúc đình đám được lấy cảm hứng từ hình ảnh người phụ nữ Việt như: Để Mị nói cho mà nghe, Em đây chẳng phải Thúy Kiều, Tứ phủ,... Chính vì sự thống nhất vô cùng chặt chẽ trong âm nhạc lẫn hình ảnh, Hoàng Thùy Linh được nhớ đến là nữ nghệ sĩ tiêu biểu trong công cuộc tôn vinh giá trị của phụ nữ Việt Nam bằng âm nhạc.
Một cái tên tiềm năng khác gây sốt thị trường nhạc Việt gần đây chính là Phương Mỹ Chi. Album Vũ trụ cò bay 100% được hình thành dựa trên những tác phẩm văn học kinh điển của Việt Nam. Trong đó, nổi bật là những tác phẩm ca ngợi phụ nữ Việt Nam như: Nữ anh hùng Võ Thị Sáu trong Người con gái nằm nghe biển hát, Những nữ chiến sĩ can trường trong Những ngôi sao xa xôi, người phụ nữ làng chài tần tảo trong Chiếc thuyền ngoài xa, người phụ nữ sắc son chung thủy trong Chuyện người con gái Nam Xương,...
Album Vũ trụ cò bay của Phương Mỹ Chi không chỉ là một sản phẩm âm nhạc chất lượng mà còn là một bức tranh đa chiều về hình ảnh người phụ nữ Việt Nam. Qua những ca khúc lấy cảm hứng từ các tác phẩm văn học, Phương Mỹ Chi đã khéo léo khắc họa những nét đẹp truyền thống và sự đổi thay của người phụ nữ trong xã hội hiện đại.
Qua các ca khúc, người phụ nữ được khắc họa với hình ảnh tần tảo, chịu thương chịu khó, luôn lo lắng cho gia đình. Họ là những người mẹ, người vợ đảm đang, là chỗ dựa vững chắc cho chồng con.
Dù cuộc sống có nhiều khó khăn, người phụ nữ Việt Nam vẫn luôn giữ được tinh thần lạc quan, yêu đời. Họ luôn tìm thấy niềm vui trong những điều nhỏ bé nhất. Trong những hoàn cảnh khó khăn, người phụ nữ Việt Nam thể hiện một bản lĩnh phi thường. Họ sẵn sàng đối mặt với mọi thử thách để bảo vệ gia đình và hạnh phúc.
Phương Mỹ Chi đã khéo léo kết hợp những giai điệu dân ca truyền thống với những âm thanh hiện đại, tạo nên một phong cách âm nhạc độc đáo và cuốn hút. Ca từ của các bài hát không chỉ mang tính thẩm mỹ cao mà còn chứa đựng nhiều thông điệp ý nghĩa về cuộc sống và con người.
Qua từng ca khúc, người nghe có thể cảm nhận được sự đa dạng trong hình ảnh người phụ nữ Việt Nam, từ những cô gái trẻ trung, năng động đến những người phụ nữ trung niên giàu kinh nghiệm sống.
...cho đến sự phá vỡ những định kiến
Nếu như Hoàng Thùy Linh và Phương Mỹ Chi đã khai thác triệt để hình ảnh người phụ nữ truyền thống, thì ở một góc độ khác có những nghệ sĩ lại chọn cách tôn vinh nét đẹp của những người phụ nữ trong thế giới hiện đại.
Nổi bật có thể kể đến 906090 của Tóc Tiên, một ca khúc mang đậm tuyên ngôn nữ quyền. 906090 - Con số này từ lâu đã được coi là chuẩn mực về vẻ đẹp hình thể của phụ nữ. Tuy nhiên, Tóc Tiên đã thẳng thắn đặt câu hỏi về sự phù hợp và áp đặt của chuẩn mực này. Ca khúc khẳng định rằng vẻ đẹp của người phụ nữ là đa dạng, không bị giới hạn bởi bất kỳ một khuôn mẫu nào. Mỗi người đều có vẻ đẹp riêng và có quyền tự tin thể hiện bản thân.
Tóc Tiên đã lên tiếng phản đối những định kiến xã hội về vai trò của người phụ nữ, về việc phụ nữ phải gò bó bản thân vào những khuôn khổ nhất định. Ca khúc khuyến khích phụ nữ hãy tự tin thể hiện cá tính, sở thích và theo đuổi những điều mình muốn.
906090 là một tiếng nói mạnh mẽ đòi hỏi sự bình đẳng giới, xóa bỏ những bất công mà phụ nữ phải đối mặt. Ca khúc khẳng định rằng phụ nữ hoàn toàn có thể tự chủ về kinh tế, có sự nghiệp riêng và không phụ thuộc vào bất kỳ ai.
MV 906090 đã khắc họa rõ nét sự thay đổi của hình ảnh người phụ nữ qua các thế hệ, từ những quan niệm truyền thống đến sự tự do và phóng khoáng của thế hệ trẻ. Ca khúc đặt ra câu hỏi về việc tìm kiếm bản sắc và định hình hình ảnh của mình trong một xã hội luôn thay đổi.
Một số nghệ sĩ Gen Z cũng không nằm ngoài nguồn cảm hứng tôn vinh nét đẹp của người phụ nữ trong thế giới hiện đại như: tlinh trong ca khúc Nữ siêu anh hùng, MONO trong ca khúc Em xinh,... Tất cả những đức tính tốt đẹp của người phụ nữ Việt được khắc họa một cách duyên dáng, ngọt ngào qua âm nhạc đầy sự bắt nhịp xu hướng thế giới của các nghệ sĩ trẻ. Từ đó, giá trị của người phụ nữ Việt Nam được hiện hữu một cách khéo léo trong đời sống tinh thần của nhiều người, đặc biệt là các khán giả trẻ.
Hình tượng người phụ nữ Việt Nam trong âm nhạc đã trải qua nhiều biến đổi nhưng vẫn luôn giữ được những nét đẹp truyền thống và khẳng định được vai trò quan trọng của họ trong xã hội. Âm nhạc về người phụ nữ không chỉ là những tác phẩm nghệ thuật mà còn là tiếng nói của trái tim, phản ánh những khát vọng, ước mơ và những giá trị sống của người phụ nữ Việt Nam.
