Suốt hơn một năm vừa qua, mỗi lần câu hát “…một ngày bằng mấy trăm năm hỡi người…” vang lên là trái tim tôi như muốn ngừng đập, nước mắt như trực trào ra nơi khoé mắt…
Tôi nhớ như in khoảnh khắc ấy, khi “cắt nửa vầng trăng…” vang lên là lúc những tiếc nấc, những giọt nước mắt hoà lẫn với từng câu, từng chữ của “Ca dao em và tôi” trong cái không gian buồn bã của Nhà tang lễ. Tôi đã cố gắng kìm nén tất cả những đau đớn trong lòng nhưng rồi tôi đã bỏ chạy khỏi nhà tang lễ như muốn trốn chạy chính mình, trốn chạy sự thật quá bất ngờ mà tôi không bao giờ muốn chấp nhận. Lúc ấy quá khứ của tôi, tuổi thơ của tôi với Ba trở về như một cuốn phim rõ ràng, không một vết xước, vết mờ…
Cố nhạc sỹ An Thuyên.
Tuổi thơ của tôi gắn bó với quê hương Nghệ An nắng, gió. Là những chuyến đi theo Ba cùng đoàn đi diễn. Là những lần ngồi vắt vẻo sau lưng Ba trên chiếc xe đạp cà tàng, lạch cạch. Là những bài hát, điệu múa Ba dạy để con gái đi thi văn nghệ mỗi dịp hè. Nhưng tuổi thơ nhiều kỷ niệm nhất lại là ở Hà Nội - nơi tôi không sinh ra mà chỉ bắt đầu lớn lên từ đó.
Khoảng những năm 80 thế kỷ trước, Ba viết phần âm nhạc cho vở nhạc kịch “Tiếng hát Chương Chi” của Nhà hát giao hưởng nên họ đã tạo điều kiện cho mượn một căn phòng nhỏ ở trong khu tập thể. Đó là cả một hạnh phúc của gia đình tôi vì có căn phòng được gọi là nhà riêng sau mấy năm sống chen chúc ở tập thể Ký túc xá Trường Sân khấu - nơi Mẹ tôi theo học Đạo diễn. Gia đình tôi thời gian đó còn nghèo lắm. Mẹ thì đang đi học, tôi và anh trai thì còn nhỏ. Vậy là bao nhiêu gánh nặng gia đình dồn lên đôi vai của Ba tôi. Tôi nhớ hồi đó Ba viết “Ca dao em và tôi” là để đoạn Chương Chi (nghệ sỹ Gia Hội đóng) đứng dưới cửa sổ hát gọi Mị Nương (nghệ sỹ Thuý Hà đóng): “Cắt nửa vầng trăng, cắt nửa vầng trăng tôi làm con đò nhỏ. Chặt đôi câu thơ, bẻ đôi câu thơ tôi làm mái chèo lướt sóng. Đưa tôi về, đưa tôi về với người tôi yêu…”.
Nhiều năm sau, lần đầu tiên ca khúc “Ca dao em và tôi” hoàn chỉnh được giới thiệu đến công chúng trong chương trình âm nhạc của VTV làm tại Hội trường Trường Đại học văn hoá qua tiếng hát của cô Thanh Hoa. Tôi còn nhớ mấy ngày sau có rất nhiều bài báo chỉ trích, chê bai bài hát này vì lạc điệu với dòng chảy âm nhạc lúc bấy giờ. Phải đến 10 năm sau, lần đầu tiên có một ca khúc mang âm hưởng dân ca nhưng vẫn rất hiện đại được vinh danh tại Giải thưởng Làn sóng xanh năm 1998 với tiếng hát của anh Quang Linh, được báo chí ca ngợi.
Bút tích ban đầu của tác phẩm “Ca dao Em và Tôi”.
“Ca dao em và tôi” đã cùng tôi khôn lớn. Mỗi quãng thời gian nó lại mang lại cho tôi một cảm xúc thật khác biệt. Khi còn là một cô gái mới lớn, tôi đã từng mơ mộng sẽ có một chàng trai hát bài hát ấy tặng mình bởi nó tình cảm, da diết đến tê lòng. Rồi khi có gia đình, tôi lại nghe nó với tâm tư, với thắc mắc của người bắt đầu lo toan cuộc sống. Sao giữa bao nhiêu thiếu thốn mà Ba vẫn có thể viết lên những lời ca bay bổng, nên thơ một cách lạ kỳ: “…chân lấm bùn mà tôi ngỡ gót chân tiên…”? Sao tâm hồn người nghệ sĩ ấy có thể vượt qua cả những lo toan chật vật của cơm áo gạo tiền để viết: “Câu ca rằng hết giận rồi thương, áo nâu sồng em nhuộm tình tôi”?
Ba đã viết những lời ca ấy bên chiếc bàn nhỏ, giữa căn phòng chật chội kê một chiếc giường của Ba Mẹ, xoong nồi lỉnh kỉnh, chiếc hòm sắt đã gỉ màu đựng ngô sắn, gạo muối…
Và bây giờ, sau 1 năm, 4 tháng, 12 ngày Ba ra đi, tôi nghe “Ca dao em và tôi” để thấm thía những mong ước mãnh liệt đến độ phải cắt nửa vầng trăng, chặt đôi câu thơ để được về với người mình yêu như cách mà Ba tôi đã gửi gắm trong bài hát.
Hôm nay 30/10/2016…tròn 20 năm “Ca dao em và tôi” ra đời…Tôi ở lại chốn này, day dứt khôn nguôi muốn được hỏi Ba một câu hỏi duy nhất: Một ngày bằng mấy trăm năm, hỡi Người?
Tác phẩm Ca dao Em và Tôi do ca sỹ Quang Linh thể hiện. (Nguồn Youtube).
Một phần trình diễn khác của hai thí sinh Yên Nhiên và Kim Cương trong
chương trình Thần Tượng Bolero 2016.
Ca dao Em và Tôi qua phần thể hiện ngọt ngào của Bùi Lê Mận
