Theo tín ngưỡng dân gian, ngày rằm tháng 7 còn là ngày mở cửa ngục, các vong nhân được xá tội nên có lễ cúng Cô Hồn (vào buổi chiều) cho các vong linh không nhà cửa, không nơi nương tựa, gọi nôm na là ngày cúng chúng sinh.
Rằm tháng 7 âm lịch cũng là ngày lễ Vu Lan, đây là một đại lễ báo hiếu cha mẹ, ông bà, tổ tiên đã khuất, thể hiện tấm lòng “ăn quả nhớ kẻ trồng cây”.
Trong ngày này, các gia đình thường chuẩn bị 4 lễ: cúng Phật, cúng thần linh, cúng gia tiên và cúng chúng sinh (cúng thí thực cô hồn). Với mỗi 1 lễ cúng đều mang một ý nghĩa khác nhau, do đó việc sắp lễ cũng khác nhau.
Với mỗi 1 lễ cúng đều mang một ý nghĩa khác nhau, do đó việc sắp lễ cũng khác nhau.
Lễ cúng Phật
Chỉ cần một đĩa trái cây ngũ quả và hoa tươi có thể dâng lễ Phật. Nếu gia đình nào có điều kiện hơn thì sắp thêm mâm xôi và chè, gồm: 1 đĩa xôi và 5 bát chè. Gia đình có điều kiện nữa thì sắp mâm cơm chay cúng dường Phật. Khi làm lễ Phật tại nhà tốt nhất là đọc một khóa Kinh Vu Lan để hồi hướng công đức cho những người thân trong quá khứ được siêu sinh.
Lễ cúng thần linh (thổ công) tại nhà
Mỗi gia đình đều có một vị thần linh hay còn gọi thổ công cai quản diện tích đất của căn hộ đó. Theo tục lệ cổ truyền của dân tộc, trong Lễ Vu Lan người ta sắp lễ cúng thần linh để tạ ơn vị thần cai quản đất đai cho gia đình được bình an. Lễ cúng chỉ cần 1 con gà trống luộc để nguyên con, 1 đĩa xôi và rượu. Đồ mã là một ông ngựa đỏ.
Lễ cúng gia tiên
Ngày Rằm tháng Bảy, theo tín ngưỡng dân gian còn gọi là ngày mở cửa ngục, các vong nhân được xá tội về với gia đình. Con cháu làm mâm cơm, canh như ngày thường trong gia đình ăn món gì có thể cúng món đó.
Trong ngày cúng xá tội vong nhân, người mất được hoan hỉ về với gia đình con cháu, vì thế nhiều người đã mua biếu quần áo, giày dép, các vật dụng sử dụng trong gia đình. Con cháu cầu chúc cho chân linh an lạc và độ trì cho mọi người gặp nhiều may mắn, hạnh phúc và phồn vinh.
Lễ cúng chúng sinh
Cúng chúng sinh tháng cô hồn là tục lệ của người dân Việt, đây là mâm cúng dành cho những linh hồn còn vương vấn bụi trần, không nơi nương tựa, chịu oan trái ở kiếp trước…
Lưu ý đầu tiên khi chuẩn bị đồ cúng cô hồn ngày rằm tháng 7 đó là mâm cúng này cần được thực hiện ngoài trời hoặc trước cửa chính ngôi nhà. Lễ cúng chúng sinh được tổ chức vào buổi chiều tối ngày 14/7 hoặc 15/7 (âm lịch)
Một nghi thức cúng cô hồn đúng bao gồm:
- Muối gạo (1 đĩa).
- Cháo trắng nấu loãng (12 chén nhỏ), hay là cơm vắt: 3 vắt.
- 12 cục đường thẻ.
- Giấy áo, giấy tiền vàng bạc. Trong đó, tiền vàng từ 15 lễ trở lên, quần áo chúng sinh từ 20 đến 50 bộ.
- Bắp rang, khoai lang, ngô, sắn luộc…
- Mía (để nguyên vỏ và chặt tùng khúc nhỏ độ 15 cm).
- Bánh, kẹo, tiền mặt (tiền thật, các loại mệnh giá).
- Nước: 3 ly nhỏ, 3 cây nhang, 2 ngọn nến nhỏ.
Muối và gạo sau khi cúng xong phải rải xuống đường mang ý nghĩa tiễn cô hồn đi.
Có thể tham khảo bài văn khấn gia tiên sau:
Kính lạy cha mẹ, ông bà, gia tiên tiền tổ nội ngoại, hôm nay là ngày rằm tháng bảy âm lịch năm…. là ngày để con cháu báo hiếu với tổ tiên, chúng con với tấm lòng thành kính hiếu nghĩa xin sửa soạn lễ vật, tiền vàng, nhang đăng cung thỉnh kính mời cha mẹ, ông bà, cùng gia tiên tiền tổ nội ngoại hạ đàn thụ hưởng và chứng giám cho tấm lòng thành kính của chúng con.
Nhờ hồng ân của gia tiên tiền tổ mà chúng con được làm người được có cuộc sống như ngày hôm nay. Nhân ngày lễ vu lan báo hiếu, chúng con kính mong cha mẹ, ông bà, cùng gia tiên tiền tổ nội ngoại ở trên thiên giới luôn được Thượng Đế và chư vị thần tiên gia ân ban phúc để linh hồn tổ tiên được an lạc thanh tịnh.
Con cầu mong cha mẹ, ông bà cùng gia tiên phù hộ độ trì cho con cháu luôn được mạnh khoẻ, đạo đức, trí tuệ, sáng tạo, để xây dựng một gia đình hạnh phúc, góp phần xây dựng quê hương, đất nước ngày càng tươi đẹp hơn. Chúng con xin đa tạ hồng đức của cha mẹ, ông bà cùng gia tiên tiền tổ nội ngoại.
Lòng thành tấu thỉnh con xin kính dâng. (Chúng con xin đa tạ ) 3 lần. Lễ 9 lễ tạ ơn.
Văn khấn cúng cô hồn
Ta có thể đọc bài văn khấn dưới đây hoặc tụng nghi thức cúng thí thực cô hồn (cúng chúng sinh) trong Kinh Nhật tụng.
Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)
Con lạy chín phương trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
Con lạy Đức Phật Di Đà.
Con lạy Bồ Tát Quan Âm.
Con lạy Táo Phủ Thần quân Phúc đức chính thần.
Tiết tháng 7 sắp thu phân
Ngày rằm xá tội vong nhân hải hà
Âm cung mở cửa ngục ra
Vong linh không cửa không nhà
Đại Thánh Khảo giáo A Nan Đà Tôn giả
Tiếp chúng sinh không mả, không mồ bốn phương
Gốc cây xó chợ đầu đường
Không nơi nương tựa đêm ngày lang thang
Quanh năm đói rét cơ hàn
Không manh áo mỏng, che làn heo may
Cô hồn Nam Bắc Đông Tây
Trẻ già trai gái về đây họp đoàn
Dù rằng chết uổng, chết oan
Chết vì nghiện hút chết tham làm giàu
Chết tai nạn, chết ốm đau
Chết đâm chết chém, chết đánh nhau tiền tình
Chết bom đạn, chết đao binh
Chết vì chó dại, chết đuối, chết vì sinh sản giống nòi
Chết vì sét đánh giữa trời
Nay nghe tín chủ thỉnh mời
Lai lâm nhận hưởng mọi lời trước sau
Cơm canh cháo nẻ trầu cau
Tiền vàng quần áo đủ màu đỏ xanh
Gạo muối quả thực hoa đăng
Mang theo một chút để dành ngày mai
Phù hộ tín chủ lộc tài
An khang thịnh vượng hoà hài gia trung
Nhớ ngày xá tội vong nhân
Lại về tín chủ thành tâm thỉnh mời
Bây giờ nhận hưởng xong rồi
Dắt nhau già trẻ về nơi âm phần
Tín chủ thiêu hoá kim ngân
Cùng với quần áo đã được phân chia
Kính cáo Tôn thần
Chứng minh công đức
Cho tín chủ con
Tên là:………………………………
Vợ/Chồng:………………………….
Con trai:……………………………
Con gái:…………………………….
Ngụ tại:……………………………..
Nam mô A Di Đà Phật (3 lần)
Văn khấn cúng thần linh tại gia rằm tháng 7
Mâm cúng tổ tiên, thần linh tại gia thường là cỗ mặn và hương hoa, vàng mã, trầu cau, đèn, nến…
Nam mô A Di Đà Phật
Kính lạy: Ngài Kim niên Đương cai Thái tuế Chí đức Tôn thần, ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị đại vương, ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa, ngài Bản gia Táo quân và chư vị thần linh cai quản xứ này.
Hôm nay là ngày rằm tháng 7 năm ….
Tín chủ chúng con tên là: … ngụ tại nhà số …., đường …., phường (xã) …., quận (huyện) …, tỉnh (thành phố) …. thành tâm sắm sửa hương hoa, lễ vật và các thứ cúng dâng, bày lên trước án.
Chúng con thành tâm kính mời: Ngài Kim niên Đương cai Thái tuế Chí đức Tôn thần, ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị đại vương, ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa, ngài Bản gia Táo quân và tất cả các vị thần linh cai quản trong khu vực này. Cúi xin các ngài giáng lâm án tọa, soi xét chứng giám.
Nay gặp tiết Vu Lan, ngày vong nhân được xá tội, chúng con đội ơn Tam bảo, Phật trời phù hộ, thần linh các đấng chở che, công đức lớn lao nay không biết lấy gì đền đáp.
Do vậy, chúng con kính dâng lễ bạc, bày tỏ lòng thành, nguyện xin nạp thọ, phù hộ độ trì cho chúng con và cả gia đình chúng con, người người khỏe mạnh, già trẻ bình an hương về chính đạo, lộc tài vương tiến, gia đạo hưng long.
Giải tấm lòng thành cúi xin chứng giám.
