Đây là lần đầu tiên loại “hiệu ứng thị sai” này được ghi lại bằng camera trên tàu vũ trụ, tương tự như khi chúng ta giơ cánh tay ra trước mặt và quan sát chúng bằng một bên mắt, sau đó so sánh vị trí của cánh tay khi nhìn bằng mắt còn lại. “New Horizons đang quan sát một vũ trụ hoàn toàn mới, không giống như những gì chúng ta nhìn thấy từ Trái đất”, trích lời nhà khoa học Alan Stern, chuyên viên nghiên cứu chính của New Horizons từ Viện nghiên cứu Tây Nam ở Boulder, bang Colorado, Mỹ. “Điều này giúp chúng tôi thực hiện một việc chưa từng có tiền lệ – xem xét sự khác biệt về vị trí của những ngôi sao qua camera của New Horizons so với khi nhìn từ Trái đất”.
Wolf 359 qua ống kính của New Horizons (trái) và ảnh từ Trái đất (phải).
New Horizons sẽ tiếp tục nhiệm vụ thu thập dữ liệu khoa học về hệ mặt trời và không gian liên vì sao giống như phi thuyền Voyager. Năm 2015, con tàu này đã hoàn thành nhiệm vụ thăm dò sao Diêm Vương, sau đó tiếp cận tiểu hành tinh Arrokoth trên vành đai Kuiper vào tháng 1/2019. Tháng 4/2020, New Horizons tiếp tục sứ mệnh thăm dò ngôi sao Proxima Centauri và Wolf 359, cách Trái đất lần lượt 4,2 và 7,795 năm ánh sáng.
Bởi hiệu ứng thị sai, tức sự khác biệt về góc nhìn, nên vị trí của các ngôi sao qua ống kính của New Horizons xuất hiện chênh lệch, tạo điều kiện cho các nhà khoa học đo lường khoảng cách và xác định vị trí của chúng. Mọi hành tinh, bao gồm cả Mặt trời, đều không ngừng chuyển động. Song, chúng ta khó mà nhận thấy rõ sự dịch chuyển do chúng cách Trái đất rất xa, các hành tinh lại chuyển động trên trục thời gian cực kỳ dài. “Mắt người không thể phát hiện những thay đổi đó”, Stern nói. Tuy nhiên, bằng cách so sánh ảnh chụp của New Horizons với ảnh được chụp bằng kính viễn vọng trên Trái đất ở cùng thời điểm, sự khác biệt này có thể được chỉ ra rõ ràng.
Proxima Centauri qua ống kính của New Horizons (trái) và ảnh từ Trái đất (phải).
New Horizons gửi ảnh chụp trở lại Trái đất thông qua tín hiệu radio, thời gian truyền tin mất khoảng 6,5 tiếng đồng hồ. “New Horizons là con tàu đảm đương nhiệm vụ tiên phong, và thí nghiệm hiệu ứng thị sai này là một trong số đó”, Kenneth Hansen, nhà khoa học phụ trách chương trình New Horizons tại trụ sở của NASA ở Washington DC. (Mỹ) cho biết.
“Có thể nói rằng trong lĩnh vực ảnh 3D của các vật thể thiên văn, New Horizons của NASA là cái tên dẫn đầu với loạt ảnh ấn tượng về sao Diêm Vương và tiểu hành tinh Arrokoth”, trích lời Brian May, thành viên của nhóm nhạc Queen kiêm nhà vật lý thiên văn cộng tác với NASA. “Nhưng những bức ảnh gần đây của New Horizons về Proxima Centauri và Wolf 359 đã phá vỡ mọi kỷ lục trước đó”.
