Thời gian gần đây khi những bộ phim cung đấu nhưu Diên Hy Công Lược hay Hậu Cung Như Ý Truyện ra mắt đã khiến nhiều người quan tâm đặc biệt đến chốn hậu cung của các vị vua chúa Trung Quốc thời xưa.
Trong cung cấm có hàng ngàn giai lệ, Hoàng đế vốn có rất nhiều sự lựa chọn. Đây cũng là lý do vì sao chốn thâm cung những tưởng yên bình nhưng bản chất bên trong luôn có cuộc nội chiến mang tên tranh sủng diễn ra ác liệt, một mất một còn.
Những ai thường xuyên theo dõi thể loại phim cung cấu chắc hẳn đã nhận ra, quy tắc thị tẩm của Hoàng đế nhà Thanh khá phức tạp. Trong vô số cung tần mỹ nữ, Hoàng thượng chỉ giữ lại cho mình một vài cái tên mà họ đặc biệt yêu thích. Những tên này được khắc vào tấm kim bài đặt trong một chiếc lọ lớn nằm ở phía trên long sàng. Khi nào nhà vua muốn thị tẩm thì sẽ lật thẻ bài để thái giám chuẩn bị đưa phi tần đến hầu hạ.
Những người được vua ân sủng sẽ phải tắm gội, cởi bỏ y phục và cuốn mình tỏng một tấm chăn lớn dệt bằng chỉ lụa vàng và khiêng đến bên long sàng của hoàng thượng. Phi tần, mỹ nữ phải tự mình “bò” lên long sàng và chui vào chăn, sau khi lâm hạnh, họ sẽ bò giật lùi ra khỏi giường, tự cuốn mình vào chăn trước khi được thái giám đưa trở lại về cung.
Quá trình thị tẩm sẽ được thái giám theo dõi, ghi chép cẩn thận. Tuy nhiên, điều này chỉ áp dụng với phi tần được báo “lưu”. Những ai được Hoàng đế báo trước là “không lưu” thì sau khi lâm hạnh có thể được lui ra hoặc phải uống thuốc tránh thai để phòng ngừa rủi ro.
Về thời gian giao hoan, để đảm bảo long thể cho Hoàng đế, thái giám cũng được phép đứng bên ngoài réo liên tục để Hoàng đế được biết mà kết thúc công việc theo đúng quy định.
Ngoài những quy tắc này, Hoàng đế Trung Quốc thời xưa còn áp dụng thiên văn học vào việc phân bổ lịch trình thị tẩm của các phi tần.
Cụ thể, người Trung Quốc xưa quan niệm, thời điểm trăng sáng là lúc âm khí của người con gái đạt cực thịnh. Vì vậy, nếu lâm hạnh vào thời gian này, phi tử sẽ có đủ âm khí để hòa hợp, bồi bổ dương khí của Hoàng đế. Nếu có thai vào lúc này, bào thai sẽ được cho là hội tụ đủ những đức tính tốt đẹp nhất của một vị quân vương tương lai.
Tính theo lịch trăng tròn, các phi tử bao gồm Hoàng hậu, Quý phi, Phi sẽ được ưu tiên sủng hạnh vào ngày trăng tròn, các phi tử cấp bậc thấp hơn sẽ lần lượt diện kiến Hoàng đế vào những ngày còn lại của tháng.
Theo Kinh Lễ của triều đại nhà Chu (1120-256 TCN) ghi chép, thời xưa tì nữ cấp bậc thấp kém hơn sẽ được ưu tiên hầu hạ trước rồi mới đến các thái phi và hoàng hậu. 81 cung tần được bố trí thị tẩm cùng hoàng thượng trong 9 ngày liên tiếp, mỗi ngày lần lượt một nhóm 9 người được vào. Tiếp đến 9 ngự thiếp và 3 thái phi sẽ được hoàng thượng ân sủng theo nhóm trong một đêm, cuối cùng mới đến Hoàng hậu. Quy trình này sẽ kết thúc vào đêm trăng rằm của ngày thứ 15 trong tháng, sau đêm này tất cả sẽ được hoán đổi theo thứ tự ngược lại.
Trong khi đó, khi nhẩm tính lịch thị tẩm theo tuần trăng, trang South China Morning Post ước lượng như sau: Cứ trong 15 đêm thì Hoàng hậu luôn “chắc suất” 1 đêm. Hoàng quý phi (1 người tại vị), Quý phi (2 người tại vị), Phi (4 người tại vị) sẽ tranh nhau giữ lấy 2 đêm. Còn lại 12 đêm khác (hoặc ít hơn) vào lúc trăng khuất mờ thì mới đến các tần, quý nhân đáp ứng… Số lượng những phi tần mỹ nữ này là không hạn định, có khi lên đến hàng trăm, hàng ngàn người nên việc được chọn thị tẩm thực sự là may mắn bởi có nhiều người, đến hết đời vẫn chưa được diện kiến Hoàng đế.
Không chỉ có phương Đông mà nhiều nền văn hóa khác cũng gắn Mặt trăng với chuyện sinh nở. Ví dụ như Diana trong thần thoại La Mã vừa là thần săn bắn, thần Mặt trăng vừa là vị thần của sự sinh sôi.
Liên quan đến lịch trình thị tẩm này, các nhà khoa học cũng đã đặt ra rất nhiều giả thuyết như: ánh sáng mặt trăng sẽ ảnh hưởng đến hormone melatonin - yếu tố quyết định chu kỳ kinh nguyệt của phụ nữ… Tuy nhiên, số lượng các nghiên cứu về vấn đề này không nhiều và việc áp dụng lịch tuần trăng tròn để chia thời gian thị tẩm của Hoàng đến xưa vẫn còn là bí ẩn.