Năm 1993, cảnh sát tỉnh Giang Tây (Trung Quốc) phát hiện thi thể hai bé trai bị vứt trong hồ nước ở huyện Tiến Hiền thuộc địa phận Nam Xương. Zhang, hàng xóm của nạn nhân vào lúc ấy, bị nghi là hung thủ và nhanh chóng bị bắt giữ chỉ sau vài ngày lập hồ sơ vụ án.
Tháng 1/1995, Tòa án trung cấp Nam Xương phán Zhang tội tử hình, nhưng có thể được giảm xuống chung thân nếu không phạm tội trong vòng 2 năm tiếp theo. Suốt nhiều năm sau đó, Zhang quyết không để mình bị vu khống nên đã liên tục đệ đơn kháng cáo, nhưng phiên tòa năm 2001 vẫn không cho ông câu trả lời thỏa đáng, bởi tòa vẫn giữ phán quyết cũ.
Đến ngày 9/7, tòa án tối cao quyết định lật lại hồ sơ vụ án sau khi Zhang thừa nhận mình từng bị cảnh sát tra tấn để cho khẩu cung giả, hòng giải quyết qua loa cho xong việc. Tháng 8 vừa qua, người đàn ông 52 tuổi cuối cùng cũng được rửa sạch nỗi oan sau 27 năm ngồi tù.
Ngày 4/8, thẩm phán tuyên bố Zhang vô tội và được phóng thích tại tòa vì không đủ bằng chứng cho thấy ông là hung thủ trong vụ án năm xưa. Tại thời điểm đó, người đàn ông 52 tuổi được cho là phạm nhân bị xử oan lâu nhất ở Trung Quốc.
Ngày 30/10, Tòa án nhân dân cấp cao tỉnh Giang Tây tuyên bố bồi thường cho Zhang số tiền 4,96 triệu nhân dân tệ (khoảng 17 tỷ đồng).
Trong đó, 3,39 triệu tệ là phí bồi thường vì đã tống giam ông oan ức suốt những năm qua. 1,57 triệu tệ còn lại là phí bù đắp cho tổn thất tinh thần mà Zhang phải chịu.
"Chúng tôi chấp nhận phán quyết này, dù có hơi thất vọng về mức bồi thường mà mình được nhận", trích lời anh trai của Zhang khi đứng ra lĩnh nhận tiền thay em hôm 30/10. "Zhang Yuhuan sẽ dùng số tiền này để mua nhà cho hai đứa con trai, hy vọng bù đắp khoảng thời gian không làm tròn trách nhiệm người cha, còn lại bao nhiêu thì để dưỡng già".
Tuy nhiên, ngày 2/9, Zhang đã nộp đơn yêu cầu được bồi thường 22 triệu tệ. Trang tin ThePaper.cn khẳng định 4,96 triệu tệ đã là số tiền bồi thường lớn nhất từ trước đến nay cho người phải ngồi tù oan. Theo quy định của Tòa án nhân dân tối cao Trung Quốc, phí bù đắp tổn thất tinh thần không được vượt quá 35% số tiền mà chính phủ bồi thường cho người bị thiệt hại về tài sản hoặc xâm hại tự do cá nhân.
Song, với một số đối tượng được giải oan và thoát khỏi án tử hình hoặc những hình phạt nghiêm trọng khác, con số này có thể tăng lên. Luật sư của Zhang đã cố gắng để thân chủ được nhận nhiều tiền bồi thường hơn, nhưng quyết định cuối cùng vẫn thuộc về tòa án.
Thực tế, Zhang được đặc cách nhận tiền bù đắp tinh thần bằng 45% hạn mức trên, tức đã thêm 10% so với các trường hợp khác. Tuy nhiên, theo Luo Jinshou, một trong các luật sư của ông, con số này vẫn thấp hơn một vài người thụ án oan ở tỉnh Cát Lâm.
Đồng thời, Zhang cũng đệ đơn yêu cầu thẩm tra những cán bộ điều tra vụ án năm xưa đã khiến mình gánh tội oan, nhưng cho đến nay vẫn chưa nhận được phản hồi.
