Theo Science ABC, việc dành thời gian ngoài trời mang đến rất nhiều điều tốt đẹp - bạn có thể tận hưởng ánh nắng mặt trời, hoạt động thể chất hoặc thậm chí cắm trại dưới bầu trời đầy những ánh sao. Hay việc ngồi quanh đống lửa trại và ngắm nhìn ánh trăng cũng là một thú tiêu khiển đặc biệt.
Thiên thể gần nhất và cũng là vệ tinh của hành tinh yêu dấu chúng ta là nguồn gốc tạo ra sự mê hoặc và các truyền thuyết trong nhiều thiên niên kỷ, kể từ khi loài người bắt đầu xuất hiện trên Trái đất. Tuy nhiên, Mặt trăng có tuổi thọ lâu hơn lịch sử loài người rất nhiều - khoảng hơn 4 tỷ năm và trên thực tế nó tác động khá nhiều tới cuộc sống của chúng ta.
Trong suốt lịch sử, niềm tin vào các hiệu ứng và tầm quan trọng của Mặt trăng đã được tô vẽ và suy yếu dần. Một số huyền thoại đã được chứng minh là hoàn toàn sai sự thật với các khám phá mới của khoa học.
Nguồn gốc của Mặt trăng
Trước khi chúng ta có thể hiểu được tác động của Mặt trăng đối với Trái đất, có lẽ chúng ta nên nói về tác động to lớn đã tạo ra Mặt trăng như chúng ta có thể nhìn thấy ngày nay. Khoảng 4,5 tỷ năm trước, một hành tinh có kích thước sao Hỏa đã đâm vào Trái đất khi nó bắt đầu hợp lại thành một hành tinh ổn định.
Đây là một tác động khổng lồ và một lượng lớn lõi nóng chảy của hành tinh đó đã được giải phóng vào không gian gần đó. Sau vụ va chạm, các mảnh vỡ đã đông lại trong vài triệu năm để tạo thành Mặt trăng như chúng ta biết ngày nay (ở giai đoạn này, nó ở gần Trái đất chúng ta hơn so với giai đoạn hiện tại).
Bạn có thể không biết điều này, nhưng Mặt trăng đã di chuyển dần ra khỏi Trái đất trong hàng tỷ năm, với tốc độ hiện tại xấp xỉ 4 cm mỗi năm.
Kể từ thời điểm hình thành ban đầu, Mặt trăng đã phát triển một mối quan hệ ổn định với Trái đất, nó mang lại sự ổn định và ánh trăng, cũng như các hiệu ứng vật lý khác nhau trên các đại dương, hệ sinh thái và thậm chí là cả tâm trạng của chúng ta (một số người tin là như vậy). Như đã đề cập ở trên, một số giả thuyết về Mặt trăng là chính xác và một số là không có căn cứ.
Ảnh hưởng của Mặt trăng đến Trái đất
Mặt trăng ảnh hưởng lên Trái đất chủ yếu thể hiện ở mức độ lên xuống của thủy triều, độ nghiêng hành tinh và lịch sử tiến hóa, bao gồm cả lịch sử của loài người trên hành tinh.
Hoạt động thủy triều
Mặc dù thực tế là Mặt trăng nhỏ hơn Trái đất rất nhiều, nhưng nó có lực hấp dẫn và 4 tỷ năm trước, khi Mặt trăng cách Trái đất một nửa so với thời điểm hiện tại, lực hấp dẫn đó mạnh hơn đáng kể.
Lực kéo đó mạnh hơn ở mặt bên của Trái đất đối diện với Mặt trăng, cũng như trung tâm của hành tinh (phần đối diện của Trái đất tại thời điểm đó sẽ bị ảnh hưởng ít hơn bởi lực hấp dẫn từ Mặt trăng).
Do đó, chúng ta có thủy triều trên hành tinh này, gây ra bởi sự dâng lên của mực nước ở nửa phần Trái đất đối diện với Mặt trăng. Thủy triều cao xảy ra trên bờ biển trên thế giới khoảng 12 giờ một lần, và thủy triều thấp 6 giờ sau đó.
Những thủy triều này từng cực đoan hơn rất nhiều khi Mặt trăng ở gần hành tinh hơn, nhưng đã giảm dần trong 4 tỷ năm qua khi Mặt trăng quay quanh quỹ đạo. Mặt trăng cũng đã làm chậm quá trình quay của Trái đất trong vài triệu thiên niên kỷ qua.
Thay vì có 6-12 giờ trong một ngày - như ở những ngày đầu của Trái đất - ma sát thủy triều từ sự dâng lên của nước biển đó đã làm chậm tốc độ quay của hành tinh của chúng ta. Mặt trăng vẫn đang rút ngắn thời gian mỗi năm, nhưng với tốc độ cực nhỏ dưới 1 giây cứ sau 50.000 năm.
Nghiêng hành tinh
Đây là một trong những vai trò thú vị và có ý nghĩa hơn mà Mặt trăng mang đến cho cuộc sống của chúng ta. Như hầu hết các bạn đều biết, hành tinh của chúng ta không quay trơn tru, giống như một viên bi trên mặt bàn.
Thay vào đó, nó xoay quanh một trục nghiêng để tạo ra các mùa, ngày với khoảng thời gian hứng ánh sáng mặt trời khác nhau và các vùng khí hậu vẫn ổn định theo từng năm hoặc theo mùa.
Mặt trăng và Trái đất bị khóa trong một hệ thống với lực hấp dẫn giúp cả 2 có được quỹ đạo ổn định. Nếu không có Mặt trăng giữ Trái đất tại chỗ, trục hành tinh của chúng ta sẽ dịch chuyển mạnh mẽ hơn nhiều, thậm chí có khả năng lật nghiêng về phía nó, đó là số phận của Sao Hỏa, dẫn đến những thay đổi lớn đối với các cực hành tinh.
Điều này sẽ tạo ra hiện tượng các khu vực Bắc cực trên thế giới đôi khi có thể chuyển sang xích đạo và ngược lại. Vì vậy, việc định cư lâu dài trên một khu vực sẽ trở nên khó khăn hơn nhiều.
Lịch sử tiến hóa
Mặt trăng tiếp tục hướng dẫn các chu kỳ nhất định cho các sinh vật sống trên hành tinh, mặc dù các tuyên bố về hiệu ứng Mặt trăng trên kinh nguyệt và tỷ lệ sinh ngày nay không còn được tin tưởng mạnh mẽ nữa.
Tuy nhiên, đối với các động vật có nhịp sinh học dựa theo chu kỳ của Mặt trăng (liên quan chủ yếu đến sự hiện diện của ánh sáng vào ban đêm) sự tiến hóa và sinh tồn của chúng chắc chắn sẽ bị ảnh hưởng nếu Mặt trăng đột nhiên biến mất.
Sư tử, dơi, côn trùng và vô số loài khác trong suốt lịch sử đã phát triển một số hành vi nhất định kết hợp với sự hiện diện của Mặt trăng, như giao phối, săn bắn, ngủ đông và xâm lược. Có thể hình dung rằng con đường của lịch sử tiến hóa sẽ rất khác biệt, và thậm chí có thể không dẫn đến loài người như chúng ta biết nếu thiếu vắng Mặt trăng.
Nó có ảnh hưởng đến sự khởi đầu của cuộc sống?
Một trong những tuyên bố gây tranh cãi hơn mà một số nhà nghiên cứu đã đưa ra là nếu không có sự hiện diện của Mặt trăng, sự sống trên Trái đất có thể không phát triển.
Mặc dù không có cách nào để dự đoán liệu cuộc sống có phát triển hay không, nhưng sự hiện diện của Mặt trăng và thủy triều của nó chắc chắn đã giúp ích trong những bước đi khó khăn đầu tiên của sự sống trên Trái đất.
Người ta đồng ý rằng cuộc sống bắt đầu trong nước của hành tinh chúng ta, hoặc trong các khu vực ngập triều, nơi thủy triều vào và ra gần bờ. Nếu cuộc sống thực sự phát triển dưới đáy đại dương thì các chuyển động thủy triều ở trên ít có liên quan đến sự gia tăng ban đầu.
Tuy nhiên, sự chuyển động của nhiệt và năng lượng do lực thủy triều được cho là đã giúp thúc đẩy sự hình thành các mảnh protonucleic và cuối cùng là DNA. Sự di chuyển của thủy triều rất quan trọng vì nó có thể giữ cho các khu vực ẩm ướt và khô ráo trong suốt một ngày.
Nếu nước có các mảnh protonucleic tràn qua một tảng đá ấm và được sấy khô thì nó có thể đã di chuyển những mảnh vỡ nguyên thủy của sự sống từ nước lên đất liền thông qua một môi trường chuyển tiếp.
Dự đoán liệu cuộc sống có phát triển và đa dạng mà không có Mặt trăng hay không là không thể, nhưng sự di chuyển của sự sống từ đại dương lên đất liền chắc chắn được tạo điều kiện thuận lợi nhờ lực hấp dẫn hữu ích của Mặt trăng.
