Các nhà nghiên cứu đã xác nhận một con rùa cái - được đặt tên là Fernanda theo tên hòn đảo Fernandina mà nó được phát hiện - thuộc loài rùa được xác định tồn tại lần cuối vào năm 1906.
Nó được phát hiện vào năm 2019 nhưng đến bây giờ các chuyên gia mới có thể chứng minh nó là một con rùa thuộc loài Chelonoidis phantasticus ở đảo Fernandina Galápagos (Ecuador).
Loài này được cho là đã tuyệt chủng.
Bằng cách giải trình tự bộ gen của cả cá thể sống và mẫu vật trong bảo tàng, và so sánh chúng với 13 loài rùa khổng lồ khác ở Galápagos, Tiến sĩ Stephen Gaughran đã chỉ ra rằng hai con rùa Fernandina được biết đến là cùng một loài, khác biệt về mặt di truyền so với tất cả các loài khác.
Tiến sĩ Gaughran, Đại học Princeton, Mỹ, là đồng tác giả của nghiên cứu, được công bố trên tạp chí Communications Biology, xác nhận sự tồn tại của loài này.
Giáo sư Peter Grant của Princeton, người đã dành hơn 40 năm nghiên cứu sự tiến hóa ở quần đảo Galápagos, giải thích rằng khi Fernanda được phát hiện, nhiều nhà sinh thái học nghi ngờ nó là một con rùa phantasticus bản địa vì nó không có phần "lưng yên ngựa" mặc dù các nhà khoa học suy đoán rằng sự phát triển còi cọc có thể đã làm biến dạng các đặc điểm của nó.
Rùa không thể bơi từ hòn đảo này sang hòn đảo khác, nhưng chúng nổi và có thể được đưa từ hòn đảo Galápagos này sang hòn đảo khác trong các trận cuồng phong hoặc các cơn bão lớn. Ngoài ra còn có ghi chép lịch sử về việc những người đi biển di chuyển rùa giữa các hòn đảo.
Tiến sĩ Gaughran cho hay: "Giống như nhiều người, nghi ngờ ban đầu của tôi là đây không phải là loài rùa bản địa của đảo Fernandina".
Để xác định chính xác loài của Fernanda, ông đã giải trình tự bộ gen hoàn chỉnh của nó và so sánh nó với bộ gen mà ông có thể phục hồi từ mẫu vật thu thập được vào năm 1906.
Ông cũng so sánh hai bộ gen đó với các mẫu của 13 loài rùa Galápagos khác - 3 cá thể từ mỗi loài trong số 12 loài còn sống và một cá thể thuộc loài C.abingdonii đã tuyệt chủng.
Tiến sĩ Gaughran cho biết: "Thật sự mà nói, tôi ngạc nhiên khi thấy Fernanda rất giống với con mà họ đã tìm thấy trên hòn đảo đó hơn 100 năm trước, và cả hai con đều rất khác với tất cả những con rùa trên các hòn đảo khác".
Tác giả chính của nghiên cứu, Giáo sư Adalgisa Caccone, thuộc Đại học Yale, Mỹ, cho biết: “Việc tìm thấy một mẫu vật còn sống mang lại hy vọng và cũng mở ra nhiều câu hỏi mới, vì nhiều bí ẩn vẫn còn. Có nhiều con rùa trên Fernandina có thể được đưa về nuôi nhốt để bắt đầu chương trình nhân giống không? Các loài rùa đã xâm chiếm Fernandina như thế nào, và mối quan hệ tiến hóa của chúng với các loài rùa khổng lồ khác ở Galápagos là gì?".
Tiến sĩ Gaughran nói rằng, kể từ năm 1906, các bằng chứng ít ỏi nhưng thuyết phục đã gợi ý rằng những con rùa khổng lồ có thể vẫn sống trên đảo Fernandina, một ngọn núi lửa đang hoạt động ở rìa phía tây của Quần đảo Galápagos được cho là hòn đảo "hoang sơ" lớn nhất trên Trái đất.
Một mẫu vật duy nhất của C. phantasticus - "loài rùa khổng lồ tuyệt vời" - được nhà thám hiểm Rollo Beck thu thập trong chuyến thám hiểm năm 1906. Tính chất "tuyệt vời" đề cập đến hình dạng khác thường của vỏ của con đực, có cực kỳ loe ra dọc theo mép ngoài và phần yên ngựa dễ thấy ở phía trước.
Rùa yên ngựa là điểm độc nhất của rùa Galápagos, và rùa phantasticus cho thấy nó nổi bật hơn các loài khác.
Kể từ khi được phát hiện năm 1906, sự sống sót của rùa Fernandina vẫn là một câu hỏi bỏ ngỏ đối với các nhà sinh vật học.
Hòn đảo phần lớn vẫn chưa được khám phá, do các mỏ dung nham rộng lớn chặn lối vào hòn đảo.
Các nhà khoa học ước tính Fernanda đã ngoài 50 tuổi, nhưng nó nhỏ bé, có thể do thảm thực vật hạn chế đã làm nó chậm phát triển.
