Huyền thoại âm nhạc Prince Rogers Nelson tại Mỹ mất mạng vì sử dụng fentanyl quá liều hồi tháng 4, mặc dù nhà chức trách vẫn chưa kết luận anh mua thuốc một cách hợp pháp hay không. Cái chết của Prince khiến fentanyl trở thành tâm điểm của giới truyền thông, nhưng nó đã trở thành nỗi ám ảnh đối với lực lượng chống ma túy từ rất lâu, AP đưa tin.
Người dân có thể sử dụng fentanyl, một loại ma túy tổng hợp, một cách hợp pháp khi họ trải qua cảm giác đau đớn tột độ. Chẳng hạn, những bệnh nhân ung thư có thể dùng fentanyl. Nó thường tồn tại trong những miếng dán để bệnh nhân đắp lên vết thương.
Loại ma túy mạnh gấp vài chục lần heroin
‘Phiên bản đường phố’ của fentanyl tồn tại dưới nhiều dạng (viên nén, miếng dán, bột, chất xịt). Cơ quan Chống ma túy Mỹ (DEA) cảnh báo fentanyl mạnh gấp 40 tới 50 lần so với heroin.
Bột fentanyl có thể xâm nhập vào cơ thể người qua đường hô hấp. Ảnh: thefix.com.
Giới chuyên gia khẳng định độ mạnh của fentanyl có thể thay đổi theo từng trường hợp do chúng được sản xuất một cách tùy tiện - làm tăng nguy cơ tử vong tức thì. Phiên bản đường phố của fentanyl đã gây nên cái chết của hàng nghìn người Mỹ và cũng đe dọa cả tính mạng của cảnh sát, buộc họ phải thay đổi những cách thức cơ bản vốn đã tồn tại từ lâu trong hoạt động điều tra ma túy - từ khâu tịch thu, kiểm tra và thực hiện hoạt động ngầm.
Số trường hợp tử vong vì fentanyl tăng vọt trong bối cảnh con nghiện thường dùng heroin, cocaine và những loại chất gây nghiện khác với fentanyl để tăng độ ‘phê’. Các nhà điều tra ma túy khẳng định số người mua fentanyl càng càng tăng.
Ông Tommy Farmer, một đặc vụ chống ma túy thuộc Cục điều tra Tennessee, nói rằng một lượng fentanyl có khối lượng tương đương vài hạt muối có thể đoạt mạng một nam giới có trọng lượng 113 kg.
Cảnh sát phải thay đổi cách thức kiểm tra tang vật
Fentanyl có thể xâm nhập cơ thể qua da hoặc đường hô hấp. Do một lượng cực nhỏ fentanyl có thể gây tử vong, các cơ quan cảnh sát - từ nhỏ tới lớn đều phải thay đổi cách thức điều tra để bảo đảm an toàn cho nhân viên của họ. James Shroba, một đặc vụ thuộc Cơ quan Chống ma túy tại thành phố St. Louis, bang Missouri, tiết lộ rằng các đặc vụ phải học cách dùng Narcan, loại thuốc chống tác dụng của hành vi dùng ma túy quá liều, để giữ mạng sống nếu họ vô tình tiếp xúc fentanyl.
‘Quy trình xử lý chứng cứ ma túy của chúng tôi đã thay đổi hoàn toàn so với trước đây’, Shroba thừa nhận.
Một chai chứa dung dịch fentanyl. Ảnh: AP.
Dữ liệu của Trung tâm Kiểm soát và Ngăn ngừa Bệnh dịch Mỹ cho thấy 5.554 người chết vì dùng fentanyl và các loại ma túy tổng hợp khác trong năm 2014, tăng 79% so với năm 2013.
Song người sử dụng fentanyl không phải đối tượng duy nhất có thể gặp nguy hiểm. Độc lực cực mạnh của nó khiến những người khác cũng có thể lâm nguy. Dan Kallen, một thám tử của hạt Atlantic, bang New Jersey, từng rơi vào tình huống nguy cấp sau khi anh cùng đồng đội phát hiện một túi chứa bột trắng trong lúc khám nhà nghi phạm. Dan và một thám tử khác mở túi bột trắng để kiểm tra. Một lượng nhỏ bột trắng thoát ra ngoài khi Dan buộc lại túi.
Đột nhiên cả hai thám tử cảm thấy choáng váng. Dường như một đống gạch đổ sập xuống cơ thể họ. Họ cảm thấy khó thở, còn tim đập loạn xạ.
‘Cảm giác buồn nôn ập tới và chúng tôi suýt bất tỉnh. Tôi nghĩ chúng tôi sẽ chết’, Dan kể.
Hai thám tử được đưa ngay tới bệnh viện và phục hồi sức khỏe tại đó. Kết quả kiểm tra gói bột trắng cho thấy nó gồm cocaine, ma túy và fentanyl.
Nỗi ám ảnh dai dẳng
Đương nhiên chống hoạt động buôn bán ma túy là công việc nguy hiểm. Ngoài mối đe dọa từ các trùm ma túy, những kẻ phân phối và bán lẻ, lực lượng chức năng còn phải đối mặt với những kim tiêm của con nghiện, có nguy cơ tiếp xúc hóa chất độc hại.
Mặc dù vậy, nhiều quan chức phụ trách lực lượng hành pháp thừa nhận fentanyl thực sự thay đổi tình hình.
‘Quả thực chúng tôi coi nó là hiểm họa lớn tiếp theo. Với fentanyl, nếu cảnh sát vật lộn với nghi phạm, hoặc nếu họ lấy một chút ma túy để kiểm tra tại chỗ, họ có thể lâm nguy nếu ma túy tiếp xúc với da hoặc bay vào mặt họ’, Farmer giải thích.
Những viên fentanyl. Ảnh: thefix.com.
DEA vừa ban hành một thông báo để căn dặn cảnh sát cẩn thận khi thấy ma túy. Cảnh sát phải đeo găng tay trước khi lục soát túi nghi phạm để ngừa nguy cơ da tiếp xúc fentanyl, và đeo mạng che mặt để ngăn chặn bột ma túy xâm nhập vào phổi. Các quan chức DEA không khuyến khích nhân viên thử ma túy tại chỗ, mà yêu cầu họ đưa những chất mà họ tịch thu về phòng thí nghiệm để kiểm tra.
Hoạt động ngầm của các đặc vụ trong hang ổ của các tổ chức tội phạm, yếu tố rất cần thiết trong nhiều cuộc điều tra, cũng thay đổi vì fentanyl.
Jason Grellner, một trung sĩ thuộc lực lượng cảnh sát hạt Franklin, bang Missouri, kể rằng đặc vụ ngầm chỉ được phép tiếp nhận ma túy trong túi hoặc lá nhôm, chứ không nhận trực tiếp bằng tay.
DEA phát thuốc chống quá liều ma túy Narcan cho mọi đặc vụ ngầm. Trong nhiều vụ, cảnh sát phải theo dõi đặc vụ ngầm từ xa để có thể hỗ trợ họ nếu họ tiếp xúc với fentanyl.
Chó nghiệp vụ của cảnh sát cũng có thể chết hay ốm nếu hít fentanyl. Vì thế DEA khuyến cáo những người sử dụng chó nghiệp vụ thận trọng khi thi hành nhiệm vụ với chúng.
‘Vì chó nghiệp vụ được huấn luyện để phát hiện ma túy nên chúng sẽ thường xuyên tiếp xúc với lượng fentanyl lớn’, Shroba giải thích.
