Hãng tin Fars News của Iran cho hay, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan đã được tình báo Nga cảnh báo về khả năng sắp xảy ra một cuộc đảo chính nhằm lật đổ ông này chỉ vài giờ trước khi những chiếc xe tăng rầm rập tiến vào thủ đô Ankara và thành phố Istanbul hôm thứ Sáu tuần trước (15/7).
Nga được cho là đã cảnh báo cho Thổ Nhĩ Kỳ về âm mưu đảo chính
Theo những thông tin chi tiết mà hãng tin Fars News cung cấp, quân đội Nga đã chặn được một loạt cuộc trao đổi, liên lạc trong nội bộ quân đội Thổ Nhĩ Kỳ và phát hiện đang có một cuộc đảo chính được sắp xếp nhằm lật đổ chính quyền của Tổng thống Erdogan. Thông tin này sau đó nhanh chóng được chuyển đến cho Tổ chức Tình báo Quốc gia Thổ Nhĩ Kỳ (MIT), các nguồn tin ngoại giao tiết lộ cho Fars News.
Trong những thông tin mà Nga chặn được có việc các binh lính Thổ Nhĩ Kỳ nhận được lệnh bắt giữ hoặc giết chết Tổng thống Erdogan ở thành phố nghỉ dưỡng Marmaris.
Nếu thông tin trên được xác định là chính xác thì rõ ràng Nga đã cứu Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ một bàn thua trông thấy bất chấp việc Ankara từng áp dụng một chính sách thù địch với Moscow.
Quan hệ giữa Nga và Thổ Nhĩ Kỳ đã rơi xuống mức thấp nhất trong nhiều năm trở lại đây kể từ sau khi xảy ra vụ quân đội Thổ Nhĩ Kỳ thẳng thừng bắn rơi một chiến đấu cơ của Nga hồi tháng 11 năm ngoái. Ankara cáo buộc chiến đấu cơ Su-24 của Nga xâm phạm không phận của nước này. Moscow kiên quyết bác bỏ cáo buộc trên, khẳng định chiến đấu cơ của họ bị bắn khi đang làm nhiệm vụ chống tổ chức khủng bố Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) trên không phận của Syria. Nga tức giận ví vụ việc này là “cú đâm sau lưng” của Thổ Nhĩ Kỳ nhằm vào Nga đồng thời tung ra một loạt đòn trừng phạt khiến Ankara hứng chịu hậu quả tương đối lớn.
Tuy nhiên, mối quan hệ giữa Ankara và Moscow bắt đầu được cải thiện sau khi Tổng thống Erdogan hồi tháng trước bất ngờ viết thư chính thức xin lỗi Tổng thống Nga Vladimir Putin.
“Các nguồn tin ngoại giao cho rằng, sự thay đổi trong chính sách đối ngoại của Tổng thống Erdogan được thông báo một tuần trước cuộc đảo chính là 'nguyên nhân chính khiến nhiều nước khác thúc đẩy và cam kết ủng hộ cho cuộc đảo chính của quân đội. Và cũng chính sự thay đổi của ông Erdogan đã cứu ông này”, hãng tin Fars News bình luận.
Chưa có chính phủ nào đưa ra lời bình luận về những thông tin nói trên. Tuy nhiên, một tuyên bố chính thức được quân đội Thổ Nhĩ Kỳ phát đi hôm thứ Ba (19/7) đã ám chỉ về việc Tổ chức Tình báo Quốc gia Thổ Nhĩ Kỳ (MIT) thực sự có nhận được một lời cảnh báo kiểu như vậy.
Cuộc đảo chính bất thành diễn ra hồi cuối tuần trước đã khiến gần 300 người thiệt mạng và hơn 2.000 người bị thương. Hiện tại, người ta chưa biết có hay không một thế lực đứng đằng sau cuộc đảo chính của một bộ phận sĩ quan và binh lính trong quân đội Thổ Nhĩ Kỳ. Tuy nhiên, chính quyền của ông Erdogan nhanh chóng đổ lỗi cho giáo sĩ Fethullah Gulen đang sống lưu vong ở Mỹ. Ông này từng là đồng minh với Tổng thống Erdogan trước khi trở thành kẻ thù không đội trời chung của Nhà lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ. Ankara đã gửi đề nghị chính thức yêu cầu chính phủ Mỹ cho dẫn độ ông Gulen về nước để chịu sự trừng phạt. Tuy nhiên, Mỹ được cho là đã từ chối lời đề nghị này với lý do không có bằng chứng chứng minh ông Gulen, 77 tuổi, đứng đằng sau giật dây cuộc đảo chính vừa qua. Vì lý do này, mối quan hệ giữa hai đồng minh Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ đang xấu đi một cách nhanh chóng. Ankara thậm chí còn có những phát biểu hàm ý Washington có liên quan đến cuộc đảo chính ở nước họ.
Sau cuộc đảo chính, chính quyền của Tổng thống Erdogan đã thực hiện một chiến dịch đàn áp chưa từng có nhằm vào bất kỳ ai bị tình nghi có liên quan đến cuộc đảo chính. Gần 50.000 đã trở thành mục tiêu của chiến dịch được miêu tả là một phần của kế hoạch thanh trừng, trả thù. Ngoài các binh sĩ trong quân đội, thành phần liên quan gồm có cả các thẩm phán, giáo viên, nhân viên của các Bộ Nội vụ, Bộ Tài chính.
Ngày hôm qua (20/7), ông Erdogan đã tuyên bố áp đặt tình trạng khẩn cấp trong nước kéo dài 3 tháng nhằm “loại bỏ mối đe doạ này càng sớm càng tốt.” Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ cũng có phát biểu ám chỉ các nước ở bên ngoài có thể đóng vai trò nhất định trong cuộc binh biến thất bại vừa rồi ở nước ông.
