Ngày càng có nhiều người tiêm đủ 2 liều vaccine Covid-19 cảm thấy nhẹ nhõm vì họ đã được bảo vệ tốt hơn. Nhưng Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ước tính cần phải tiêm phòng hàng năm cho những đối tượng dễ tổn thương nhất và hai năm một lần cho toàn dân số nói chung.
Ba nhà sản xuất vaccine lớn trên thế giới đang xem xét hiệu quả của liều thứ 3 khi tiến hành thử nghiệm khả năng miễn dịch của bệnh nhân.
Chưa cần thiết
Một nghiên cứu của Oxford-AstraZeneca cho biết vaccine Covid-19 của họ tạo ra phản ứng miễn dịch mạnh mẽ, trong khi nghiên cứu từ Mỹ cho thấy hai liều vaccine Pfizer và Moderna có thể bảo vệ người tiêm chủng trong nhiều năm.
Nghiên cứu của Đại học Oxford cho thấy liều thứ 3 của vaccine AstraZeneca, được tiêm 6 tháng sau mũi thứ hai về cơ bản làm tăng phản ứng miễn dịch của kháng thể và tế bào T, trong khi liều thứ hai có thể bị trì hoãn đến 45 tuần và cũng giúp tăng cường phản ứng miễn dịch. Khả năng miễn dịch đáp ứng đối với các biến thể Alpha, Beta và Delta.
Chính phủ Anh cho biết họ đang xem xét các kế hoạch cho chiến dịch tiêm mũi vaccine tăng cường vào mùa thu khi 3/5 người trưởng thành đã được tiêm hai liều vaccine Covid-19.
Nhà miễn dịch học của Đại học Toronto, Tania Watts, lại nghi ngờ việc người dân Canada cần phải tiêm liều vaccine thứ 3 vào mùa thu tới khi dữ liệu được công bố cho thấy mức kháng thể "giảm rất ít" sau vài tháng tiêm.
Andrew Pollard, Giám đốc của Oxford Vaccine Group, cũng nói rằng bằng chứng cho thấy vaccine của họ bảo vệ chống lại các biến thể hiện tại trong một thời gian dài có nghĩa là có thể không cần thiết phải tiêm nhắc lại.
“Chúng tôi cần phải thúc đẩy nếu điều đó cần thiết... nhưng không có bất kỳ bằng chứng nào cho thấy điều đó (tiêm liều thứ 3) là bắt buộc", ông Pollard nói.
Giáo sư Danny Altmann, một chuyên gia về miễn dịch học thuộc các bệnh truyền nhiễm tại Đại học Hoàng gia London, người không tham gia vào nghiên cứu, đặt câu hỏi việc tiêm liều thứ 3 có áp dụng cho loại vaccine sử dụng công nghệ mRNA hay không.
Một nghiên cứu của các nhà khoa học Mỹ cho thấy vaccine Pfizer và Moderna tạo ra phản ứng miễn dịch dai dẳng có thể bảo vệ chống lại nCoV trong nhiều năm, tờ New York Times đưa tin.
Điều này có nghĩa là hầu hết những người tiêm chủng bằng vaccine sử dụng công nghệ mRNA có thể không cần tiêm nhắc lại “miễn là virus và các biến thể của nó không tiến triển nhiều, song điều này không được đảm bảo”, tờ Times đưa tin.
Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nature không xét đến vaccine do hãng Johnson & Johnson sản xuất, nhưng Ali Ellebedy, một nhà miễn dịch học tại Đại học Washington ở St. Louis, người dẫn đầu nghiên cứu, nhận định phản ứng miễn dịch của Johnson & Johnson sẽ kém bền hơn so với vaccine sử dụng công nghệ mRNA.
Nghiên cứu của Oxford, vẫn chưa được đánh giá ngang hàng, cho thấy việc tiêm liều thứ 3 trong thời gian hơn 6 tháng sau liều 2 sẽ giúp gia tăng đáng kể kháng thể và khả năng của tế bào T trong cơ thể để chống lại nCoV, bao gồm các biến thể của virus này.
Những người đã hồi phục sau khi nhiễm nCoV trước khi được tiêm vaccine có thể không cần tiêm đến liều tăng cường ngay cả khi virus có sự biến đổi đáng kể, theo Times.
Và có một yếu tố khác quyết định đến việc tiêm liều vaccine thứ 3 trong bối cảnh hiện nay.
Theo Giám đốc của Oxford Vaccine Group - Pollard, tại thời điểm này, với mức độ bảo vệ cao mà vaccine đem tới trong dân số Anh, không có bằng chứng nào cho thấy mực độ bảo vệ của vaccine bị mất đi. "Việc tiêm liều vaccine thứ 3 ở Anh trong khi có nước còn chưa tiêm mũi nào là không thể chấp nhận được", Pollard nói.
Nhưng không loại trừ khả năng
Các nghiên cứu trước đây chỉ ra việc tiêm vaccine sẽ có hiệu quả cao hơn khi liều thứ hai sau mũi một 12 tuần thay vì 4 tuần. Một nghiên cứu với 30 người tham gia tiêm liều thứ 2 muộn và 90 người tiêm mũi thứ 3. Tất cả đều dưới 55 tuổi.
Nghiên cứu này giúp xoa dịu lo ngại rằng vaccine sử dụng công nghệ vector virus, như vaccine của AstraZeneca và Johnson & Johnson, có thể mất hiệu quả nếu không chủng hàng năm do nguy cơ cơ thể tạo ra phản ứng miễn dịch chống lại các vector cung cấp thông tin di truyền của vaccine.
Tác giả nghiên cứu Teresa Lambe thuộc Viện Oxford’s Jenner cho biết: “Đã có một số lo ngại về việc không thể sử dụng vaccine này trong việc tiêm chủng tăng cường nhưng đây chắc chắn không phải là những gì dữ liệu đang cho thấy".
Nhưng nhà miễn dịch học của Đại học Toronto - Watts cũng không loại trừ khả năng cần đến một liều vaccine thứ 3 bởi theo bà, tất cả các vaccine hiện nay đều mới và dịch bệnh rất khó dự đoán. "Giả sử đến một lúc nào đó khả năng miễn dịch bị suy yếu, tôi nghĩ phải có lựa chọn sẵn sàng triển khai tiêm vaccine một lần nữa", bà Watts cho hay.
Xem thêm: Chuyên gia cảnh báo: 'Người chưa tiêm vaccine là nhà máy sản xuất biến thể tiềm năng'
