Năm 1895, thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa đầy quyền lực của bang Ohio là Mark Hanna đã giải thích cách hoạt động chính trị trong thời đại của ông.
“Có hai điều quan trọng trong chính trị”, Mark Hanna nói. “Đầu tiên là tiền và tôi không thể nhớ điều thứ hai là gì.”
Gần 125 năm sau, mọi thứ vẫn không thay đổi nhiều.
Cuộc chạy đua vào Nhà trắng chắc chắn là rất tốn kém. Vậy chi phí cho một chiến dịch tranh cử Tổng thống Mỹ là bao nhiêu? Một câu hỏi vô cùng thú vị!
“Câu trả lời đầu tiên là rất nhiều”, David Schultz, chuyên gia tài chính và giáo sư khoa học chính trị tại Đại học Hamline cho biết. Giáo sư Schultz ước tính, cho đến ngày bầu cử 2020, một ứng cử viên vượt qua mọi chặng đường sẽ phải huy động được 500 triệu USD. Có nghĩa, khoảng 1 triệu USD/ngày.
Các ứng cử viên chạy đua vào Nhà trắng tiêu tiền như thế nào? Số tiền khổng lồ trên sẽ được chi cho quảng cáo (trên các kênh truyền hình, radio, báo giấy, báo mạng, apphich trên đường phố...), chi trả lương cho nhân viên, chi phí đi lại, tư vấn, gây quỹ, tổ chức sự kiện, chi phí cho thực phẩm.
Trong cuộc đua tới chiếc ghế quyền lực nhất nước Mỹ, các ứng viên có rất nhiều cách quyên tiền vận động tranh cử, như nguồn tài chính từ cá nhân/gia đình, được tài trợ một khoản từ quỹ bầu cử, huy động tài chính từ các nhóm lợi ích, các Ủy ban Hành động Chính trị, gây quỹ tranh cử từ nguồn tiền ủng hộ của các tỷ phú, các tập đoàn và cả các cử tri đơn lẻ.
Gần như mọi cuộc bầu cử tổng thống đều tiêu tốn nhiều tiền hơn những cuộc bầu cử trước đó, nhưng tốc độ chi tiêu đã tăng nhanh trong thế kỷ 21. Ngay cả khi được điều chỉnh theo lạm phát - hoặc giá cả tăng - số tiền cần có để trở thành tổng thống đã tăng hơn 250 lần từ Abraham Lincoln đến Donald Trump.
Năm 1992, các chiến dịch của George Herbert Walker Bush (George Bush cha), Bill Clinton và Ross Perot đã tiêu tốn 195,6 triệu USD (360 triệu USD đã điều chỉnh lạm phát). Đối với cuộc bầu cử năm 2000, cả George W. Bush, người chiến thắng và Al Gore, người thua cuộc trong một loạt tranh cãi ở Florida, đã chi hơn 200 triệu USD.
Để giành chiến thắng trong cuộc bầu cử năm 2004, George Walker Bush (George Bush con) đã chi 345 triệu USD, đây là chiến dịch tranh cử tốn kém nhất trong lịch sử vào thời điểm đó. Kỷ lục không tồn tại lâu: Năm 2008, trong chiến dịch tranh cử của mình, Barack Obama đã chi khoảng 750 triệu USD, vượt xa ứng cử viên Đảng Cộng hòa John McCain, người “chỉ” chi 333 triệu USD - và hơn gấp đôi số tiền chi của Bush.
4 năm sau, trong cuộc tranh cử năm 2012, Tổng thống Obama đã chi 722,4 triệu USD để tái đắc cử.
Thông thường, ứng cử viên tiêu nhiều tiền nhất sẽ chiến thắng. Tuy nhiên, điều đó đã không được chứng minh là đúng trong cuộc bầu cử năm 2016, khi người về nhì, ứng cử viên đảng Dân chủ Hilary Clinton, đã chi 768 triệu USD, gần gấp đôi so với người chiến thắng cuối cùng, ứng cử viên Đảng Cộng hòa Donald Trump, người đã chi 450 triệu USD.
Vào thời điểm đó, cuộc bầu cử tổng thống năm 2016 ước tính có tổng chi phí khoảng 3 tỷ USD; một số thậm chí còn đưa con số lên tới 10 tỷ USD. Tổng chi phí cho cuộc bầu cử năm 2016 dừng ở mức 2,4 tỷ USD, giảm một chút so với dự đoán nhưng vẫn là một con số đáng kinh ngạc.
Ngoài lạm phát, điều gì đã góp phần khiến chi phí tranh cử Tổng thống ngày càng gia tăng? Đó là cảm giác rằng một ứng cử viên càng chi tiêu nhiều hơn cho chiến dịch bầu cử của mình, thì khả năng chiến thắng của họ càng cao.
Mặc dù cuộc bầu cử Trump-Clinton năm 2016 là một ngoại lệ, nhưng người tiêu tiền nhiều nhất thường chiến thắng.
Ủy ban bầu cử Liên bang Mỹ (FEC) cho hay, tính đến tháng 8/2020, tổng chi phí cho cuộc bầu cử tổng thống năm 2020 đã lên tới hơn 2,5 tỷ USD. Dự kiến, đây sẽ là kỳ bầu cử tốn kém nhất từ trước đến nay.
Theo số liệu được trích dẫn bởi The Hill, Ủy ban Quốc gia đảng Cộng hòa đã chi khoảng 800 triệu USD trong tổng số 1,1 tỉ USD gây quỹ được từ đầu năm 2019 đến cuối tháng 7/2020 cho chiến dịch tái tranh cử của ông Trump và Ủy ban đảng Dân chủ của ông Joe Biden chi khoảng 414 triệu USD.
Mới nhất, Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết ông đã chuẩn bị phương án tự bỏ tiền túi để bổ sung tiền cho chiến dịch vận động tái tranh cử của mình khi cuộc đua vào Nhà Trắng chỉ còn vỏn vẹn 8 tuần nữa.
