Trước khi Chang Wen Lai tìm được hướng đi cho mình, anh cũng phải loay hoay, nếm mùi thất bại. Nhưng Lai luôn nỗ lực và cố gắng rất nhiều.
Chỉ trong 5 năm, doanh nhân sinh năm 1987 đã gây dựng nên Ninja Van - một doanh nghiệp chuyển phát nhanh quốc tế trị giá hàng triệu đô la, chịu trách nhiệm giao hàng triệu bưu kiện của nhiều nhà bán lẻ lớn nhất Đông Nam Á mỗi ngày.
Ninja Van hiện trở thành công ty tiên phong trong lĩnh vực vận chuyển hàng hóa trên toàn khu vực. Mạng lưới hoạt động và cung cấp dịch vụ vận chuyển toàn trình của Ninja Van hiện nay phủ rộng khắp 6 quốc gia gồm Singapore, Malaysia, Philippines, Indonesia, Thái Lan và Việt Nam, kết nối hơn 1,5 triệu nhà bán hàng đến gần 100 triệu người mua. Hiện nay, Ninja Van có hơn 61.000 nhân viên giao nhận, mỗi ngày vận chuyển hơn 2 triệu đơn hàng đi khắp các khu vực.
Nhưng hành trình không phải lúc nào cũng dễ dàng đối với CEO của Ninja Van. Trên thực tế, Lai đã trải qua 3 vụ làm ăn đổ bể và một cửa hàng thời trang thất bại để rồi cùng những người đồng sáng lập Ninja Van gồm Boxian Tan và Shaun Chong, xác định được tầm nhìn kinh doanh của họ.
“Đó là một hành trình dài”, Lai nói với CNBC vào năm 2020.
Mọi chuyện bắt đầu vào năm 2015. Lai đã từ bỏ vị trí nhà giao dịch tại Barclays để tận dụng thị trường thương mại điện tử đang bùng nổ của Singapore và mở cửa hàng thời trang trực tuyến dành cho nam giới với những người bạn Tan và Chong.
“Mỗi khi chúng tôi có khách hàng mua trực tuyến, chúng tôi rất ngạc nhiên, thật dễ dàng để có khách, không cần cửa hàng, chẳng yêu cầu gì cả", Lai nói.
Nhưng họ sớm phát hiện ra, việc bán hàng chỉ là bước khởi đầu. Công việc không thể diễn ra nhanh chóng khi họ phải phụ thuộc vào các nhà vận chuyển địa phương để giao hàng. “Vấn đề xảy đến sau đó khi chúng tôi phải giao bưu kiện. Tôi nghĩ ngành logistics vẫn chưa làm quen với thương mại điện tử vào thời điểm bấy giờ”.
Vì vậy, anh ấy đã quyết định làm điều gì đó để giải quyết vấn đề này.
“Tôi nghĩ việc này có thể khó như nào chứ? Chỉ cần một chiếc xe tải, đảm bảo việc giao hàng như đã hứa và hoàn thành. Tôi nói: 'Tại sao chúng ta không mở một công ty logistics để giải quyết vấn đề này. Điều này thật dễ dàng, chúng ta nên hoàn thành trong một năm và tìm thêm thứ khác để làm'”, Lai nhớ lại.
Nhiều tuần sau đó, bộ ba đã góp tiền tiết kiệm để mua một chiếc xe tải cũ và bỏ lại những công việc ổn định trong lĩnh vực tài chính và kỹ thuật để tạo ra dịch vụ giao hàng dựa trên công nghệ.
Ban đầu, họ điều hành công ty Ninja Van, song song với cửa hàng thời trang của mình, cho rằng công việc này tạo ra việc cho một công việc khác là sự bổ trợ cho nhau. Nhưng sau một năm làm song song cả hai, 3 người phải đưa ra quyết định nghỉ việc kinh doanh quần áo để tập trung toàn thời gian cho Ninja Van.
“Chúng tôi nhận ra kinh doanh thời trang không phải là sở trường của chúng tôi”, Lai nói. “Chúng tôi quyết định tập trung vào công việc kinh doanh mà chúng tôi cảm thấy có thể mở rộng quy mô tốt hơn rất nhiều - không chỉ ở Singapore mà còn trên toàn khu vực".
Trở lại năm 2014, Đông Nam Á là nơi có một trong những thị trường thương mại điện tử phát triển nhanh chóng trên thế giới, nhờ sự thâm nhập internet ngày càng tăng và tầng lớp trung lưu ngày càng mở rộng. Tuy nhiên, khi nói đến việc giao hàng, khu vực này lại tụt lại phía sau.
"Tôi biết nhiều hơn về các khía cạnh vi mô hơn xu hướng vĩ mô khi bắt đầu Ninja Van", Lai nói về những ngày khởi đầu. "Tôi là một người bán hàng thương mại điện tử, tôi biết các vấn đề và cách giải quyết nó. Chúng tôi không nghĩ về việc đây là một xu hướng lớn. Thương mại điện tử đang phát triển theo cách mà chúng tôi chưa bao giờ tưởng tượng”.
Không còn là nhân viên làm công ăn lương, khi bắt tay vào xây dựng Ninja Van, Lai đã phải làm việc chăm chỉ gấp đôi, đến mức văn phòng - trên tầng 3, nơi có 6 tấm đệm - là nơi anh ngủ. "Khi chưa phải là một công ty hoạt động rất hiệu quả, bạn phải làm việc gần như 24 tiếng một ngày, 6 ngày một tuần và luôn phải trực chiến. Hoạt động đời sống xã hội phải tạm lùi lại. Bạn lên kế hoạch cho bữa ăn tối và có việc phát sinh, bữa tối sẽ không diễn ra", Lai nhớ lại quãng thời gian vất vả ban đầu.
Chàng trai trẻ đã dành phần lớn thời gian thức để nỗ lực không ngừng trong việc xây dựng một công ty khởi nghiệp. Anh từng chia sẻ chỉ ngủ 4 tiếng một ngày vì "như vậy là đủ" và "lúc nào cũng có việc để làm".
Trở lại với Ninja Van, bộ 3 sáng lập Ninja Van sớm nhận thấy họ không phải là những người duy nhất tìm kiếm một giải pháp giao hàng. Vài tháng sau khi ra mắt dịch vụ tại Singapore, Ninja Van đã mở rộng sang Malaysia và Indonesia vào năm 2015. Đến năm 2016, hoạt động kinh doanh đã có mặt tại Việt Nam, Philippines và Thái Lan. Công ty tuyên bố sẽ phủ sóng 100% ở các thị trường đó và có kế hoạch hoạt động tại Brunei vào cuối năm 2020.
Lai cho biết anh tin rằng những kế hoạch này sẽ liên quan tới mô hình dẫn đầu công nghệ của Ninja Van, mô hình đã cho phép doanh nghiệp mở rộng quy mô nhanh chóng và trao quyền cho các tài xế, được gọi là các Ninja, để sắp xếp và giao đơn hàng một cách hiệu quả - ngay cả ở những địa điểm xa xôi nhất.
Thật vậy, vào năm 2014, Ninja Van đã trở thành công ty hậu cần đầu tiên ở Singapore cung cấp thông tin cập nhật theo dõi thời gian thực. Sau đó, công ty đã khai thác các thuật toán để tối ưu hóa việc cung cấp tuyến đường và tiết kiệm nhiên liệu.
Những đổi mới này sẽ rất quan trọng nếu công ty muốn phát triển cơ sở khách hàng của mình khi sự cạnh tranh nóng lên.
Ninja Van là một trong những công ty hậu cần, bao gồm GoGoVan, Lalamove và Logivan, đã ra mắt tại châu Á trong vài năm qua và họ không có dấu hiệu giảm nhiệt.
CEO của Ninja Van cho biết anh tự tin mình có thể tạo ra sự khác biệt cho doanh nghiệp. Điều đó bao gồm việc sử dụng trực tiếp đội ngũ hàng chục nghàn tài xế chuyên nghiệp, không giống như những người làm nghề tự do mà các đối thủ cạnh tranh sử dụng. Điều này, theo Lai, sẽ có lợi ích nhất định trong việc đảm bảo doanh nghiệp được xây dựng lâu dài.
Khi bộ 3 doanh nhân của Ninja Van tiếp tục mở rộng công ty, việc đạt lợi nhuận giờ đây sẽ là mục tiêu chính của họ. Lai cho biết công ty đã thu lãi ở một số quốc gia.
Kuo-Yi Lim của Monk’s Hill Ventures, một trong những nhà đầu tư ban đầu của Ninja Van, nói với CNBC, đó là mục tiêu mà ông đặt ra cho những người sáng lập từ rất sớm.
Lim là người đã mua cổ phần Ninja Van vào năm 2014. Ông đã nói với những người sáng lập rằng hãy tập trung vào hai điều: Tăng doanh thu và tăng doanh thu một cách bền vững.
“Tôi nghĩ rằng việc tiếp tục tập trung vào tăng trưởng doanh thu với tốc độ bền vững sẽ đưa họ vào đúng vị trí nhằm tận dụng bất kỳ cơ hội nào từ khía cạnh tài chính", ông Lim nhấn mạnh các đợt phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng hoặc quan hệ đối tác chiến lược có thể có trong tương lai.
Công ty Ninja Van đã ký một thỏa thuận với gã khổng lồ gọi xe Grab, cho phép người dùng truy cập dịch vụ giao hàng thông qua ứng dụng Grab.
Trong năm 2018, doanh nghiệp cũng đã nhận được số tiền tài trợ kỷ lục 87 triệu USD từ các nhà đầu tư bao gồm tập đoàn chuyển phát Châu Âu DPD. Điều đó đã nâng tổng số tiền tài trợ của công ty lên 300 triệu USD, điều mà một số người cho rằng có thể đưa công ty này trở thành một trong những kỳ lân tỷ đô tiếp theo.
Nhưng Lai cho biết anh muốn đảm bảo rằng hành trình phát triển của Ninja Van diễn ra chậm mà ổn định. “Chúng tôi không phát triển bằng mọi giá, chúng tôi đang phát triển một cách có trách nhiệm. Đối với tôi, điều đó rất rõ ràng: Tập trung vào con người, tập trung vào khách hàng và xây dựng các dịch vụ xung quanh họ. Làm tất cả những điều đó, bạn sẽ thu được lợi nhuận”.
