Hậu cung của Hoàng đế thời Trung Hoa cổ đại vốn có cả 3 vạn cung nữ phi tần "sắc nước hương thành". Đêm đến, việc chọn nữ nhân nào để thị tẩm trong số cả vạn người cũng là vấn đề "nức não" đối với Hoàng đế. Để giải quyết vấn đề nan giải này, các vị Hoàng đế đã nghĩ ra nhiều "kế sách" để sử dụng. Số "chiêu thức" này đã khiến cho hậu thế đời sau phải ngỡ ngàng ngã ngửa vì "quá độc".
Một phương pháp cực độc do Tấn Vũ Đế nghĩ ra khiến ai nấy ngỡ ngàng chính là “Dương xe vọng hạnh” - xem dê chọn phi tần thị tẩm.
Mỗi tối, tới khi lên giường, Tấn Vũ Đế sẽ ngồi trên một chiếc xe nhỏ, rất xa hoa, do dê kéo. Chiếc xe dê này xuyên qua hậu cung, đi đến từng tẩm cung của các phi tần. Dê dừng ở tẩm cung của phi tần nào, người ấy sẽ được Tấn Vũ Đế thị tẩm. Như vậy, tất cả quyết định đều phụ thuộc vào những con dê, Tấn Vũ Đế không phải phiền lòng suy nghĩ.
Phương thức chọn ngẫu nhiên này của Hoàng đế ban đầu được đánh giá là rất công bằng. Song hậu cung vốn là nơi "tâm cơ, hiểm độc", các phi tần sẽ nghĩ ra trăm phương ngàn kế để thu hút xe dê của Hoàng đế. Có người cố ý trồng trúc - món khoái khẩu của dễ. Có người rắc nước muối trước cửa cung để dụ dê của vua chạy đến.
Ngoài ra, thời xưa còn có phương thức "Ân huệ theo kỳ trăng". Đây được xem là phương pháp chọn thị tâm công bằng nhất. Hoàng đế sẽ sủng hạnh các phi tần theo ngày trăng. Đầu tháng, hoàng đế sẽ sủng hạnh các cung tần, mỹ nữ có địa vị thấp trở lên. Đến 15 hàng tháng, hoàng đế sẽ cố định ngủ tại cung của hoàng hậu. Sau 15, hoàng đế lại sủng hạnh các phi tần có địa vị từ cao xuống thấp.
Có thể thấy kiểu sủng hạnh này rất công bằng, ân huệ của Hoàng đế được phân đều khắp hậu cung. Do đó, các phi tần không phải mất công lập mưu kế, không cần phải đi cửa sau cũng có cơ hội được ban sủng hạnh.
Do chán ngán với sự lặp đi lặp lại theo kiểu sủng hạnh cũ, vị Hoàng đế Đường Huyền Tông đã tự nghĩ ra một phương thức chọn Phi tần cực "hên xui" chính là "Xúc xắc may mắn".
Cứ mỗi đêm, sau khi giải quyết việc triều chính, Hoàng đế triều Đường sẽ sai người đem đến một bộ xúc xắc được đặc chế. Các phi tần cùng nhau tụ tập lại chơi tung xúc xắc, ai chiến thắng sẽ được Hoàng đế thị tẩm.
Ngoài tung xúc xắc, Hoàng đế Đường Huyền Tông còn nghĩa ra phương pháp "Dùng hồ điệp". Theo đó, để được thị tẩm, các phi tần, mỹ nữ sẽ xếp thành hàng, đầu gài thêm hoa tươi. Tiếp đến, thái giám sẽ mở lồng thả bướm, con bướm đậu trên đầu phi tần nào đầu tiên, người đó sẽ được thị tẩm đêm đó.
Không hổ danh là Hoàng đế phong lưu nhất thời Đường, Hoàng đế Đường Kính Tông Lý Trạm còn nghĩ ra một phương pháp rất "thể thao" có tên gọi là "Mũi tên phong lưu". Theo đó, vị Hoàng đế cho người làm ra một loại mũi tên bằng giấy. Trong mũi tên có chứa xạ hương, long tiên hương hoặc hương phấn thơm.
Đêm đến, Đường Kính Tông sẽ gọi các phi tần tới, đứng tại một khoảng cách nhất định, sau đó Hoàng đế đứng từ xa bắn về phía dàn phi tần. Mũi tên trúng ai, trên người sẽ hương thơm dính vào. Người đó sẽ được chọn để vua thị tẩm.
Tuy nhiên, cũng vì số lượng phi tần được sủng hạnh quá nhiều, Đường Huyền Tông không nhớ nổi tên và dung mạo của họ. Vì thế, ông vua phong lưu lại sáng tạo thêm phương pháp “Đánh dấu phi tần” bằng cách đóng một dấu lên vai của các phi tần đã được sủng hạnh, sau đó bôi một lớp chất đặc biệt lên trên khiến dấu này không thể rửa được.
Ngoài những phương pháp trên, các Hoàng đế thời nhà Minh có một phương thức chọn thị tẩm khác nữa là “Đèn lồng đỏ treo cao”. Vào ban đêm, các phi tàn đều treo 2 đèn lồng đỏ trước cửa cung. Vua chọn ai thị tẩm đêm đó thì sẽ thổi tắt 2 đèn lồng này. Sau đó, thái giám sẽ đến thông báo với các phi tần khác rằng, vua đã chọn được nơi nghỉ ngơi. Khi đó, các phi tần không được chọn mới tắt đèn lồng đi ngủ.
Tới thời nhà Thanh, quy định quản lý hậu cung đã trở nên càng lúc càng nghiêm ngặt. Số lượng phi tử của nhà vua ít nhiều cũng được giới hạn. Vào giai đoạn này, phương pháp chủ yếu để lựa chọn người thị tẩm là cách lật thẻ bài.
"Lật thẻ bài" là phương thức được cho là khá quen mắt với thời hiện đại bởi nó thường được xuất hiện trong các bộ phim truyền hình. Thủ tục này dùng nhiều vào thời nhà Thanh và tương đối đơn giản.
Mỗi đêm, thái giám thân cận với Hoàng đế sẽ đưa đến một khay lớn, chứa các thẻ bài ghi tên của các cung tần, mỹ nữ. Tiếp đó, Hoàng đế sẽ lật ngẫu nhiên một thẻ bài. Thẻ bài đấy ghi tên ai, người đó sẽ được sủng hạnh.
Thái giám sẽ đi thông báo cho Phi tử chuẩn bị tắm rửa, ướp hương. Sau đó, nữ quan sẽ đến cởi sách đồ trên người vị Phi tử này, rồi dùng thảm gấm hoặc lụa quấn quanh người, khiêng đến, đặt trên giường của Hoàng đế.
Xem thêm: Cuộc sống của những cung nữ thủ lăng 'hầu hạ' cố Hoàng đế như thế nào?
