Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nature phát hiện ra rằng não của những người có Covid-19 bị mất chất xám nhiều hơn và các mô não bất thường hơn so với những người không mắc Covid-19. Phần lớn những thay đổi liên quan đến khu vực não bộ xử lý mùi vị.
Tác giả chính của nghiên cứu, Gwenaëlle Douaud, phó giáo sư khoa học thần kinh tại Đại học Oxford, nói với CNN: “Chúng tôi khá ngạc nhiên khi thấy sự khác biệt rõ ràng trong não ngay cả khi bị nhiễm bệnh nhẹ".
Douaud và các đồng nghiệp của bà đã đánh giá hình ảnh não từ 401 người mắc Covid-19 trong khoảng thời gian từ tháng 3 năm 2020 đến tháng 4 năm 2021, cả trước khi nhiễm bệnh và trung bình là 4 tháng rưỡi sau khi nhiễm bệnh. Họ so sánh kết quả với hình ảnh chụp não của 384 người không bị nhiễm Covid-19 về độ tuổi, kinh tế xã hội và các yếu tố nguy cơ như huyết áp và béo phì. Trong số 401 người bị nhiễm, 15 người đã phải nhập viện.
Tất cả 785 người tham gia nghiên cứu đều trong độ tuổi từ 51-81 và thuộc chương trình dữ liệu y tế của chính phủ Anh có tên UK Biobank.
Bà Douaud giải thích rằng bình thường mọi người mất 0,2% đến 0,3% chất xám mỗi năm trong khu vực não bộ liên quan đến trí nhớ bởi cơ quan này “lão hóa”. Nhưng trong đánh giá nghiên cứu, những người bị nhiễm Covid-19 sẽ mất thêm 0,2-2% tế bào chất xám so với những người không mắc.
Ngoài kiểm tra hình ảnh, những người tham gia nghiên cứu còn trải qua bài kiểm tra vốn là công cụ phát hiện suy giảm nhận thức liên quan đến chứng sa sút trí tuệ. Kết quả thu được là những người mất nhiều tế bào não bộ cũng có kết quả thấp trong bài kiểm tra.
Mặc dù các vùng não bị ảnh hưởng nhiều nhất dường như có liên quan đến hệ thống khứu giác, nhưng bà Douaud cho biết không rõ tại sao lại như vậy.
"Vì những thay đổi bất thường mà chúng tôi thấy trong não của những người tham gia bị nhiễm bệnh có thể liên quan một phần đến việc họ bị mất khứu giác, nên việc phục hồi có thể dẫn đến những bất thường về não này trở nên ít rõ rệt hơn theo thời gian. Tương tự, rất có thể là những tác hại của virus (dù trực tiếp hay gián tiếp thông qua các phản ứng viêm hoặc miễn dịch) giảm dần theo thời gian sau khi nhiễm. Cách tốt nhất để phát hiện là kiểm tra lại não của những người tham gia này sau một hoặc hai năm", bà Douaud nói.
Các tác giả cảnh báo rằng những phát hiện này chỉ mang tính thời điểm nhưng lưu ý rằng chúng "làm tăng khả năng những hậu quả lâu dài khi mắc SARS-CoV-2 có thể góp phần gây ra bệnh Alzheimer hoặc các dạng sa sút trí tuệ khác".
Tiến sĩ Richard Isaacson, nhà thần kinh học kiêm giám đốc Trung tâm Sức khỏe Não bộ Đại học Florida Atlantic, cho biết những phát hiện này rất đáng chú ý, nhưng chúng không đủ để gây ra cảnh báo.
Đồng quan điểm, giáo sư Alan Carson tại Đại học Edinburgh (Anh) nhận định: “Não bộ có thể bị ảnh hưởng bởi các cơ chế khác như miễn dịch, chứng viêm, mạch máu hoặc thay đổi về tâm lý, hành vi thay vì nhiễm trùng trực tiếp. Nghiên cứu này cho thấy có ảnh hưởng về thay đổi thần kinh nhưng tôi không cho rằng nó có thể giúp chúng ta hiểu được cơ chế cơ sở về thay đổi nhận thức sau khi mắc Covid-19”.
