Dinh dưỡng trong phòng chống Covid-19 cần hợp lý cho từng nhóm lứa tuổi, theo bệnh nền (nếu có) với chế độ ăn đa dạng giúp cơ thể khỏe mạnh, tăng cường miễn dịch chứ không có một loại thực phẩm riêng biệt nào có tác dụng ngừa Covid-19.
Lựa chọn thực phẩm dinh dưỡng và phù hợp cho trẻ
Một số loại chất dinh dưỡng sẽ có vai trò hỗ trợ hệ miễn dịch hoạt động tốt hơn, cần ưu tiên trong thời điểm dịch bệnh như đạm, chất béo omega 3, vitamin A, vitamin C, vitamin E, vitamin D, selen, sắt, kẽm.
Các bữa ăn chính trong ngày cần cung cấp đủ lượng protein cho cơ thể, không nên dồn quá nhiều vào một bữa. Cần ăn phối hợp cả thực phẩm giàu protein động vật (các loại cá, thịt gà, thịt bò, trứng, sữa...) và protein thực vật (từ các loại đậu, đỗ...). Nên chọn đa dạng cho các bữa, ưu tiên đạm từ cá, hải sản, trứng vì dễ tiêu hóa và giàu đạm quý, tránh quá tải đạm vì sẽ làm hệ tiêu hóa mệt mỏi, khó tiêu.
Chất béo omega 3 giúp điều hòa phản ứng viêm của cơ thể, có nhiều trong cá béo và các loại hạt phổ biến như hạt điều, hạnh nhân, óc chó, hạt dẻ, hướng dương, đậu phộng. Có thể ăn xen các hạt này như thức ăn vặt hay chế biến các món sẽ tốt cho hệ miễn dịch.
Đây cũng là những thực phẩm giàu đạm quý, selen và magne. Selen là một chất chống oxy hóa mạnh. Đủ lượng selen sẽ giúp tăng cường khả năng chống nhiễm trùng cho cơ thể, giảm độc lực và ức chế virus tăng sinh.
Nguồn cung cấp selen là các loại thực phẩm như gạo nâu, lúa mạch, cá, tôm, rong biển, hạt giàu béo... Magne giúp tinh thần khỏe mạnh, giảm stress cũng là yếu tố giúp tăng cường sức khỏe miễn dịch.
Vitamin A đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự toàn vẹn của niêm mạc đường hô hấp và đường tiêu hóa. Thực phẩm giàu vitamin A gồm gan động vật, lòng đỏ trứng. Các loại rau và trái cây cũng chứa nhiều tiền chất vitamin A như bông cải xanh, rau bina, cà rốt, khoai lang, bí ngô, cam, xoài... Đây cũng là nhóm thực phẩm giàu vitamin C, thiết yếu cho hệ thống miễn dịch, giúp ức chế sự tổng hợp của virus mới, chống lại sự xâm nhập của virus.
Nguồn thực phẩm giàu vitamin C đến từ trái cây và rau tươi như cam, quýt, bưởi, nho, cà chua, súp lơ, củ cải, ớt chuông... Ngoài ra, nhóm thực phẩm này cũng thường chứa flavonoid đóng vai trò quan trọng giúp tăng khả năng chống oxy hóa và tăng cường miễn dịch của cơ thể. Các thực phẩm giàu flavonoid như các loại rau gia vị, súp lơ xanh, cải xanh, táo, trà xanh…
Vitamin E có thể thúc đẩy sự phát triển của các cơ quan miễn dịch, miễn dịch sự phân hóa của các tế bào. Thực phẩm giàu vitamin E gồm các loại hạt như hạt hướng dương, hạt điều, hạnh nhân..., các sản phẩm từ đậu nành và lúa mì, các loại rau mầm, giá...
Vitamin D có liên quan đến các chức năng khác nhau của hệ thống miễn dịch, tiêu hóa, tuần hoàn và thần kinh. Để có đủ vitamin D, da cần tiếp xúc với ánh nắng mặt trời 15-30 phút mỗi ngày, tăng cường các thực phẩm giàu vitamin D như gan cá, lòng đỏ trứng, cá và các thực phẩm bổ sung như các loại sữa, ngũ cốc...
Cơ thể trẻ cũng cần cung cấp đủ nước. Hạn chế đường và tránh ăn quá mặn, nhiều chất bảo quản, nhiều chất béo no, bia, rượu, sẽ gây bất lợi cho hoạt động miễn dịch. Tinh bột nên cung cấp dưới dạng phức, tức là gạo, lúa mì, ngũ cốc, khoai củ nguyên thay vì đường và nước ngọt, bánh kẹo ngọt.
Dinh dưỡng phòng bệnh cho từng nhóm trẻ
Với trẻ từ 1-3 tuổi: Vẫn tiếp tục cho bú mẹ, nếu mẹ không có sữa cho trẻ uống sữa ngoài từ 300-500 ml/ngày. Ăn 4 bữa cháo hoặc súp mỗi ngày. Ăn quả chín theo nhu cầu của trẻ.
Lượng thực phẩm trong ngày: gạo (100-150g); thịt hoặc cá, tôm (100-120g); trứng gà 3-4 quả/tuần; đầu mỡ (25-30g); rau xanh (50-100g); quả chín (150-200g).
Trẻ từ 24 đến 36 tháng: trẻ ăn 3 bữa cơm chính cùng gia đình, mỗi bữa ăn bao gồm 30-40g thực phẩm giàu đạm, 25-30g rau lá, rau củ quả. Bữa phụ trẻ có thể ăn trái cây/ quả chín, sữa và chế phẩm sữa.
Cho trẻ tăng cường vận động những động tác như đạp xe thăng bằng, chạy bộ thi với trẻ, cho trẻ nhảy cao, hạn chế cho trẻ xem ti vi điện thoại ngồi nhiều.
Không nên cho trẻ ăn thực phẩm như nước ngọt, bánh kẹo ngọt, thức ăn nhanh nhiều.
Với trẻ từ 3 đến 5 tuổi
Trẻ ăn cùng với gia đình: 3 bữa chính và 1-2 bữa phụ. Theo Tháp dinh dưỡng hợp lý cho trẻ từ 3-5 tuổi, số lượng thực phẩm khuyến nghị cho 1 ngày ăn của trẻ như sau:
Ngũ cốc, khoai củ và các sản phẩm chế biến: ăn trung bình 5-6 đơn vị ăn ngũ cốc, khoai củ và sản phẩm chế biến trong một ngày. Trong mỗi bữa ăn nên có sự phối hợp giữa ngũ cốc và khoai củ.
Rau lá, rau củ quả: ăn 2 đơn vị rau lá, rau củ quả một ngày. Cho trẻ ăn phối hợp nhiều loại rau củ quả để cung cấp đa dạng các loại vitamin và chất khoáng khác nhau.
Trái cây/quả chín: ăn 2 đơn vị trái cây/quả chín một ngày. Nên cho trẻ ăn đa dạng các loại trái cây, quả chín.
Thịt, thủy sản, trứng và các loại hạt giàu đạm: ăn 3,5 đơn vị thịt, thủy sản, trứng và các loại hạt giàu đạm một ngày. Cho trẻ ăn cần đa dạng các loại thực phẩm giàu đạm, cần cân đối giữa đạm động vật và đạm thực vật.
Cho trẻ ngủ sớm trước 10 giờ, tăng cường các môn vận động như đạp xe đạp 3 bánh, chạy bộ thi với trẻ, nhảy lò cò, giữ thăng bằng 1 chân, nhảy cao tùy theo khả năng của trẻ…
Không nên cho trẻ xem ti vi điện thoại nhiều, hạn chế ăn thức ăn nhanh như gà rán, khoai tây chiên, nước ngọt…
Trẻ mẫu giáo và học sinh: cần ăn uống điều độ, đủ nhu cầu các chất dinh dưỡng theo từng lứa tuổi, nếu trẻ bị biếng ăn nên bổ sung thêm các loại thực phẩm giàu dinh dưỡng. Nên ăn nhiều quả chín, rau xanh.
Cách chế biến thực phẩm đảm bảo dinh dưỡng cho trẻ
Cần đảm bảo khẩu phần ăn hàng ngày với các món ăn hợp khẩu vị, những thức ăn cần được cắt thái hoặc xay nhỏ hơn, chế biến mềm hơn, lỏng hơn, thay đổi món ăn và chia làm nhiều bữa nhỏ để giúp cho quá trình ăn nhai tốt hơn, ăn ngon miệng hơn và dễ tiêu hóa hơn.
Hạn chế cách chế biến chiên xào nhiều dầu mỡ, thức ăn nướng, xông khói,… không có lợi cho trẻ.
Cần cho trẻ uống đủ nước, có thể cho trẻ uống nước quả như nước cam, nước bưởi, nước chanh và các loại nước quả, sinh tố khác. Khi trẻ có dấu hiệu sốt cao, nôn và tiêu chảy cần cho trẻ uống dung dịch Oresol - một loại dung dịch để bù nước và điện giải theo hướng dẫn.
Để dự phòng mắc bệnh cho trẻ, các phụ huynh cần giữ nhà cửa thông thoáng, tăng cường vệ sinh cá nhân (đặc biệt là vệ sinh mũi họng), giữ ấm cơ thể, dinh dưỡng hợp lý, nâng cao thể trạng để tăng sức đề kháng.
