Tuyển Jordan xù xì, lầm lũi từng bước tiến đến trận chung kết Asian Cup 2023, đó là vẻ đẹp đích thực của bóng đá. Hàn Quốc đã trả giá cho lối chơi kiểm soát bóng nhưng thiếu hiệu quả dù sở hữu nhiều ngôi sao hàng đầu châu Á.
Hãy nói về Klinsmann - HLV tuyển Hàn Quốc, ông có sự nghiệp lừng lẫy khi vô địch World Cup 1990 và EURO 1996 cùng tuyển Đức. Ai cũng biết tuyển Đức nổi tiếng về lối chơi phòng ngự kín kẽ trong quá khứ, những cú chuồi bóng vài mét là thương hiệu của các hậu vệ Đức. Nhưng Klinsmann đã trở thành “gạch nối” thay đổi bóng đá Đức với lối chơi tấn công từ World Cup 2006. Liệu tuyển Đức có thành công hơn quá khứ?
Làm phép so sánh về tuyển Đức giữa thực dụng và tấn công. Đức đã vào chung kết 3 lần và 1 lần vô địch trong 4 kỳ World Cup gần nhất, trước khi chuyển sang chơi tấn công và kiểm soát bóng. Nhưng Đức chỉ có 1 lần vào chung kết và 2 lần bị loại từ vòng bảng trong 4 kỳ World Cup chơi bóng đá tấn công. Đáng nói, chức vô địch World Cup 2014 của Đức là sự thay đổi kịp thời từ kiểm soát bóng sang thực dụng.
Hãy lấy một ví dụ khác. Tuyển Pháp từng nổi tiếng với bóng đá lãng mạn và hào hoa. Nhưng Pháp bất lực nhìn Đức và Ý giành nhiều danh hiệu nhờ đá thực dụng. Pháp bắt đầu thay đổi triết lý để vô địch World Cup 1998. Didier Deschamps tiếp nối thành công nhờ sự thực dụng ở World Cup 2018.
Tuyển Hà Lan nổi tiếng thế giới với bóng đá tấn công tổng lực. Tuy nhiên, hai kỳ World Cup gần nhất chứng kiến Hà Lan chơi phòng ngự phản công, thậm chí đá thực dụng đến mức tiêu cực.
Tuyển Tây Ban Nha đã đi vào lịch sử khi vô địch ba giải đấu lớn gồm EURO (2 lần) và World Cup vào các năm 2008, 2010 và 2012. Riêng chức vô địch World Cup 2010 của Tây Ban Nha cũng có dấu ấn rất lớn từ thực dụng, bởi họ chỉ ghi 8 bàn/7 trận đấu. Nhưng lối chơi kiểm soát bóng của Tây Ban Nha đã không còn hiệu quả kể từ World Cup 2014.
Nhìn rộng hơn về xu thế bóng đá, nước Anh là cái nôi của bóng đá và Herbert Chapman nổi tiếng với sơ đồ 5 tiền đạo (2-3-5). Năm 1925, bóng đá thế giới thay đổi với luật việt vị thì HLV Herbert Chapman thay đổi sơ đồ thành 3-3-4.
Vào những năm 1930, catenaccio có nghĩa “chốt cửa” được Karl Rappan sử dụng với 4 hậu vệ và chiến thuật này gắn liền với tuyển Ý vào năm 1947. Helenio Herrera đã giúp catenaccio nổi tiếng với sự thành công cùng Inter Milan.
Trong 10 năm qua, những chức vô địch World Cup và EURO của Pháp, Bồ Đào Nha và Argentina đã chứng minh công thức thành công đến từ sự thực dụng.
Con đường tiến hoá của bóng đá thế giới có thể thấy từ tấn công chuyển sang phòng ngự. Mục đích rất rõ ràng, đó là làm mọi cách để giành chiến thắng. Tính hiệu quả được đặt lên hàng đầu, tránh những cái chết vì sự thơ ngây, hay đá đẹp và kiểm soát mà thua cuộc.
