Ở Việt Nam, ngày Tất niên là ngày cuối cùng của năm tính theo lịch Âm (tức là ngày 30/12 Âm lịch, hay còn gọi là ngày 30 Tết). Theo quan niệm xa xưa của người Á Đông nói chung và Việt Nam nói riêng, thiêng liêng nhất chính là thời khắc Giao thừa - khi đất trời và con người như hòa cùng một nhịp, đón không khí chuyển giao giữa năm cũ và năm mới.
Ngày 30 Tết đối với mỗi người Việt như một "cột mốc" lớn trong năm. Dù có đang ở đâu, đang làm gì đi chăng nữa thì muộn nhất 30 Tết nhất định phải hoàn thành, gác lại bộn bề, trở về bên gia đình cùng ăn bữa cơm Tất niên. Sau đó là chuẩn bị đón lễ giao thừa.
Tuy nhiên, phụ thuộc vào cách tính của lịch Âm, không phải năm nào cũng có ngày 30 Tết. Có những năm tháng thiếu thì sẽ không có ngày 30 mà sẽ kết thúc vào ngày 28 hoặc 29. Mà nếu trùng vào Tháng Chạp Âm lịch thì sẽ xảy ra hiện tượng đó. Điều này từng xảy ra vào năm 2021, khi chúng ta phải đón Giao thừa vào ngày 29 Tết.
Chiếu theo thiên văn học thì âm lịch hiện hành được sắp xếp theo con số thiên văn vận hành của trái đất, mặt trăng và mặt trời. Thời điểm 3 thiên thể này nằm thẳng hàng theo thứ tự Trái đất - Mặt trăng - Mặt trời, người quan trắc đứng trên Trái đất không còn nhìn thấy Mặt trăng, đó là ngày mùng 1 (ngày sóc).
Thời điểm 3 thiên thể này nằm thẳng hàng theo thứ tự Mặt trăng - Trái đất - Mặt trời, đó là thời điểm trăng tròn. Ngày rằm (15 Âm lịch) chưa chắc đã trúng vào lúc trăng tròn, nhưng ngày mùng 1 thì luôn luôn là ngày Sóc.
Song, thời gian mặt trăng từ tròn đến khuyết, chu kỳ bình quân là 29,53 ngày. Mà số ngày của mỗi tháng sắp xếp bắt buộc phải là số chẵn, bởi thế nên mới dẫn đến trong Âm lịch có tháng thừa, tháng thiếu.
Năm nay, chúng ta vẫn sẽ được đón một ngày 30 Tết trọn vẹn với thời khắc Giao thừa. Thế nhưng, có một sự thật mà nhiều người chưa biết rằng, từ sau 2024 trở đi, chúng ta sẽ chỉ được đón Giao thừa vào ngày 29 Tết, cho tới tận năm 2033.
Tính ra, chúng ta sẽ phải đợi thêm 9 năm nữa mới được tận hưởng cảm giác của ngày 30 Tết thật sự.
