Các nhà khoa học Nga và Việt Nam đã công bố phát hiện về loài thằn lằn mù hoàn toàn không chân, sống tại Vườn quốc gia Núi Chúa, tỉnh Ninh Thuận, Việt Nam. Loài vật này có tên gọi "thằn lằn mù Ninh Thuận" (Dibamus tropcentr) và được công bố chính thức vào ngày 1/12/2023 trên tạp chí khoa học Zootaxa.
Loài thằn lằn mù Ninh Thuận và đặc điểm sinh học
Thằn lằn mù Ninh Thuận có hình dáng tương tự loài giun đất, dài khoảng 11 cm, với cơ thể trơn bóng và không có chân. Điểm đặc biệt của loài này là đôi mắt của nó đã hoàn toàn thoái hóa, bị vảy che phủ, khiến chúng không thể nhìn thấy. Môi trường sống của loài thằn lằn này chủ yếu là dưới đất, trong những khu vực ẩm thấp và gần tổ mối – nguồn thức ăn yêu thích của chúng. Chính vì lối sống ẩn mình và môi trường sống khắc nghiệt, việc phát hiện chúng trở nên vô cùng khó khăn.
Để tìm ra loài thằn lằn mù này, nhóm nghiên cứu đã tiến hành khảo sát tại Vườn quốc gia Núi Chúa từ tháng 9/2022 đến tháng 3/2023. Bằng cách theo dõi dấu vết của loài mối bụng vàng, họ đã phát hiện ra con thằn lằn mù Ninh Thuận nằm dưới những khúc gỗ mục nát. Khi bị bắt, loài thằn lằn này có phản xạ tự vệ bằng cách nhăn nheo vảy, tương tự như cơ chế tự vệ của một số loài sâu bướm.
Một loài vật độc đáo và hiếm gặp
Loài thằn lằn này được đặt tên khoa học là Dibamus tropcentr, gắn liền với Trung tâm Nghiên cứu khoa học và Công nghệ nhiệt đới Việt – Nga, nơi có hơn 35 năm nghiên cứu về sinh thái và đa dạng sinh học của Việt Nam. Đây là loài thứ 7 thuộc giống Dibamus được ghi nhận tại Việt Nam, nâng tổng số loài này trên thế giới lên con số 25.
Thằn lằn mù Ninh Thuận chỉ mới được tìm thấy tại hai địa điểm trong Vườn quốc gia Núi Chúa. Theo các nhà khoa học, loài này có kích thước quần thể nhỏ và môi trường sống của chúng rất hẹp, chỉ giới hạn trong các khu rừng ven biển khô thường xanh ở độ cao từ 200 đến 280 mét. Dù các mối đe dọa cụ thể đối với loài thằn lằn này vẫn chưa được biết rõ, nhưng loài vật này được dự đoán có sự phụ thuộc chặt chẽ vào điều kiện môi trường xung quanh.
Việc phát hiện ra loài thằn lằn mù Ninh Thuận không chỉ là một bước đột phá trong lĩnh vực sinh học mà còn mở ra cơ hội bảo tồn một trong những loài động vật quý hiếm bậc nhất thế giới.
