Những ngày qua, hình ảnh một tảng đá có thể "nở hoa" với nhiều màu sắc khác nhau ở Quảng Nam đang gây xôn xao cộng đồng mạng.
Cụ thể, tảng đá nơi có "hoa nở" nằm ở sông Trạm (một nhánh sông Tiên) ở thôn 2, xã Tiên An, H.Tiên Phước. Vị trí "hoa nở" nằm ngay mép tảng đá lớn hướng xuống dòng nước. Quan sát kỹ, đây giống như một lớp xốp bám dưới chân tảng đá với nhiều màu sắc.
Theo người dân ở đây, màu sắc trên hoa thay đổi liên tục. Khi thì "nở" ra màu đỏ, ít tiếng sau sẽ chuyển qua màu vàng, màu xanh, màu trắng… Lần gần đây nhất tảng đá nở hoa là năm 2018, khi đó hạn hán tại địa phương khá nghiêm trọng. Vì vậy, nhiều lời đồn đoán ra đời, nói rằng năm nào tảng đá này "nở hoa" thì năm đó thường xảy ra tình trạng nắng nóng kéo dài, khô hạn.
Có người mê tín lại cho xã xã Tiên An được "lộc trời", ai nhanh chân, chạm tay vào tảng đá "nở hoa", cả năm sẽ "phát tài, may mắn".
Trên mạng xã hội cũng đăng tải không ít hình ảnh tảng đá "nở hoa" này cùng nhiều lời đồn thổi "chấn động". Dĩ nhiên tất cả bàn luận chỉ là "nghe đồn" và đều chưa có kiểm chứng.
Trước thông tin xôn xao về sự việc, ông Nguyễn Phú Hoàng, Phó chủ tịch UBND xã Tiên An, xác nhận trên báo Thanh Niên, hiện tượng đá "nở hoa" ở địa phương thường 5 - 7 năm mới xuất hiện một lần. Thời điểm đầu khi hiện tượng này xuất hiện, các nhà hoa học cũng có về kiểm tra. Sau khi nghiên cứu và đưa ra nhận định đây thực chất chỉ là địa y mọc trên đá.
Theo ông Hoàng, nghi vấn năm nào đá "nở hoa" thì năm đó thường xảy ra khô hạn (theo nhiều người dân đúc kết) thì chưa có tài liệu chứng minh.
Thông tin trên Báo Sức khỏe và Đời sống, GS.TSKH Dương Đức Tiến, Giám đốc Trung tâm Công nghệ Sinh học phục vụ đời sống và sản xuất cho biết, hiện tượng "tảng đá nở hoa" thực chất chỉ là địa y mọc trên đá. Ðịa y là dạng cộng sinh của hai loài, một nấm mốc và một loài tảo, chủ yếu là tảo lục hoặc tảo lam. Địa y là môn khoa học rộng lớn với hàng trăm loài khác nhau, tùy tính chất địa y từng vùng, cộng với điều kiện tự nhiên cụ thể mà địa y thể hiện khác nhau.
Hình thức cộng sinh rất đặc biệt, có hình dạng riêng nên địa y có tên giống và loài. Các hình dạng của Ðịa y: hình vảy (crustose), chặt và dán vào giá thể; hình lá với nhiều thùy (foliose) như lá cây; hay hình cành (fruticose ), như bụi cây. Trong địa y, thành phần nấm thường là nấm túi, đôi khi là nấm đảm. Thành phần tảo thường là tảo lục, đôi khi là vi khuẩn lam. Tế bào tảo phân tán giữa các khuẩn ty một số khuẩn ty dán chặt vào rong để hấp thu carbohydrat và những chất hữu cơ từ tảo, còn nấm thì cung cấp nước và khoáng cho tảo.
Ðịa y là một dạng thích nghi đặc biệt, chúng có thể sống trong những điều kiện khắc nghiệt. Trên đá chúng là những sinh vật tiên phong, là những tộc đoàn đầu tiên chiếm cứ môi trường mới vì chúng có thể phá hủy đá dần dần do các acid mà chúng tiết ra, và sẽ tạo ra những hạt đất nhỏ. Ðịa y tăng trưởng với một tốc độ rất chậm. Ðịa y dạng vảy tăng trưởng từ 0,1 mm đến 10 mm /1 năm.
Bởi địa y sinh ra trong những điều kiện tự nhiên rất đặc thù nên nó cũng là hiện tượng ít gặp. Trong điều kiện ánh sáng, độ ẩm, nguồn nước, gió... rất đặc thù thì mới xuất hiện địa y.
Như vậy, địa y không phải là chỉ dấu báo hiệu khô cằn, nắng nóng như nhiều người lầm tưởng, cũng không liên quan gì đến việc phát tài, may mắn. Nhưng ở góc độ nào đó có thể có sự liên quan giữa địa y và cây trồng khác, bởi trong điều kiện khắc nghiệt như thế mà địa y còn phát triển được thì cây cối, mùa màng sẽ có nhiều khả năng tươi tốt phát triển.
