Chiến dịch 'hành quyết không cần xét xử' ở Philippines: Tổng thống Rodrigo Duterte tuyên bố sẽ không nương tay cho đến khi tên trùm ma túy cuối cùng đầu hàng, bất chấp những cáo buộc vi phạm nhân quyền khi “hành quyết không cần xét xử”.
Phóng viên Daniel Berehulak của New York Times đã có 35 ngày lưu lại Manila để tìm hiểu về chiến dịch chống ma túy ở Philippines. Ông đã chứng kiến tổng cộng 57 vụ án mạng.
Trong những ngày cuối cùng Berehulak ở Manila, các vụ giết người không hề giảm bớt. Các sĩ quan cảnh sát cũng không cần che giấu việc họ có liên quan tới những vụ hành quyết ngoài vòng pháp luật.
Để cứu Philippines khỏi nguy cơ trở thành một “đất nước của ma túy”, sau khi nhậm chức vào ngày 30/6, Tổng thống Rodrigo Duterte đã khởi xướng chiến dịch chống ma túy khốc liệt. Hồi tháng 10, ông nhận định con số những kẻ bị truy quét có thể lên tới 20.000, 30.000 hoặc nhiều hơn.
“Có một kiểu chết mới ở Philippines”, Redentor C. Ulsano, giám đốc cảnh sát quận Tondo, nói. Ông mỉm cười, áp hai cổ tay vào nhau và giơ ra phía trước, vờ như đang bị còng.
“Kháng cự” là từ mà cảnh sát dùng để giải thích cho việc các nghi phạm dính líu tới ma túy bị bắt giữ và cuối cùng bị kết liễu.
Kiểu chết mới ở Philippines
Roel Scott, 13 tuổi, đang chơi điện tử cùng ông Joselito Jumaquio thì một nhóm khoảng 15 người bịt mặt âm thầm áp sát khu ổ chuột Pandacan. Các nhân chứng cho biết nhóm người này đã lôi ông Jumaquio vào một con hẻm rồi đe nẹt người dân quanh đó quay trở vào nhà và tắt đèn.
Hai tiếng súng vang lên, rồi 4 tiếng súng nữa được nghe thấy sau đó. Khi mọi thứ yên ắng trở lại, người dân phát hiện thi thể nạn nhân với đôi tay bị còng, bên cạnh là khẩu súng và túi ma túy đá.
Jumaquio sống bằng nghề lái xích lô và trước đó đã ra đầu thú theo yêu cầu của chính quyền.
Roel Scott, 13 tuổi, thắp nến để tưởng nhớ người chú Joselito Jumaquio, 52 tuổi, ở nơi ông bị bắn chết. Ảnh: NYT.
Cảnh tang tóc đã dần trở thành chuyện thường ngày ở Philippines. Gia đình nạn nhân và các linh mục hiếm khi đề cập tới nguyên nhân của những cái chết rùng rợn xảy ra ngày càng nhiều.
Chỉ trong một tuần, Maria Mesa Deparine đã mất 2 người con trai. Xác của họ được tìm thấy dưới gầm cầu. Trước đó, cả hai đều đã nộp mình cho cảnh sát.
Deparine cho biết bà đã mất 3 tuần mới gom đủ 50.000 peso, tương đương khoảng 1.030 USD để lo liệu việc mai táng cho con bà, Aljon, người qua đời khi mới 23 tuổi.
Khi đến nhà tang lễ, bà lại van xin những người chủ ở đây giảm chi phí ma chay cho người anh của Aljon là Danilo, 36 tuổi. Thi thể của Danilo được xếp ngổn ngang cùng với các thi thể khác trong nhà xác đã hai tuần nay.
Giám đốc nhà tang lễ đã đồng ý giảm 12.000 peso, tức khoảng 240 USD cho nghi lễ ma chay trong ngày thay vì một tuần như thông thường. Rời khỏi nhà tang lễ, bà Deparine lo lắng không biết có thể lo liệu đủ số tiền cần thiết hay không.
Ám ảnh và sợ hãi
Những vụ giết chóc làm gián đoạn mọi khía cạnh của đời sống. Bên quan tài của Benjamin Visda, các thân nhân cho biết anh ta vừa rời khỏi một bữa tiệc sinh nhật và đang đứng ăn bánh thì bị 8 người đàn ông bắt giữ.
20 phút sau, xác của anh bị ném xuống bên ngoài đồn cảnh sát. Cảnh sát cho biết Visda đã tìm cách cướp súng của một sĩ quan trong khi bị còng tay. Anh ta “đã chống trả” nên họ phải bắn hạ.
Cô bé Jimji, 6 tuổi, khóc bên quan tài của người cha Jimboy Bolasa, 25 tuổi, khi thi thể của anh chuẩn bị được đưa đi chôn cất. Ảnh: NYT.
Cách những ngõ ngách ở quận Pasay vài con phố, một người đàn ông khác cũng bị giết trong đêm. Người ta có thể nghe thấy tiếng gào thét của Nellie Diaz, người vừa trở thành góa phụ, trước khi thấy cô gục xuống bên thi thể của chồng.
Crisostomo Diaz, 51 tuổi, lớn lên trong khu phố và kiếm sống bằng công việc vặt lúc có lúc không. Vợ của Diaz cho biết ông là một người nghiện, không phải kẻ buôn ma túy và đã ra đầu thú không lâu sau khi ông Duterte đắc cử.
Bà vẫn nghĩ rằng để chồng ngủ ở nhà là không an toàn nên đã bảo ông đến ở nhờ nhà người thân. Vì quá nhớ 9 đứa con của mình, ông đã quay trở lại vài ngày trước đó.
Con trai cả của ông Diaz, J.R., 19 tuổi, kể rằng một người đàn ông đội mũ bảo hiểm đã đạp cửa trước để xông vào nhà, theo sau là 2 người nữa. Người đàn ông đội mũ chĩa súng vào ông Diaz, người thứ hai chĩa súng vào đứa em trai 15 tuổi của J.R. Người thứ ba mang theo một mảnh giấy.
J.R. nhớ rõ người đàn ông đội mũ đã nói “Tạm biệt, bạn của tôi” trước khi bắn vào giữa ngực cha của anh. Diaz gục xuống. Sau đó, ông bị bắn thêm 2 phát nữa vào đầu và ngực. Lũ trẻ nói ba người đó đã cười rồi bỏ đi.
