Khi toàn bộ quyền lực tập trung vào Elon Musk
Tesla hiện là công ty xe điện lớn nhất thế giới với vốn hóa thị trường lên tới khoảng 770 tỷ USD. Tuy nhiên, nếu Musk bất ngờ rời khỏi vị trí CEO, Tesla không có bất kỳ nhân vật nào sẵn sàng tiếp quản vị trí lãnh đạo – một rủi ro từng được chính công ty nêu rõ trong báo cáo gửi Ủy ban Chứng khoán Mỹ (SEC).
Không giống SpaceX – nơi COO Gwynne Shotwell đảm đương nhiều vai trò điều hành – Tesla gần như vận hành dưới một hệ thống "một người", nơi mọi quyền lực tập trung vào Elon Musk. Công ty hiện chỉ có Giám đốc tài chính và một phó chủ tịch cấp cao (SVP).
Sự tập trung quyền lực của Elon Musk tại Tesla trở thành vấn đề được nhiều chuyên gia phân tích đề cập, đặc biệt trong bối cảnh công ty đang đối mặt với hàng loạt thách thức: doanh số sụt giảm, cạnh tranh gay gắt từ các đối thủ Trung Quốc như BYD, và sự tụt hậu trong cuộc đua xe tự hành so với Waymo.
Trong báo cáo gửi Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Mỹ (SEC), Tesla cũng thừa nhận: "Chúng tôi phụ thuộc rất lớn vào sự lãnh đạo của Elon Musk... nhưng ông ấy không thể dành toàn bộ thời gian cho Tesla."
Điều này khiến giới đầu tư lo ngại: nếu Musk rời đi, liệu ai có thể giữ cho Tesla không trật bánh?
Ai có thể thay thế nếu Elon Musk rút lui?
Nếu Elon Musk từ chức – điều mà giới đầu tư cho rằng khó xảy ra – thì Tesla gần như không có ai đủ khả năng thay thế ngay lập tức. Điều này tạo ra rủi ro nghiêm trọng với cổ phiếu Tesla, vốn phần lớn được định giá dựa trên uy tín và hình ảnh lãnh đạo của Musk.
Tuy nhiên, một số gương mặt tiềm năng vẫn được đánh giá cao nếu viễn cảnh chuyển giao quyền lực xảy ra:
1. JB Straubel – Đồng sáng lập Tesla
Cựu Giám đốc Công nghệ (CTO) của Tesla, hiện là CEO của Redwood Materials. Straubel được coi là "bộ não kỹ thuật" phía sau những thành tựu lớn nhất của Tesla, đặc biệt là công nghệ pin. Ông cũng đang là thành viên hội đồng quản trị Tesla.
Tuy nhiên, Straubel hiện tập trung vào công ty riêng và chưa thể hiện ý định trở lại Tesla.
2. Tom Zhu – "COO không chính thức" của Tesla
Zhu là người đứng đầu hoạt động toàn cầu của mảng ô tô Tesla, hiện làm việc tại Trung Quốc. Ông là người quản lý trực tiếp Gigafactory Thượng Hải – một trong những nhân tố thúc đẩy doanh thu của Tesla những năm qua. Tuy nhiên, ông không phải là người có sức hút lớn với giới đầu tư như Musk, và chưa được xác nhận là ứng viên kế nhiệm chính thức.
3. Stella Li – Phó chủ tịch BYD
Li là nữ tướng đã giúp BYD – đối thủ lớn nhất của Tesla – vươn ra toàn cầu. Bà được giới đầu tư Mỹ biết đến rộng rãi và từng được vinh danh trong danh sách Time 100 Climate Leaders. Dù làm việc cho BYD, nhưng mối quan hệ hợp tác giữa BYD và Tesla trong cung cấp pin có thể mở ra khả năng Li trở thành một lựa chọn đột phá.
4. John Krafcik – Cựu CEO Waymo
Với nền tảng từ cả lĩnh vực ô tô lẫn công nghệ xe tự hành, Krafcik có bộ kỹ năng phù hợp để điều hành Tesla nếu muốn đẩy mạnh mảng robotaxi. Ông từng đưa Waymo từ một dự án của Google thành công ty dẫn đầu về xe tự lái.
5. José Muñoz – CEO Hyundai Motor
Muñoz là lãnh đạo cấp cao giàu kinh nghiệm trong ngành ô tô toàn cầu, từng làm việc tại Nissan và Toyota. Dù mới nhậm chức CEO tại Hyundai, ông vẫn được nhắc đến như một ứng viên tiềm năng nhờ nền tảng kỹ thuật vững chắc và kinh nghiệm điều hành các tập đoàn lớn.
Bất kỳ ai được chọn cũng phải vượt qua "cái bóng" khổng lồ của Elon Musk. Ông không chỉ là CEO mà còn là người định hình toàn bộ bản sắc thương hiệu, chiến lược kinh doanh và văn hóa của Tesla. Musk hiện là cổ đông lớn nhất và thành viên hội đồng quản trị có ảnh hưởng mạnh, khiến người kế nhiệm khó có thể tự do hành động.
Ross Gerber – CEO quỹ đầu tư Gerber Kawasaki – nhận xét: “Tesla không có một Tim Cook, không có người số 2 đủ năng lực. Nếu Musk tìm được một người điều hành thực thụ, đó sẽ là chiến thắng lớn cho công ty. Nhưng cái tôi của ông ấy là rào cản lớn nhất”.
