Phở có từ đầu thế kỷ 20, là một món quà đặc biệt của Hà Nôi. Nhớ nhất vào những ngày rét đông ngồi cạnh gánh phở khói bay nghi ngút, ấm nóng than hồng, thưởng thức bát phở ngon thật khó thể nào quên. Thời gian đổi thay rồi, cũng không còn là một thời nhiều thiếu thốn như xưa, phở đã có mặt ở nhiều nơi, không chỉ miền Trung, miền Nam mà còn có ở nhiều nước khác. Cũng vì thế mà vị phở có nhiều thay đổi, có nhiều biến tấu cho phù hợp với khẩu vị và sở thích của người Việt Nam ở từng vùng miền.
Không gian thời ấy và nay
Phở là một thức quà đặc biệt. Người ta ăn phở sáng cũng được, trưa cũng được, mà tối cũng được. Đầu tiên phở được gánh trên vai theo người bán đi qua bao ngõ ngách đường làng, sau rồi mới mọc lên các quán đầu ngõ, cuối ngõ. Hai quang gánh, một bên là nồi nước dùng, một bên là bát đũa cho khách ăn. Bát phở gánh có vị riêng không giống vị ở các cửa hiệu. Vào thời ấy, phở là món quà đắt tiền chỉ có tầng lớp công chức hay thợ thuyền mua được.
Ngày nay người ta đã ít thấy những gánh phở, họa may lắm mới gặp. Chủ yếu họ đã mở quán, không lớn thì nhỏ. Xã hội phát triển hơn, con người có đầy đủ cơ sở vật chất hơn, ai cũng có thể dùng phở dù người nghèo hay giàu. Gánh phở xưa rồi sẽ trở thành kí ức, là kỉ niệm của một thời còn khốn khó, song nó vẫn mãi đẹp trong lòng người con Việt.
Hương vị phở qua năm tháng
Đầu tiên phải nói về nước dùng. Nước dùng ngon ngọt từ xương hầm, thơm mạnh mùi gừng nướng, còn có cà củ hành tây, rễ giò… Phở bò thì thêm quế vị, thảo quả, hồi hoa…Khi phở du nhập vào miền Nam mùi vị có phần thay đổi nhiều, người ta thích mùi tiêu sọ, hồi, quế, thảo quả, đinh hương rang thơm mạnh hơn mùi gừng, nước dùng nêm nếm khác tùy khẩu vị từng miền. Bánh phở cũng khác song chỉ có ở Hà Nội là ngon nhất, vừa mềm mại nhưng lại giòn, dẻo dai nhẹ. Tóm lại ngon đến khó tả. Bánh phở từ các miền khác không được như vậy vì họ lấy độ dai từ bột năng, loại gạo để xay cũng không thể sánh bằng miền Bắc.
Cách ăn và gia vị ăn kèm
Nếu liệt kê ra sẽ có rất nhiều điểm khác biệt. Người phía Bắc chỉ dùng phở với hành hoa và ngò kèm theo quẩy nóng giòn. Phở gà thơm, thịt gà thả vườn da luộc lên vàng óng và săn chắc, trứng non béo bùi. Phở bò tái băm nhỏ thịt, có thêm gầu bò giòn giòn. Phở Nam khi du nhập dùng kem với nhiều thứ hơn như giá, ngò gai, các loại rau thơm, tương đen. Họ biến tấu thêm cho tô phở đa dạng hơn. Nào tái, nạm, gầu, gân, bò viên…Nào đủ loại rau thơm.
Hương vị thơm ngon của nước dùng chủ yếu do các loại gia vị quyết định. Tuy nhiên, công thức của từng loại nước dùng cụ thể cho từng hiệu phở được giữ bí mật. Nhưng dù thế nào nó vẫn hấp dẫn khiến người ta không bao giờ quên. Là miền nào đi nữa cũng phải hầm xương ống bò đến một ngày, xương gà cũng phải dăm tiếng, hòa quyện với các loại gia vị rang. Một bát phở từ rau ăn kèm, các loại tương, nước dùng đến bánh phở đều hòa hợp thành một. Hài hòa hương vị, cân bằng cả dưỡng chất cho sức khỏe.
Cũng chính vì vậy mà Phở được trang Business Insider đưa vào danh sách top 40 món ăn ngon của thế giới mà chúng ta nên ăn thử một lần trong đời. Không phải tự dưng phở lại được một trang thông tin nước ngoài bình chọn như vậy. Ắt hẳn người ta thấy được đằng sau tô phở là một giá trị lớn, giá trị của một nền văn hóa, giá trị ẩm thực tuyệt vời và cả giá trị cân bằng dinh dưỡng.