Xôi nếp - Lựa chọn “thần thánh” cho bữa sáng giản dị
Trong số nhiều món ăn, xôi nếp có lẽ là một thức đồ hết sức quen thuộc. Giống như cơm trắng, xôi cũng có tuổi đời “xưa như trái đất”. Chẳng biết ở những nơi khác thế nào chứ người Hà Nội rất hay ăn xôi, nhất là vào buổi sáng. Người ta hay nói vui với nhau rằng, xôi chính là một lựa chọn thần thánh của người dân xứ Kình kỳ.
Người Hà Nội xếp hàng mua xôi buổi sáng.
Ăn xôi không mất nhiều thời gian như mấy món bún miến, cháo phở. Dừng lại mua một bọc xôi, người ta có thể treo trên xe hay “quẳng” vào balo đem theo lên cơ quan, lớp học ngồi nhâm nhi tí tã. Món ăn này làm từ gạo nên rất lành tính và phù hợp cho hầu hết mọi người.
Nấu xôi không khó. Chỉ cần dùng gạo nếp ngâm nở rồi bắc nồi cạnh thủy, rắc thêm vài hạt muối vào gạo, đun trong một khoảng thời gian là xong. Thế nhưng muốn nấu cho ngon cũng mất khá nhiều công sức. Vả lại, xôi cũng không phải là món ăn lấy nhiều nên chẳng mấy ai, đủ sức ăn hết chỗ xôi nhà làm. Bởi thế, người ta vẫn thường vây quanh kín mít mấy chị bán xôi ngon trên phố để tìm mua một bọc xôi thơm lừng nức mũi cho bữa sáng chắc bụng.
Xôi dễ mua dễ ăn. Lúc vội có thể vừa đứng vừa thưởng thức mà không cần cầu kỳ.
Khách mua chủ yếu mang đi nên người bán thường nhanh tay gói vào những chiếc lá rong nhỏ có giấy báo bọc ngoài để giữ nhiệt.
Và khi đã đi mua, người Hà Nội có hàng ngàn lựa chọn khác nhau cho món xôi sáng. Thôi thì đủ loại từ đậu xanh, đậu đen cho đến xôi ngô, xôi sắn, xôi thịt, chả, giò… Từ một món ăn giản dị, xôi nếp thiên biến vạn hóa khi kết hợp thêm cùng các thứ đồ khác. Cứ như thế, họ hàng nhà xôi ngày càng mở rộng đến nỗi nhiều khi ngồi kể tên thôi cũng đủ hết cả ngày dài.
Từ những món “nhẹ đô”…
Nhắc đến xôi sáng, hẳn nhiều người sẽ nghĩ về những gánh hàng rong bán vỉa hè, chỉ chở theo độc một thúng xôi. Nhìn bề ngoài, chúng có vẻ mộc mạc, nhỏ nhắn, ấy vậy mà bên trong lại chứa đựng tới vài chục ký xôi. Mỗi chiếc thúng được phân thành nhiều tầng, ngăn thì để xôi đỗ xanh, ngăn là xôi lạc, xôi xéo… giúp cho một hàng rong cũng đủ phục vụ tới 5-7 loại xôi khác nhau, đáp ứng sở thích của hàng trăm thực khách.
Xôi sắn - một trong những sự kết hợp phổ biến của gạo nếp và các loại lương thực khác.
Xôi xéo.
Xôi đỗ đen - một món ăn sáng khá “quen mặt”.
Đối với những món xôi “nhẹ đô” kiểu này, chúng ta cũng có vô vàn sự lựa chọn khác nhau. Tuy nhiên, chủ yếu xôi được đồ cùng các loại đỗ, lạc… để tăng thơm hương vị và dễ ăn hơn.
Điểm qua, người ít sành ăn cũng có thể nhớ vài loại quen thuộc như: xôi ngô, lạc, dừa, gấc, đậu đen, đậu xanh, xôi xéo, xôi sắn. Biến tấu hơn chút thì có: xôi cốm, nếp cẩm, ngũ sắc, lá nếp… Mỗi khi bán cho khách, các cô hàng rong thường bọc một nhúm xôi vào chiếc lá rong nhỏ, bên ngoài phủ giấy báo. Họ cho thêm một chút hành khô, mỡ nước, ruốc và một ít muối vừng để thực khách ăn kèm. Xong xuôi đâu đấy, mấy cô thường nhanh tay bỏ vào chiếc túi nilon màu trắng có để sẵn một chiếc thìa nhựa nhỏ cho khách mang đi. Thế là việc mua bán kết thúc và khách hàng có một bọc xôi yên tâm ăn sáng.
Một suất xôi thập cẩm nhiều vị.
Đĩa xôi gấc đầy màu sắc.
Giá xôi loại này thường rất rẻ. Trong số nhiều lựa chọn, ăn xôi có lẽ là giải pháp tiết kiệm và an toàn nhất. Cùng với sự biến hóa của món ăn, thực khách cũng có thể liên tục đổi món để đỡ bị nhàm chán. Suốt tuần ăn xôi vẫn chẳng lần nào thấy mình bị “đụng hàng”.
“Nặng đô”… như là ăn sáng với xôi thịt
Chán ăn xôi gấc, xôi xéo… rồi nếu muốn đổi gió với những loại xôi “nặng đô” hơn, người ta có thể lựa chọn các loại xôi liên quan đến thịt, giò, chả, pate, trứng…
Xôi xá xíu.
Xôi gà quay.
Xôi cá rô đồng.
Các loại xôi “nặng đô” này có sức biến hóa mạnh mẽ hơn cả. Mỗi khi có sự kết hợp mới, chúng lại tạo nên một món ăn hấp dẫn khác lạ. Đối với những hàng xôi như thế này, người Hà Nội thường sẽ tìm mua ở những cửa hàng, thậm chí là nhà hàng sang trọng và dừng lại ăn luôn ở đó thay vì mua mang đi đến chỗ làm.
Giá xôi loại này cũng đắt đỏ hơn. Một suất xôi thường từ 15.000 đồng trở lên. Có những loại xôi cầu kỳ, giá thường từ 50.000-60.000 đồng, thậm chí nhiều hơn thế. Vì gọi là “xôi mặn” nên ngoài dùng để ăn sáng, người Thủ đô cũng thường chọn nó để ăn đêm, ăn trưa cùng bạn bè.
Xôi sườn cay.
Điểm qua loại này, chúng ta có: xôi cá rô đồng, xôi bọc gà quay, xôi chim, sườn cay, xúc xích, xá xíu, thịt quay, lạp xưởng, pate, trứng, thịt kho, giò, chả, gà xé phay, bò xào, chả cua, xôi nướng kẹp lạp xưởng, thịt rán, gà xào nấm, xôi chiên, ruốc…
Hà Nội có bao nhiêu loại xôi?
Khó có thể đếm một cách chính xác về số lượng các loại xôi ở Hà Nội. Thế nhưng, thử điểm danh sơ qua những món xôi quen thuộc, con số ấy cũng đã lên tới hơn 30 rồi!
Trên đây chúng tôi xin điểm qua vài loại. Nếu còn biết đến những món xôi ngon lạ nào khác thì nhớ chia sẻ thêm ở dưới phần bình luận này cho mọi người cùng biết nhé:
undefined