Sự chênh lệch giữa số điểm được đánh giá bởi giới chuyên môn và khán giả đại chúng một lần nữa xảy ra với bộ phim kinh dị của đạo diễn kiêm biên kịch Jordan Peele Us, trong đó, số điểm từ các chuyên gia trên trang Rotten Tomatoes dành cho tác phẩm này lên đến 98%.
Chuyện phim theo chân gia đình bốn người Adelaide Wilson (Lupita Nyong'o), Gabe Wilson (Winston Duke), con trai Jason Wilson (Evan Alex) và con gái Zora Wilson (Shahadi Wright Joseph). Trong chuyến đi chơi biển vào dịp nghỉ hè, cả gia đình chạm mặt và phải chiến đấu với nhóm người đáng sợ được gọi là ”The Tethered” - phiên bản kinh dị của chính bản thân mình.
“Us”: Cuộc hành trình chiến đấu với chính bản thân mình theo nghĩa đen
“Người bị xích” - Những phiên bản nhân bản vô tính xuất hiện trong Us lặp lại mọi hành động của người thật trong một thế giới thiếu thốn, sơ sài hơn tại tầng hầm bỏ trống: ăn sống những con thỏ thay đồ ăn, tự chạy toán loạn thay cho việc chơi trò chơi mạo hiểm, tự sinh con một mình (theo lời Adelaide Wilson/Red)…
Đồng thời, họ có sự liên kết mật thiết với phiên bản thật: “Chúng suy nghĩ như chúng ta. Chúng biết chúng ta đi đâu”. Đây cũng là lý do khiến Abraham, Umbrae, Pluto có thể định vị chính xác vị trí của gia đình Wilson dù họ chạy xa đến thế nào.
Bên cạnh đó, sở thích của các phiên bản người thật cũng được lặp lại giống hệt ở những phiên bản “giả”: ông bố Abraham thích di chuyển bằng tàu giống Gabe Wilson, cậu con trai Pluto thích lửa y hệt Jason, con gái Umbrae cũng thích chạy, gia đình giả của Wilson có cách giết người “từ tốn” - giống như gia đình Wilson tự nhận “từ tốn” ở đầu phim, trái ngược với gia đình của người bạn Josh Tyler bị giết chết ngay lập tức.
Cũng vì thế, gia đình Wilson phải chiến đấu chống lại chính bản thân mình - với một phiên bản kinh dị, tàn ác hơn, được chuẩn bị một kế hoạch bài bản để tấn công ngay từ đầu. Giống như “1 linh hồn chia sẻ cho 2 cơ thể”, việc bị chính bản sao của mình đuổi giết chắc chắn sẽ là cơn ác mộng của bất cứ ai, khiến cả nhà của Adelaide phải bắt đầu một cuộc hành trình trốn chạy kịch tính bậc nhất, bởi những phiên bản giả sẽ liên tục theo sát, tìm cách giết ta nếu còn chưa tiêu diệt được chúng.
Bi kịch của những số phận nhân bản
Qua trường đoạn kể khổ của người mẹ Red, bi kịch của những “Người bị xích” đã được bóc trần, dù cùng có mắt, mũi, cơ thể và máu, nhưng họ phải sống lặp lại cuộc đời người khác trong một căn hầm bỏ hoang sau kế hoạch nhân bản vô tính bị thất bại. Ngay cả khi không có tình yêu, họ vẫn phải yêu, sinh con, đẻ con cái một mình, lặp lại hành động như cái bóng của “người bên trên”. Sự tra tấn càng được nhân đôi khi Adelaide - vốn là một người thật - bị đưa xuống tầng hầm thế chỗ cho bản sao của mình.
Do đó, Us cũng là hành trình “Adelaide thật” đứng lên để giải thoát cho những “Người bị xích” cùng cuộc cách mạng quy mô lớn bậc nhất, với vũ khí chủ đạo là những chiếc kéo. Họ dùng kéo để kết thúc mạng sống của bản gốc, cũng là cắt đứt toàn bộ sợi dây trói buộc bản sao với bản thể, để từ đó, “Người bị xích” được thoát khỏi xiềng xích và sống một cuộc đời tự do, với không khí trong lành, ánh nắng mặt trời và cảnh quan thiên nhiên đẹp đẽ mà những con người thật thường không biết trân trọng.
Được đưa xuống tầng hầm từ khi còn bé, nhận thức của “Adelaide thật” chỉ còn sót lại khả năng nói và kí ức về đoạn video ngắn từng xem trên TV nói về chiến dịch hàng triệu người nắm tay nhau nối liền biên giới nước Mỹ. Hồi ức đó tạo thành ý tưởng khiến cô lãnh đạo “Người bị xích” ra khỏi tầng hầm, giết chết bản thể của mình và nắm tay tạo thành vòng tròn bao quanh nước Mỹ. Bên cạnh đó, nhớ lại kí ức bị còng tay khi bị bắt đưa xuống tầng hầm, Adelaide phiên bản gốc cũng bắt bản sao tự còng tay chính mình ngay trong đêm đầu tiên gặp gỡ, như một hành động trả thù những gì đã làm với bản thân ngày nhỏ.
Không phải ngẫu nhiên, bộ phim của đạo diễn Jordan Peele nhận được nhiều lời khen đến vậy. Tác phẩm không chỉ dừng lại ở chất kinh dị và yếu tố hài hước, mà còn mang đến một câu chuyện nhiều tầng nghĩa cùng với các thông điệp nhân sinh sâu sắc, được thể hiện thông qua các hình ảnh đắt giá có tính biểu tượng cao.
