Tây Du Ký là tiểu thuyết kinh điển trong văn học Trung Hoa, được cho là của học giả Ngô Thừa Ân, thuật lại hành trình nhà sư Đường Huyền Trang cùng các học trò đi thỉnh kinh thư ở Tây Trúc. Tác phẩm đã được chuyển thể thành nhiều phiên bản khác nhau từ truyền hình cho đến điện ảnh, trong đó, bản Tây Du Ký năm 1986 gây tiếng vang lớn hơn cả, trở thành di sản cũng như niềm tự hào của văn hóa Trung Hoa. Đặc biệt, dù ở phiên bản nào, nhân tố làm nên cái hồn ở mỗi bộ phim Tây Du Ký là nhân vật Tôn Ngộ Không - Tề Thiên Đại Thánh, một trong số nhân vật giả tưởng nổi tiếng nhất, được khán giả yêu mến.
Lục Tiểu Linh Đồng (1986)
Tề Thiên Đại Thánh - Tôn Ngộ Không trong Tây Du Ký phiên bản 1986 do nam diễn viên gạo cội Lục Tiểu Linh Đồng đảm nhận là vai diễn tạo nên tiếng vang lớn thời điểm ấy. Bởi lẽ, đây là tạo hình Tôn Ngộ Không chỉn chu và có đầu tư hơn hẳn những Tề Thiên Đại Thánh “đời trước”. Với trang phục vừa oai vệ, vừa linh hoạt, nhân vật gắn liền với tuổi thơ của hầu hết khán giả bởi những màn trừng trị yêu quái, giải cứu sư phụ nghẹt thở, gay cấn. Ngoài ra, Mỹ Hầu Vương phiên bản Lục Tiểu Linh Đồng còn là một đồ đệ tinh quái, nhanh nhẹn, đôi khi ương bướng, cao ngạo, nhưng luôn hết lòng vì sư phụ và anh em.
Vai diễn Tôn Ngộ Không của Lục Tiểu Linh Đồng đã đưa sự nghiệp diễn xuất của nam diễn viên lên một tầm cao mới, ông trở thành biểu tượng Tề Thiên Đại Thánh trong lòng người xem suốt nhiều thập kỷ. Sau nhiều năm, Tây Du Ký đã có nhiều phiên bản khác nhau từ truyền hình đến điện ảnh, nhưng chưa một ai vượt qua sức ảnh hưởng của Mỹ Hầu Vương kinh điển bản 1986.
Mặt khác, vai diễn thành công trong Tây Du Ký phiên bản 1986 tạo ra cái bóng quá lớn, khiến bản thân Lục Tiểu Linh Đồng không thể thoát khỏi chính mình. Ở tuổi 60, hình ảnh nam diễn viên múa gậy, diễn khỉ, với đôi mặt không còn tinh lanh, cử chỉ không còn nhanh nhạy khiến khán giả vừa vài phần chán ngán, vừa không khỏi xót xa, khi suốt một đời, ông chỉ có một vai diễn duy nhất, cho đến nay vẫn bấu víu hào quang từ quá khứ.
Châu Tinh Trì (1995)
Chín năm sau Tây Du Ký bản 1986, ông vua phim hài Châu Tinh Trì là người tiếp theo tạo nên một Tôn Ngộ Không “đại náo” màn ảnh rộng nhờ cặp phim Tây du ký phần 1: Nguyệt quang bảo hợp và Tây du ký phần kết: Tiên lý kì duyên, công chiếu năm 1995. Trong đó, Chí Tôn Bảo do Châu Tinh Trì thể hiện là hậu thân Tôn Ngộ Không, có được Nguyệt Quang Bảo Hợp - bảo vật đưa con người về quá khứ, anh nhận ra số phận kiếp trước là Tôn Ngộ Không, bị Quan Âm trừng phạt vì bội nghĩa thầy trò với Đường Tăng.
Thời điểm đó, các phiên bản Tôn Ngộ Không đã có ít nhiều ảnh hưởng từ Mỹ Hầu Vương bản Lục Tiểu Linh Đồng. Trong bộ áo giáp khá đẹp mắt, ông vua phim hài có một vai diễn đáng nhớ ở sự nghiệp diễn xuất, bộ phim nhận không ít lời khen tích cực từ giới phê bình. Đặc biệt, nhân vật thể hiện lối hài cải biên nổi tiếng của Châu Tinh Trì, khi Tề Thiên Đại Thánh làm bang chủ bang Lưỡi búa.
Một số hình ảnh trong bộ phim.
Tại Giải thưởng Điện ảnh Hồng Kông lần thứ 15, bộ phim nhận được một số đề cử, trong đó có hạng mục kịch bản và nam chính xuất sắc dành cho Châu Tinh Trì, tuy tác phẩm không thắng bất cứ giải thưởng nào. Dù vậy, nam diễn viên giành giải Nam chính xuất sắc nhất của Hiệp hội Phê bình Điện ảnh Hồng Kông, đây cũng là giải thưởng diễn xuất đầu tiên, mở ra bước ngoặt mới trên con đường sự nghiệp của Châu Tinh Trì.
Lý Liên Kiệt (2008)
Vua Kung Fu là bộ phim điện ảnh hành động, võ thuật, cổ trang của đạo diễn Rob Minkoff, biên kịch John Fusco và chỉ đạo võ thuật Viên Hòa Bình. Công chiếu vào năm 2008, dự án phim gây chú ý khi quy tụ hàng loạt ngôi sao như Thành Long, Lý Liên Kiệt, Lưu Diệc Phi, Lý Băng Băng. Đặc biệt, phim dường như không liên quan đến Tây Du Ký trừ… nhân vật Tôn Ngộ Không, do Lý Liên Kiệt đảm nhận.
Vai diễn Tôn Ngộ Không như một nét chấm phá đầy ấn tượng trong Vua Kung Fu - bộ phim xoay quanh cậu bé Mỹ lạc đến Trung Hoa thời cổ đại. Không chỉ sở hữu tạo hình khá bắt mắt, cao thủ võ thuật Lý Liên Kiệt còn khiến khán giả không khỏi hào hứng, khi có những màn đối đầu mãn nhãn với nam diễn viên Thành Long. Trường đoạn đấu võ giữa Tề Thiên Đại Thánh Lý Liên Kiệt và Thành Long thể hiện rõ màu sắc hành động trong phim.
Chân Tử Đan (2014)
Châu Tử Đan là cái tên được xem là “lệnh bài” bảo đảm chất lượng cho những phim võ thuật. Chính vì thế, tác phẩm Tây du ký: Đại náo Thiên cung công chiếu năm 2014 nhận không ít kì vọng trước khi công chiếu. Làm nên bộ phim hấp dẫn từ câu chuyện không hề mới, Tây Du Ký bản 2014 đại thắng về doanh thu, tạo động lực cho đạo diễn Trịnh Bảo Thụy tiếp tục ra loạt phim Tây Du Ký vào năm 2016, 2018.
Để tạo nên thành công của Tôn Ngộ Không phiên bản 2014, không chỉ là một diễn viên hành động kì cựu, Châu Tử Đan còn bỏ nhiều tâm huyết, công sức vì nhân vật. Trong suốt chín tháng ròng rã, nam diễn viên dành mỗi ngày hơn 5 giờ cho khâu hóa trang, 2 giờ để tẩy trang, anh không thể nói thoải mái, không thể ăn và phải uống nước bằng ống hút. Cũng sau vai diễn kì công này, Châu Tử Đan tuyên bố sẽ… không bao giờ đóng Mỹ Hầu Vương nữa.
Bành Vu Yến (2017)
Năm 2017, Bành Vu Yến đảm nhận vai diễn Ngộ Không trong phim điện ảnh Ngộ Không kỳ truyện, nhân vật mang trái tim một ma vương từng đại chiến từ thiên đình, đến tiên giới cùng mưu đồ phá Thiên Cơ Nghi. Tình cờ, Ngộ Không chạm trán Dương Tiễn (Dư Văn Lạc), Tử Hà tiên tử (Nghê Ni) và Thiên Bồng (Âu Hào), họ phản kháng sự áp đặt của thiên đình lên số mệnh con người và cõi nhân gian.
Trong Ngộ Không kỳ truyện, Ngộ Không sở hữu vẻ điển trai, hiện đại, dẫu lớp lông lá đầy mình, nhân vật vẫn toát ra khí phách, sự trượng nghĩa, thắng thắn và hào hiệp, tuy đôi lúc có chút ngông cuồng. Đặc biệt, đây là vai diễn thể hiện một Tề Thiên Đại Thánh mang tư tưởng con người làm chủ vận mệnh, không phụ thuộc vào ý trời hay duyên số, thông qua câu thoại như: “Trời áp bức ta, ta chẻ đôi bầu trời. Đất cản lối ta, ta đạp bằng mặt đất”.
Đặc biệt, trong Ngộ Không kỳ truyện, Ngộ Không cũng biết yêu, nhân vật có mối tình đẹp cùng Tử Hà tiên tử (Nghê Ni). Màu sắc mới lạ, cốt truyện hấp dẫn cùng sự đầu tư chỉn chu giúp bộ phim đạt thành tích đáng ngưỡng mộ khi đứng đầu bảng xếp hạng doanh thu phòng vé với 400 triệu NDT (tương đương 1,342.5 tỷ VNĐ) sau bốn ngày ra rạp.
Quách Phú Thành (2018)
Trong loạt phim Tây Du Ký của đạo diễn Trịnh Bảo Thụy, Quách Phú Thành là nam diễn viên đảm nhận vai Ngưu Ma Vương ở phiên bản 2014, và trở thành Tôn Ngộ Không với Tây du ký: Ba lần đánh Bạch Cốt Tinh (2016) và Tây du ký: Nữ Nhi Quốc (2018). Riêng với phiên bản 2018, chuyện tình đẹp, đầy tiếc nuối giữa Đường Tăng và Nữ vương của Tây Lương Nữ Quốc được khai thác sâu hơn.
Trailer Tây du ký: Nữ Nhi Quốc.
Trong Tây du ký: Nữ Nhi Quốc (2018), Quách Phú Thành có tạo hình Mỹ Hầu Vương khá hiện đại, ưa nhìn, bên cạnh một số phân cảnh hành động, vai trò của nam diễn viên trong bộ phim đa phần là… tấu hài. Việc gia tăng yếu tố hài hước ở tác phẩm khiến Tây Du Ký mùa Tết năm nay trở thành lựa chọn khá thích hợp cho những khán giả có tâm lý ra rạp giải trí, xem phim để vui vẻ.
Việc Tây Du Ký phiên bản truyền hình kinh điển phát sóng vào mùa Xuân năm 1986, khiến dịp Tết Nguyên Đán hàng năm là thời điểm thích hợp cho những Mỹ Hầu Vương “đời sau” ra mắt khán giả. Dù do các gương mặt mới thể hiện, cùng màu sắc khác nhau, Tôn Ngộ Không vẫn là nhân vật giả tưởng được yêu thích, gây chú ý mỗi khi xuất hiện trên màn ảnh rộng.
