Đối với bất kỳ nền văn minh nào, những giá trị xưa cũ luôn là mảnh đất màu mỡ để các tâm hồn đồng điệu thỏa sức vẫy vùng và tạo nên những kiệt tác cổ nhưng không cũ.
Phim ảnh là một trong những địa hạt đã - đang và còn thành công hơn trong tương lai khi khai thác tốt dòng phim lấy bối cảnh xưa, mang đi phát sóng và được đón nhận trong thời nay.
Nội dung gần gũi, mang đậm bản sắc miền Tây
Phim Việt lấy bối cảnh xưa ban đầu được thực hiện nhằm mục đích phục vụ cho thị hiếu của bà con ở khu vực phía Nam. Những bộ phim truyền hình dài tập lấy bối cảnh này đã xuất hiện ở đầu thập niên 1990 đến nay.
Nội dung nhân văn, dễ hiểu, gần gũi với văn hóa - nếp sống của người dân là nguyên nhân chính khiến dòng phim lấy bối cảnh xưa được ưa chuộng.
Cụ thể, nội dung các bộ phim thường khai thác những vấn nạn nhức nhối của xã hội đương thời như: phân biệt giai cấp/tầng lớp, trọng nam khinh nữ, tranh chấp tài sản giữa những người vợ hoặc con cái trong gia đình, hay tranh chấp tình cảm giữa những người phụ nữ trong một gia đình giàu “nứt vách đổ tường”.
Những bộ phim khai thác các yếu tố trên được khán giả đón nhận có thể kể đến như: Lòng Dạ Đàn Bà, Lời Sám Hối, Ải Trần Gian, Lời Nguyền, Hai Người Vợ, Tiếng Sét Trong Mưa,...
Bên cạnh việc thỏa sức sáng tạo của biên kịch, dòng phim chuyển thể cũng được đón nhận nhờ tình yêu sẵn có đối với nguyên tác.
Trong đó, một số dự án được chuyển thể từ tiểu thuyết của nhà văn Hồ Biểu Chánh đã tạo cơn sốt cho công chúng như: Con Nhà Nghèo, Con Nhà Giàu, Tại Tôi, Cay Đắng Mùi Đời, Tân Phong Nữ Sĩ, Ngọn Cỏ Gió Đùa... Có lẽ, khán giả quá yêu thích và đã đọc qua nguyên tác từ trước nên việc họ ủng hộ, theo dõi phim là điều dễ hiểu.
Bên cạnh đó, khán giả khi theo dõi phim cũng được dịp mở mang tầm mắt, học hỏi thêm kiến thức về cuộc sống thời xưa tại vùng đất Nam Bộ. Những từ ngữ đặc trưng của phương ngữ Nam Bộ đương thời - moa, toa, lung lắm đa,... cũng là một điểm thú vị chỉ tìm thấy ở dòng phim này.
Diễn xuất ấn tượng của dàn diễn viên
Diễn xuất của dàn diễn viên “chuyên trị” dòng phim lấy bối cảnh xưa góp phần không nhỏ vào thành công của bộ phim.
Dễ nhận thấy, dàn diễn viên góp mặt trong các bộ phim kể trên đều khá quen mặt và là bảo chứng diễn xuất, chẳng hạn như: Ngọc Lan, Quỳnh Lam, Nhật Kim Anh, Cao Minh Đạt, Thúy Diễm, Lương Thế Thành,...
Một số phim sở hữu dàn cast quen thuộc, na ná về bối cảnh, cốt truyện và trang phục nhưng vẫn được đón nhận, nguyên nhân chính là do diễn xuất của diễn viên quá tài tình. Diễn xuất đã mang lại thành công cho dàn diễn viên đóng phim xưa lớn đến thế nào, nhìn phản ứng khán giả sẽ rõ.
Điển hình như Quỳnh Lam - nữ diễn viên được mệnh danh là “nữ hoàng phim bi” của màn ảnh Việt. Người ta nhận thấy, sự nghiệp của Quỳnh Lam kể ra toàn phim xưa, phim nào có cô tham gia thì khó lòng “flop”.
Đôi lúc, Quỳnh Lam hóa thân tài tình đến mức khán giả dành nhiều tình thương cho cô hơn bất kỳ diễn viên nào, vì đơn giản: “Cô ấy quá khổ”. Nhiều khán giả trung niên không ngừng cảm thán: “Thương con gái quá” mỗi khi nhìn thấy Quỳnh Lam đóng cảnh đau khổ, rơi nước mắt trên màn ảnh.
Trong khi đó, “dì Lan” là biệt danh khán giả ưu ái đặt cho Ngọc Lan sau màn thể hiện ấn tượng trong phim Luật Trời. Nữ diễn viên cũng “nằm vùng” trong một số hội nhóm bàn luận phim và không nói nên lời khi thấy ảnh “dì Lan” được làm meme khắp nơi.
Thời điểm tham gia Luật Trời, Ngọc Lan chịu nhiều công kích chỉ vì diễn quá đạt. Nhiều bình luận không hay liên quan đến nhân vật Trang trong phim đã được gửi đến Ngọc Lan. Nhưng nữ diễn viên không những không buồn, mà trái lại, cô cho đây là một sự thành công.
Những khán giả trẻ cũng chọn Luật Trời làm tác phẩm “nhập môn” với dòng phim xưa chỉ vì vô tình nhìn thấy ảnh dì Trang (Ngọc Lan) lan truyền trên mạng xã hội.
“Cậu Ba” hay “Thị Bình” là biệt danh gắn liền với Cao Minh Đạt và Nhật Kim Anh sau thành công của Tiếng Sét Trong Mưa 2019. Đây được xem là phim Việt thành công nhất 2019 khi nhận được lượt xem và bàn luận khủng thời điểm ra mắt.
Trong phim, diễn xuất của bộ đôi Nhật Kim Anh - Cao Minh Đạt được đánh giá là rất tự nhiên, phù hợp với tính cách nhân vật.
Về Nhật Kim Anh, lần trở lại của cô trong Tiếng Sét Trong Mưa sau vai Lệ Hằng của Lời Sám Hối không khiến khán giả thất vọng.
Chính Nhật Kim Anh từng khẳng định phim cô đóng chắc chắn sẽ hay, bởi nữ diễn viên rất kỹ lưỡng trong khâu chọn kịch bản. Nội dung hay, thông điệp rõ ràng là tiêu chí được Nhật Kim Anh đặt lên hàng đầu.
Bên cạnh "nữ hoàng phim bi" Quỳnh Lam, Ngọc Lan, Nhật Kim Anh hay Cao Minh Đạt, dòng phim lấy bối cảnh xưa của Việt Nam còn quy tụ nhiều gương mặt ăn khách như Thúy Diễm, Lương Thế Thành, Khương Thịnh, Cao Thái Hà, Ngân Quỳnh, Dương Cẩm Lynh,...
Phim Việt lấy bối cảnh xưa ngày càng giảm nhiệt
Dù sở hữu lượng người xem nhất định, nhưng nhiều khán giả lo ngại phim Việt lấy bối cảnh xưa sẽ không trụ vững trên thị trường phim ảnh do nhiều nguyên nhân từ chủ quan đến khách quan.
Đầu tiên, nội dung nhàm chán chính là điều được nhiều người nhắc đến khi nói về thực trạng của phim Việt xưa. Trong đó, câu chuyện một ông hội đồng có nhiều đời vợ, luôn tìm kế hãm hại nhau để tranh giành tình cảm - tài sản, hay phân biệt giàu nghèo, trọng nam khinh nữ,... được khai thác quá nhiều dẫn đến nhàm chán.
Năm 2019, bộ phim Tiếng Sét Trong Mưa do Nhật Kim Anh và Cao Minh Đạt đóng chính đang làm mưa làm gió nhờ nội dung gây cấn thì bị ném đá vì kết thúc nửa vời. Đoạn kết phim được xem là làm cho có khi không giải quyết triệt để các nút thắt và mâu thuẫn của tuyến nhân vật.
Trong đó, việc Khải Duy (Cao Minh Đạt) bị xử bắn được xem là quá tàn nhẫn. Riêng diễn biến tâm lý của Thị Bình (Nhật Kim Anh) bị cho là thiếu logic, hay các nhân vật phản diện trong phim như bà Hội lại có kết cục quá nhẹ nhàng,...
Tiếng Sét Trong Mưa cũng bị chê nhiều nước mắt, lố bịch và càng ngày càng đuối khiến khán giả mệt mỏi mà bỏ ngang.
Trước đó, phim Hai Người Vợ do Ngọc Lan và Quỳnh Lam đóng cũng gặp tình trạng giống y hệt khi mang đến đoạn kết mở, không thỏa lòng người xem.
Sau tất cả, Dạ Thảo (Ngọc Lan) - người làm bao điều ác lại được về với vòng tay của gia đình, còn Trinh Trinh (Quỳnh Lam) lại chỉ có một mình cùng vết thương lòng chưa thể nguôi ngoai.
Nhiều người cho rằng đoạn kết của phim đã phá vỡ công sức của cả bộ phim, nhưng cũng có khán giả lại thấy đây là cái kết rất thực tế.
Bối cảnh phim được đầu tư nửa vời cũng khiến khán giả lắc đầu ngán ngẩm. Nói về điều này, nhiều nhà làm phim cũng thừa nhận, đầu tư vào phim bối cảnh xưa rất tốn kinh phí để phục dựng bối cảnh, lẫn trang phục cho diễn viên.
Các dòng phim lấy bối cảnh xưa, nhất là phim khai thác đời sống sông nước Nam Bộ quanh đi quẩn lại chỉ có vài gương mặt quen thuộc. Ở đây, người ta đặt vấn đề về việc tìm đâu thế hệ kế thừa cho dòng phim này, trong khi đây là thể loại kén diễn viên.
Những gương mặt quen thuộc như Quỳnh Lam, Ngọc Lan, Cao Minh Đạt có lúc sẽ không thể đóng mãi những vai diễn đòi hỏi ngoại hình trẻ trung như trước đây. Đến khi họ muốn nhường "sân" cho đàn em thì nhìn lại chẳng có ai đủ tiềm năng.
Điều này đòi hỏi các nhà làm phim cần tích cực tìm kiếm và lăng-xê những gương mặt mới, cũng như mở thêm các lớp đào tạo về diễn xuất của dòng phim này.
Bên cạnh đó, phim lấy bối cảnh xưa cũng vấp phải sự cạnh tranh của dòng phim hiện đại. So với phim xưa, phim hiện đại có sự đầu tư chỉn chu hơn về nội dung lẫn diễn xuất, học hỏi nhiều tinh hoa từ các quốc gia thế giới để tạo nên tác phẩm chất lượng hơn. Điều này cũng vô tình làm sụt giảm một lượng người xem nhất định của phim xưa.
Để thời hoàng kim của phim xưa sớm quay trở lại
Để thu hút sự quan tâm của khán giả và lấy lại thời hoàng kim, những nhà làm phim Việt xưa cần không ngừng đầu tư, đổi mới về nội dung lẫn bối cảnh.
Trong mỗi yếu tố đó, sự sáng tạo của đội ngũ làm phim là vô cùng quan trọng. Người sáng tạo nội dung cần nghiên cứu kỹ bối cảnh, kiến thức về thời đại mà mình muốn khai thác, để tránh việc đầu tư phim xưa nhưng lại mang tư tưởng thời nay.
Bên cạnh đó, các diễn viên tham gia phim cũng phải trau dồi về kỹ năng diễn xuất và kiến thức để mang đến cho khán giả những thước phim chất lượng nhất. Đài từ tốt, đậm chất miền Tây cùng ngôn ngữ cơ thể phù hợp là những điều bắt buộc với một diễn viên đóng phim về thể loại này.
Trên thực tế, những diễn viên góp mặt trong dòng phim bối cảnh xưa thường rất ít bị chê bai về đài từ. Một phần vì đài từ của họ bẩm sinh đã tốt sẵn, phần do những diễn viên này luôn không ngừng cải thiện bản thân và lắng nghe góp ý của công chúng.
Công chúng còn nhận định, với nhu cầu giải trí hiện nay, nhà sản xuất cũng nên tính đến chuyện đưa phim xưa lên màn ảnh rộng.
Nếu làm tốt, chiếm được cảm tình của khán giả, hiệu quả về mặt thương mại đem lại là rất khả quan. Chưa kể, điều này còn góp phần quảng bá và mang phim Việt, văn hóa nước nhà đến gần hơn với bạn bè quốc tế.
Hiện tại, phim xưa vẫn chiếm vị trí nhất định trong lòng khán giả Việt. Nếu biết khai thác đúng cách, được đầu tư, nghiên cứu kỹ lưỡng, những bộ phim thuộc thể loại này sẽ khó lòng "ế" khách.
Và phim xưa luôn xứng danh là "đặc sản" không thể thiếu của người Việt, giữa lúc các thể loại mới hơn, hiện đại hơn du nhập vào nước ta.
Xem thêm tại: NSND Minh Hòa chia sẻ đầy xúc động trong ngày quay tập cuối Thương Ngày Nắng Về
