Năm 2019 có lẽ là một giai đoạn rất đặc biệt của điện ảnh Việt Nam thì có nhiều khoảnh khắc thăng trầm, 'lên voi xuống chó'. Đầu năm, nhiều bộ phim gặt hái doanh thu cao 'ngất ngưỡng' như Cua lại vợ bầu - Hai Phượng cùng đạt 200 tỷ đồng, Trạng Quỳnh không kém cạnh khi vượt 100 tỷ, Chị trợ lý của anh dễ dàng xấp xỉ 70 tỷ đồng với tên tuổi của Mỹ Tâm thì Vu quy đại náo với những mảng miếng hài duyên dáng cũng đã bỏ túi 50 tỷ đồng.
Cua lại vợ bầu - Hai Phượng
Tuy nhiên sau đó bước vào mùa hè, thị trường phim ảnh Việt Nam lại vô cùng ảm đạm với doanh thu không quá cao. Ngoại trừ Chị Mười Ba thừa hưởng danh tiếng từ webdrama Thập Tam Muội trước đó của Thu Trang và Lật mặt 4 đã thành công trong nhiều năm, các phim Ước hẹn mùa thu, Thưa mẹ con đi, Tháng 5 để dành, Siêu quậy có bầu, Anh thầy ngôi sao, Ngôi nhà bươm bướm hay Trời sáng rồi ta ngủ đi thôi đều 'ngã ngựa' phòng vé. Một số tác phẩm khác bị đánh giá thấp về chất lượng nội dung như Cà chớn anh đừng đi, Vô gian đạo, Cậu chủ ma cà rồng, Cha ma, Tìm chồng cho mẹ, Người lạ ơi…
Thế nhưng bước vào cuối tháng 9, đầu tháng 10/2019, cơn sốt Thất Sơn tâm linh (tên gọi khác của Thiên linh cái) đã đưa khán giả Việt quay trở lại với phim nội địa. Diễn xuất của Hoàng Yến Chibi và Quang Tuấn phần nào gỡ gạt tâm lý 'ức chế' của người xem khi tác phẩm kinh dị bị cắt gọt quá tay trở thành một phim trinh thám điều tra hình sự. Dẫu vậy, bộ phim cũng 'hốt bạc' với xấp xỉ 45 tỷ đồng. Nối tiếp thành công của người mở màn loạt phim kinh dị mùa thu, Bắc Kim Thang và Pháp sư mù cũng thừa thắng xông lên với 40 tỷ và hơn 50 tỷ đồng.
Đỉnh điểm sau đó chính là màn đối đầu gay cấn giữa Chị chị em em và Mắt biếc. Vốn được đánh giá cao ngay từ khi bắt đầu dự án, hai bộ phim dẫu không cùng thể loại nhưng lại ra mắt chính thức trong cùng một ngày 20/12 đã khiến giới chuyên môn lẫn khán giả so sánh liên tục. Chị chị em em mang lại những thước phim u tối, đầy dục vọng và tâm ma của nhân vật với rate 18+ thì Mắt biếc là câu chuyện trong sáng, đơn thuần vốn được chuyển thể từ truyện dài của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh.
Tính đến nay, mặc dù chỉ mới 3 ngày sau ngày công chiếu chính thức nhưng cả hai phim đều đã có một giai đoạn ra mắt khán giả đủ để mang về một lượng doanh thu lớn. Với Chị chị em em, bộ phim của Thanh Hằng - Chi Pu đã thu 37 tỷ đồng tính từ thời điểm suất chiếu sớm 14/12 và rải rác sau đó. Trong khi đấy, Mắt biếc của Victor Vũ nhanh chân hơn, chỉ sau 1 buổi tối sneakshow (19/12) và 3 ngày chiếu chính thức, phim đã 'lấy nước mắt' người xem, tiện tay lấy luôn tiền trong túi khán giả với 50 tỷ đồng.
Ở đây, chúng ta không so sánh bộ phim nào hay hơn vì chúng thuộc thể loại khác nhau, sở hữu những đối tượng người xem khác nhau. Thế nhưng, cả hai tác phẩm cuối cùng của năm 2019 đều có những điểm đáng khen ngợi.
Đối với Mắt biếc, việc chuyển thể từ một truyện dài nổi tiếng của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh đã giúp bộ phim nhận được ủng hộ đông đảo từ ngay chính fan nguyên tác, lẫn những người chưa từng đọc truyện nhưng có nghe danh. Mặc dù Victor Vũ từng thất bại ở Lôi Báo và Người bất tử ở 2 năm trước, thế nhưng xét về khả năng, anh vẫn là đạo diễn có tiếng và đáng tin cậy, nhất là khi anh từng chuyển thể thành công Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh.
Ngay thời điểm công bố teaser, bản nhạc Có chàng trai viết lên cây của Phan Mạnh Quỳnh đã làm thổn thức trái tim người xem, và ekip phim Mắt biếc đã khéo léo lồng ghép cảnh quay phù hợp với ca từ của bài hát giúp cho đoạn teaser sống động hơn bao giờ hết. Dẫu cho dàn diễn viên chính Trần Nghĩa, Trúc Anh, Khánh Vân… quá mới mẻ với khán giả xem phim rạp, nhưng bằng diễn xuất đầy thực lực cùng với tạo hình nhân vật 'như bước từ trong truyện ra', họ đã ghi dấu ấn với mọi người sau khi phim trình chiếu.
Sự dang dở trong tình cảm của những cặp đôi trong phim, giọt nước mắt của thầy giáo Ngạn và cả Trà Long, ánh mắt thẫn thờ khi biết bản thân đã đánh mất một người quan trọng của Hà Lan… mang đến sự ám ảnh, day dứt khôn nguôi. Miệng truyền miệng, hiệu ứng lan rộng trên mạng xã hội… giúp cho Mắt biếc không ngừng nâng cao doanh số.
Còn với Chị chị em em, những cảnh nóng táo bạo thu hút sự chú ý của công chúng ở thời điểm quảng bá trước khi ra mắt đã tạo nên sự tò mò cho khán giả. Và khi bộ phim ra rạp, loạt cú twist bất ngờ đến sững sờ kèm theo không khí ma mị, đen tối và đầy dục vọng ghi điểm cho người xem. Ở tác phẩm đầu tay, đạo diễn Kathy Uyên đã thành công khi mang đến một tác phẩm khác biệt so với thị trường hiện tại, đồng thời diễn xuất của các diễn viên cũng có phần cải thiện so với trước đây, đặc biệt là Chi Pu - cô gái từng bị gắn mác 'hotgirl đóng phim'.
Rõ ràng, với những bộ phim gặt hái được doanh thu cao trong năm 2019 vừa qua, từ Cua lại vợ bầu, Hai Phượng, Chị trợ lý của anh cho đến Thất Sơn tâm linh, Pháp sư mù và kết lại bằng Mắt biếc - Chị chị em em, chúng ta dễ dàng rút ra được 'mẫu số chung' cho sự thành công: Phim hay, đúng thị hiếu khán giả, diễn viên đóng tốt và khâu truyền thông mạnh mẽ. Cũng nhờ những yếu tố 'ghi điểm' ấy mà các phim dễ dàng nhận được sự hỗ trợ tối đa từ các hệ thống rạp chiếu phim trong khâu xếp lịch chiếu, truyền thông ủng hộ những bộ phim chất lượng…
Một số bộ phim có nội dung tốt như Thưa mẹ con đi, Anh thầy ngôi sao, Ngôi nhà bươm bướm hay Trời sáng rồi ta ngủ đi thôi lại khá lận đận 'đầu ra' vì các lý do khác nhau. Trong trường hợp Thưa mẹ con đi và Trời sáng rồi ta ngủ đi thôi, cả hai bộ phim rơi vào tình trạng ảm đạm phòng vé dẫu cho nhận được khen ngợi từ người xem và giới chuyên môn. Nguyên nhân là do cả hai phim đã có giai đoạn quảng bá đánh vào 'thị trường ngách' cụ thể là tình cảm đồng tính luyến ái giữa hai chàng trai hoặc phim kể bằng chất liệu nhạc Indie. Khi tự phân định thể loại của mình, hai phim vô tình tự hạn hẹp đối tượng khán giả ra rạp.
Anh thầy ngôi sao và Ngôi nhà bươm bướm cùng ra rạp vào dịp lễ 2/9 nhưng lại không thể mang về kỷ lục doanh thu dù chất lượng không tệ. Ở Anh thầy ngôi sao, diễn xuất của Huyme và Miu Lê chưa đủ bức phá, câu chuyện về những đứa trẻ yêu ca hát cũng thực sự khiến người xem cuốn hút và truyền tai nhau. Còn với Ngôi nhà bươm bướm, dẫu cho kịch bản thú vị với nhiều tràng cười từ đầu đến cuối cùng với cảm xúc mà NSUT Thành Lộc - Quang Minh mang đến, nhưng lùm xùm bản quyền nhạc phim với Noo Phước Thịnh đã khiến tác phẩm bị tẩy chay và yếu thế dần trên bảng xếp hạng phòng vé.
Nhìn lại thành công về mặt doanh thu cũng như những hạn chế từ các bộ phim chưa đạt được con số ưng ý, có lẽ các nhà làm phim đã tự rút ra bài học cho mình để những tác phẩm sau có thể tốt hơn. Biết đâu ở năm 2020 sắp tới, lượng phim trăm tỷ tăng lên và những phim có chất lượng thấp sẽ tự rút lui khỏi thị trường, chuyển ngạch sang chiếu mạng để đỡ khiến khán giả mất lòng tin vào điện ảnh Việt.
