Cơn sốt phim chuyển thể bắt nguồn từ đâu?
Cuối năm 2019, bộ phim Mắt biếc chuyển thể từ cuốn sách cùng tên của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh đã tạo nên cơn sốt phòng vé với 172 tỷ doanh thu. Trước đó, những tác phẩm khác của ông như Kính vạn hoa, Cô gái đến từ hôm qua hay Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh cũng được khán giả đón nhận khi xuất hiện trên màn ảnh.
Không cần phải đợi đến Mắt biếc giới làm phim mới nhận ra nguồn chất liệu trù phú đến từ những tác phẩm văn học. Ngay từ cuối thế kỷ 20, hàng loạt tác phẩm kinh điển như Tắt đèn hay Vợ chồng A Phủ đã được đưa lên màn ảnh và để lại những ấn tượng khó phai. Nhưng Mắt biếc đã khiến tất cả nhận ra rằng phim chuyển thể hoàn toàn có chỗ đứng trong lòng khán giả và nó đủ sức gặt hái được thành công về mặt thương mại chứ không chỉ mang tính nghệ thuật đơn thuần.
Và đây là thời điểm đánh dấu cuộc đua làm phim chuyển thể với những ứng cử viên đầu tiên là Cậu vàng, Kiều và Trạng Tí. 2/3 trong số đó đã ra mắt nhưng chỉ nhận về những cái lắc đầu ngán ngẩm vì cách làm phim quá hời hợt, coi thường gu thưởng thức của khán giả.
Chỉ có danh chứ không có hồn
Tiêu chí đầu tiên lựa chọn một tác phẩm để chuyển thể đó chính là sức sống của nó. Những tác phẩm nổi tiếng, được công chúng biết đến rộng rãi sẽ giúp làm giảm đáng kể chi phí marketing. Thế nhưng có vẻ như ekip sản xuất đã quá tự tin vào điều này mà quên mất rằng chất lượng của bộ phim mới là thứ quan trọng nhất. Kết quả là khán giả phải chịu đựng những thước phim bị nhận xét là báng bổ đối với nguyên tác.
Đầu tiên là Cậu vàng. Mặc dù là một bộ phim điện ảnh nhưng tác phẩm lại phá vỡ mọi quy chuẩn của bộ môn nghệ thuật thứ bảy khi đem đến màn trình diễn…không thể kịch hơn. Sự ngô nghê trong lời thoại cũng như cách xử lý của nhân vật khiến khán giả phải bật cười. Đó là còn chưa kể đến khâu hậu kỳ cực kỳ cẩu thả khiến chúng ta phải tự hỏi tâm huyết của ekip đã để đâu khi thực hiện bộ phim.
Nhìn sang Kiều, một bộ phim được làm ra với tâm niệm là để “khóc Tố Như” cũng như tôn vinh những giá trị mà ông để lại thông qua tập thơ Truyện Kiều kinh điển. Thế nhưng nếu được tận mắt chứng kiến đứa con tinh thần của mình được thế hệ sau nhào nặn như thế này, có lẽ đến cả Nguyễn Du cũng phải khóc.
Thay vì đem đến một câu chuyện đậm tính nhân văn như nguyên tác thì Kiều lại tự hạ thấp giá trị bản thân, biến mình thành một màn drama đánh ghen với tiểu tam tầm phào không khác gì những sự việc diễn ra nhan nhản ngoài xã hội. Những cải biên của phim cũng không đem lại hiệu quả khi nó phá vỡ hình tượng nhân vật cũng như nội dung nguyên tác. Bên cạnh đó, cảnh nóng của Kiều cũng bị khán giả la ó vì quá dung tục, phản cảm.
Dù lớn dù nhỏ cũng đều dính “phốt”
Thật trùng hợp làm sao khi cả ba bộ phim chuyển thể trong năm 2021 đều vướng phải scandal, dẫn đến làn sóng tẩy chay của khán giả dù chưa ra mắt.
Ngay từ khi thông báo casting, Cậu vàng đã hứng chịu nhiều chỉ trích khi lựa chọn một chú chó Shiba của Nhật để vào vai nhân vật chính. Tất cả đều đồng ý rằng việc làm này là xuyên tạc lịch sử và thiếu công bằng với giống chó ta.
Bẵng đi một thời gian khi sự việc đã lắng xuống, ekip một lần nữa khiến công chúng phẫn nộ bởi cách hành xử chợ búa, thiếu tôn trọng khán giả của một thành viên trong đội ngũ truyền thông. Đây cũng chính là án tử dành cho Cậu vàng khi khán giả một mực quay lưng, tẩy chay bộ phim.
Rùm beng và tốn nhiều giấy mực nhất của báo giới chắc chắn là trường hợp của Trạng Tí. Xuất phát từ vấn đề bản quyền với họa sĩ Lê Linh – cha đẻ bộ truyện Thần đồng đất Việt, mọi chuyện dần từ bé xé ra to khi ekip phạm sai lầm trong việc giải quyết khủng hoảng truyền thông.
Đỉnh điểm là những dòng trạng thái chê bai nguyên tác của đạo diễn Phan Gia Nhật Linh khiến khán giả bất bình. Kế đó, cư dân mạng đã có động thái đáp trả khi bóc mẽ những hạt sạn logic trong clip nhá hàng của Trạng Tí khiến ekip phải nhanh chóng gỡ bài.
Không gây nhiều tranh cãi như hai bộ phim trên nhưng Kiều cũng từng vấp phải ý kiến trái chiều của khán giả khi để chữ quốc ngữ xuất hiện trên tấm biển “Lạc Uyển Lâu”. Đạo diễn Mai Thu Huyền thậm chí còn thêm dầu vào lửa sau khi có những phát ngôn sai lệch về lịch sử và bị nhiều người đánh giá là “thiếu kiến thức trầm trọng”.
Tạm kết
Cú “ngã ngựa” của Cậu vàng và Kiều đã chứng minh rằng việc chuyển thể tác phẩm văn học không hề đơn giản. Thành công mà Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh hay Mắt biếc có được không phải do ăn may mà đều xuất phát từ ý thức làm phim chỉn chu, cầu thị và đặc biệt nhất là coi trọng nguyên tác.
Trước mắt, khán giả chuẩn bị được thưởng thức Trạng Tí. Bộ phim tuy dính nhiều chỉ trích nhưng vẫn còn hy vọng do hướng đến đối tượng thiếu nhi. Nếu hiệu ứng truyền miệng tốt thì phim hoàn toàn có khả năng vực dậy sau cơn bão scandal ập đến liên tiếp.
Xa hơn còn có Số đỏ, một tác phẩm mang hơi thở trào phúng đầy mới lạ. Hiện chưa có bất cứ thông tin nào về lịch chiếu của bộ phim này, nhưng nếu được thực hiện với cái tầm và cái tâm thì Số đỏ chắc chắn sẽ tạo nên cơn sốt phòng vé.
