Muôn màu thân phận người chuyển giới trong điện ảnh toàn cầu

Sáng 24/11, Quốc hội Việt Nam thông qua Bộ luật Dân sự (sửa đổi), trong đó có quy định về chuyển đổi giới tính và các quyền, nghĩa vụ liên quan. Từ nay, những người chuyển giới ở nước ta sẽ được phép đăng ký thay đổi hộ tịch và các quyền nhân thân khác theo giới tính mới, được pháp luật bảo hộ.

Đây là bước tiến lớn trong quá trình đấu tranh cho LGBT (đồng tính nam, đồng tính nữ, lưỡng tính, chuyển giới) tại Việt Nam. Trước đó, điện ảnh nhiều nước từng đưa thân phận người chuyển giới lên màn ảnh rộng, giúp công chúng hiểu và cảm thông hơn với họ. Thay vì là những hình tượng lố lăng, tạo tiếng cười, nhiều nhà làm phim tâm huyết và có kiến thức đã chuyển tải những câu chuyện xúc động, bình thường hóa lớp người phải chịu vô số thiệt thòi này.

Chuyến đi cuối cùng của chị Phụng

Bộ phim tài liệu chân thực đến đau đớn về kiếp sống của những người chuyển giới trong gánh hát nghèo đã trở thành hiện tượng tại Việt Nam vào năm 2014. Hai nhân vật chính được khắc họa trong phim là chủ gánh hát - chị Bích Phụng và chị Hằng - một người phụ trách hậu trường. Tất cả họ đều mang trong mình nỗi ẩn ức về thân phận “nửa trai nửa gái” và ước mong được trở thành một người đàn bà hoàn chỉnh.

Đập cánh giữa không trung 

Bộ phim là góc nhìn nhân văn về những người thuộc cộng đồng LGBT, trong đó đại diện là chàng trai giả gái làm nghề mại dâm tên Linh (Thanh Duy Idol đóng). Dù bề ngoài vô tư lự, ít thể hiện cảm xúc thật và dường như không bao giờ khóc, Linh cũng chất chứa trong lòng những tâm sự về ánh nhìn của người xung quanh hay tình yêu sâu kín với người đàn ông của cô.

Funeral Parade of Roses 

Bộ phim đầu tay của đạo diễn Toshio Matsumoto gây khá nhiều tranh cãi xung quanh những hình ảnh dung tục, khỏa thân, máu me, ma túy… diễn ra tại Tokyo cuối thập niên 60. Phim xóa nhòa ranh giới giữa thực và ảo, đưa ra khá nhiều thử nghiệm đặc sắc đối với cách kể chuyện. Tuy nhiên không thể phủ nhận giá trị của nó: đây là tác phẩm có cái nhìn đột phá về cuộc sống của người chuyển giới Nhật Bản. Nhân vật chính của phim là Eddie và Funeral Parade of Roses ghi lại cuộc sống thử thách, suy đồi, đắm chìm trong ma túy và tình dục của cô cùng đồng bạn trong lòng Tokyo.

Ma Vie en Rose 

Suýt trở thành ứng viên của Bỉ tham dự Oscar lần thứ 70, Ma vie en rose (tựa tiếng Anh: My Life in Pink) khắc họa cuộc sống của cậu bé chuyển giới Ludovic và gia đình. Cả nhà em vừa chuyển tới nơi ở mới với những người hàng xóm tuyệt vời, chỉ có duy nhất một vấn đề: Ludovic luôn coi mình là nữ và cư xử như một bé gái. Vì điều này, gia đình em đã bị cộng đồng phân biệt đối xử, bố mẹ đau khổ và đổ lỗi cho Ludovic khiến cậu bé từng có ý định tự tử bằng cách chui vào tủ đông.

Boys Don't Cry 

Dựa trên câu chuyện có thật về Brandon Teena - người đã bị đánh đập, hãm hiếp và giết hại bởi những người đàn ông cô quen sau khi họ phát hiện cô là người chuyển giới, Boys Don’t Cry được coi là biểu tượng trong đấu tranh chống lại sự phân biệt đối xử và bạo lực nhằm vào những người chuyển giới hoặc đồng tính. Bộ phim độc lập thu về số tiền vé gấp 3 lần kinh phí sản xuất ban đầu và mang đến 2 tượng vàng Oscar cho cặp đôi nữ chính - phụ.

Soldier's Girl 

Khó có thể ngờ vai diễn đầu tay của Lee Pace - nam diễn viên cao tới 1m96 với khuôn mặt nam tính - lại là một vũ nữ chuyển giới. Cô khiến cho chàng quân nhân Barry Winchell say đắm, yêu thương nhưng cuối cùng, câu chuyện tình ngược đời này lại dẫn đến một cái kết bi thảm. Phim đề cập đến vấn đề kì thị đồng tính trong nội bộ quân đội Hoa Kỳ và hậu quả khó lường của nó.

Beautiful Boxer 

Parinya Charoenphol tin rằng mình là một cô gái trong lốt nam nhi. Nhưng để dành được tiền chuyển giới, cô đã phải luyện tập Muay Thái - môn thể thao nam tính và chết người hàng đầu thế giới. Không những thế, cô còn trở thành một trong những võ sĩ Muay hàng đầu khiến nhiều đối thủ quy phục. Phim phô bày quá trình luyện tập khắc nghiệt của các võ sĩ Muay, vẻ đẹp của môn thể thao đại diện cho nước Thái và khát khao cháy bỏng được trở thành phụ nữ của Parinya Charoenphol.

Transamerica 

Ra đời cùng năm với Brokeback Mountain nên Transamerica bị cái bóng của “gã khổng lồ” che phủ, nhưng điều đó không thể làm người ta phủ nhận chất lượng của nó. Bộ phim kể về Bree, một người phụ nữ chuyển giới (Felicity Huffman) và chuyến đi với cậu con trai thất lạc từ lâu của cô là Toby (Kevin Zegers). Sự tinh tế và hài hước của Huffman khi hóa thân thành một người đàn ông chuyển giới thực sự chinh phục khán giả, giúp cô giành được một giải Quả cầu vàng và một đề cử Oscar vào năm đó.

Paper Dolls 

Paper Dolls là phim tài liệu của đạo diễn người Israel, Tomer Heymann, kể về cuộc sống của nhóm công nhân chuyển giới di cư từ Philippines hiện đang làm công việc chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi Orthodox, đồng thời hóa trang thành phụ nữ khi họ có thời gian rảnh. Nó cũng đi sâu vào cuộc sống của những người bị xã hội ruồng bỏ, vật vã kiếm tìm sự cảm thông và chấp nhận.

Laurence Anyways 

Câu chuyện về tình yêu không tưởng giữa một người phụ nữ tên là Fred (Frédérique) và một người phụ nữ chuyển giới có tên là Laurence. Đặt trong bối canh cuối năm 1980 và đầu những năm 1990, chuyện phim kéo dài một thập kỷ, ghi lại những khoảnh khắc định mệnh của Fred và Laurence, cũng như những thử thách và đau khổ mà họ phải đối mặt.

Man on High Heels 

Yoon Ji-wook là một cảnh sát huyền thoại, “hung thần” của bọn tội phạm. Tuy nhiên bên trong vẻ cứng rắn, tàn bạo, anh lại ấp ủ mơ ước được trở thành… phụ nữ. Cố gắng chống cự bản năng tự nhiên nhưng vô ích, anh quyết định sống thật và đi chuyển giới. Nhưng một biến cố bất ngờ phát sinh khiến kế hoạch của anh phải tạm thời gác lại.

The Danish Girl 

Họa sĩ Einar sống ở Đan Mạch thế kỷ XIX được công nhận là trường hợp chuyển giới đầu tiên trên thế giới. Chuyện bắt nguồn từ lần một người mẫu của Gerda (vợ Einar) hủy hẹn, Einar quyết định xỏ chân vào tất, giày của phụ nữ để làm mẫu cho vợ và trở nên thay đổi kể từ đó. Vai diễn giàu sức nặng Einar Wegener/Lili Elbe hứa hẹn sẽ mang lại cho tài tử Eddie Redmayne thêm một đề cử Oscar danh giá nữa.