Giải thưởng Hội điện ảnh Việt Nam, có tên gọi là Cánh diều Vàng (tiếng Anh: Golden Kites Awards) là một giải thưởng điện ảnh thường niên của Hội Điện ảnh Việt Nam. Ngày 05/04/2018, buổi họp báo Cánh diều Vàng 2017 chính thức diễn ra tại Hà Nội, nhằm công bố quy chế lựa chọn giải thưởng năm nay, cũng như danh sách các tác phẩm tham dự. Theo đó, tiêu chí Cánh diều Vàng là “đề cao tác phẩm điện ảnh, phim truyền hình có dấu ấn sáng tạo nghệ thuật thể hiện, mang đậm bản sắc dân tộc, giàu giá trị nhân văn và đạt hiệu quả xã hội tích cực”.
Nếu như dòng phim nghệ thuật đã “chào thua” phim thương mại tại Liên hoan phim lần thứ XX, thì ở giải thưởng Cánh diều, liệu những bộ phim không lấy đề tài tình yêu, không có tính giải trí cao, cũng không sở hữu dàn “trai xinh, gái đẹp” như Đảo của dân ngụ cư, Giấc mơ Mỹ, Có căn nhà nằm nghe nắng mưa hay Dạ cổ hoài lang có giành chiến thắng?
Đảo của dân ngụ cư
Đảo của dân ngụ cư là tác phẩm điện ảnh chính kịch, tâm lý, tình cảm. Phim do Hồng Ánh đạo diễn, Nguyễn Quang Lập viết kịch bản và được chuyển thể từ truyện ngắn cùng tên năm 1992 của nhà văn Đỗ Phước Tiến. Phim Đảo của dân ngụ cư quy tụ dàn diễn viên như Phạm Hồng Phước, Ngọc Thanh Tâm, Nhan Phúc Vinh, NSƯT Ngọc Hiệp, Hoàng Phúc, Hoàng Nhân, NSƯT Hữu Châu, Phi Phụng và Lê Hiền Hạnh.
Trailer “Đảo của dân ngụ cư”.
Xoay quanh mối quan hệ của các nhân vật sống chung trong nhà hàng Đêm Trắng, Đảo của dân ngụ cư là đại diện duy nhất của điện ảnh Việt Nam được giới thiệu tại Liên hoan phim quốc tế ASEAN 2017 tại Malaysia. Đồng thời, phim cũng là một trong bốn tác phẩm Việt giới thiệu ở sự kiện Đêm Việt Nam nằm trong khuôn khổ Liên hoan phim Cannes 2017. Không những thế, “đứa con” của đạo diễn Hồng Ánh còn được công chiếu với phụ đề tiếng Tây Ban Nha tại Tuần lễ phim Việt Nam, Madrid, Tây Ban Nha.
Không chỉ gây tiếng vang, Đảo của dân ngụ cư còn giành không ít giải thưởng danh giá tại Liên hoan phim quốc tế ASEAN như Phim xuất sắc nhất, Nam diễn viên chính xuất sắc nhất (Phạm Hồng Phước), Đạo diễn hình ảnh xuất sắc nhất (Lý Thái Dũng) cùng nhiều đề cử khác. Tuy nhiên, tính nghệ thuật không khiến phim chiến thắng trước những bộ phim thương mại ở Liên hoan phim Việt Nam lần thứ XX. Do đó, khán giả đặt nhiều kì vọng cho tác phẩm tại giải thưởng Cánh diều lần này.
Có căn nhà nằm nghe nắng mưa
Ra rạp vào thời điểm giữa năm 2017, khi các rạp Việt Nam vẫn chưa “nguội” với bộ phim thương mại ăn khách Em chưa 18, Có căn nhà nằm nghe nắng mưa được xem là bước đi liều lĩnh của nhà sản xuất. Đặc biệt, người đảm nhận trọng trách biên kịch lẫn đạo diễn cho tác phẩm là chàng trai sinh năm 1994 - Bình Nguyên. Phim để lại dấu ấn sáng tạo, khi “ngược dòng” thị hiếu khán giả, khai thác đề tài tình mẫu tử, tình người, cùng câu chuyện đậm màu sắc trầm buồn.
Phim xoay quanh Nam (Khắc Minh) - con trai bà Tư (NSƯT Kim Xuân) - cậu bé ngoan ngoãn, nghe lời, học giỏi, nhưng bị hàng xóm khẳng định là kẻ sát nhân. Điều này khiến Nam bỏ nhà đi biền biệt, để lại mẹ ngậm đắng nuốt cay, chịu nghe người đời dèm pha. Suốt 30 năm ròng rã, bà Tư ngồi chờ tin con bên song cửa sổ mở, cho đến khi Sơn (Dương Cường) xuất hiện, và vén tấm rèm bí mật năm xưa…
Có căn nhà nằm nghe nắng mưa còn tồn tại một số “lỗ hổng” kịch bản, những nút thắt được tháo, mở chưa thực sự làm hài lòng người xem. Song phim vẫn nhận phản hồi tích cực, do không đi theo lối mòn điện ảnh, khai thác dòng phim cảm xúc khá “kén” khán giả, và mang nhiều giá trị nhân văn. Đồng thời, nếu phim thắng giải Cánh diều vàng 2017, đây là động lực cho những đạo diễn trẻ nhiều hoài bão, sáng tạo như đạo diễn phim Bình Nguyên.
Trailer “Có căn nhà nằm nghe nắng mưa”.
Dạ cổ hoài lang
Bộ phim Dạ cổ hoài lang là tác phẩm do đạo diễn Nguyễn Quang Dũng cầm trịch, dựa trên vở kịch nổi tiếng cùng tên. Đặt góc nhìn từ tâm hồn người trẻ, tác phẩm khơi gợi cảm xúc nhớ quê hương của người xa xứ, xoay quanh sự cách biệt, hình thành mâu thuẫn giữa thế hệ già và trẻ, giữa tư tưởng hiện đại tây phương và quan niệm truyền thống Việt Nam.
Mang đậm ý nghĩa nhân văn, được đầu tư chi phí cao, phim gây ấn tượng bởi sự đối lập giữa bối cảnh nước Mỹ với màu sắc u tối, lạnh lẽo và Việt Nam cùng gam màu ấm nóng của đồng lúa, nông thôn. Đặc biệt, ở Dạ cổ hoài lang, nam danh hài Hoài Linh đã không diễn hài. Thế nhưng, phim Dạ cổ hoài lang không thực sự thành công trên thị trường. Sau 3 tuần chính thức công chiếu, theo những chia sẻ từ đạo diễn Nguyễn Quang Dũng, doanh thu phim chỉ dừng ở mức tương đối, không quá tốt và chưa đạt mức hòa vốn như mong đợi. Đặc biệt, thời điểm đó, phim Việt gặp nhiều khó khăn khi các dự án quốc tế ồ ạt vào rạp.
Trailer “Dạ cổ hoài lang”.
Tuy nhiên, tác phẩm Dạ cổ hoài lang vinh dự trở thành đại diện Việt Nam tranh tài với các quốc gia châu Á trong hạng mục Giải thưởng phim ASEAN 2017 (Film Asean Awards). Do vậy, người hâm mộ bộ phim vẫn kì vọng vào giải thưởng Cánh diều Vàng cho dự án của đạo diễn Nguyễn Quang Dũng.
Giấc mơ Mỹ
Giấc mơ Mỹ là bộ phim điện ảnh Việt Nam đầu tiên lấy đề tài y khoa mà không khai thác những yếu tố kinh dị như Bệnh viện ma trước đó. Phim quy tụ nhiều cái tên gây chú ý như Mai Thu Huyền, Bình Minh, Đinh Y Nhung, Kyo York, Mai Thu Trang… Khi công bố thông tin, dự án được kì vọng sẽ là tác phẩm chỉn chu, trau chuốt về y học với hình ảnh poster nhân vật giàu tính nghệ thuật. Teaser gợi mở bối cảnh là hàng loạt địa danh nổi tiếng ở bang California, hình ảnh chuyên môn về băng ca cấp cứu, máy bay cứu hộ…
Như vậy, nếu làm tới, phim Giấc mơ Mỹ sẽ là tác phẩm nghệ thuật có ưu thế trong cuộc đua giành giải Cánh diều Vàng, vì phim khai thác chủ đề đầy sáng tạo, mang nhiều ý nghĩa nhân văn, được thể hiện qua đề tựa: “một tuyệt tác nhân văn”. Thế nhưng, Giấc mơ Mỹ đi ngược lại kì vọng của người hâm mộ. Bộ phim gặp không ít “sạn” về nội dung, khiến khán giả lấn cấn bởi kịch bản thiếu logic và tâm lý, tính cách mâu thuẫn của nhân vật.
Không làm phim về đề tài tình yêu, không mang tính giải trí cao, cũng không sở hữu dàn diễn viên trẻ nhiều sức hút, các bộ phim điện ảnh khó chiếm ưu thế trong cuộc đua doanh thu phòng vé. Tuy nhiên, nếu được đầu tư chỉn chu, để lại dấu ấn sáng tạo và chứa đựng ý nghĩa nhân văn, những tác phẩm này sẽ nhận đền đáp xứng đáng bằng giải thưởng danh giá như Cánh diều Vàng.
