Nhưng Moby Dick là ai, có thật hay chỉ là sản phẩm của trí tưởng tượng?
Nhân vật hư cấu trong tiểu thuyết
Moby Dick - The Whale là tên cuốn tiểu thuyết xuất bản lần đầu tiên năm 1851 của tác giả người Mỹ Herman Melville. Câu chuyện được kể từ góc nhìn của Ishmael - một thủy thủ lang thang (theo Kinh Thánh, Ishmael là con trai của Abraham và một nữ tì).
Tương truyền, Moby Dick là một con cá voi khổng lồ và hung dữ.
Trong tiểu thuyết anh là một đứa trẻ mồ côi và là thành viên một tàu săn cá voi do thuyền trưởng Ahab chỉ huy. Từng đi săn cá voi nhiều lần, và lần này Ahab định tìm kiếm một con cá voi hung dữ tên là Moby Dick, sở hữu sự thù hận như một con người. Ở chuyến đi trước, Moby Dick đã phá hủy thuyền của Ahab và cắn cụt một chân ông. Ahab theo sát con cá voi và cho các thủy thủ quyết chiến. Tuy thế, nó đã chống trả mạnh mẽ, lật tung tàu săn và kéo thuyền trưởng xuống biển. Cả đoàn người chỉ có Ishmael còn sống trở về.
Owen Chase (Chris Hemsworth đóng) được coi là phiên bản hiện đại của Ishmael.
In the Heart of the Sea là tác phẩm mới nhất lấy cảm hứng từ quái thú đại dương,
Thông qua hành trình của nhân vật chính, Melville đã đưa ra những quan điểm về xã hội, thiện và ác, niềm tin cá nhân và sự nhỏ bé của con người trong vũ trụ. Những điều này được viết dưới ngôn ngữ biểu tượng và nhiều tầng ẩn dụ, khiến tác phẩm có được tiếng vang lớn. Moby Dick được phân loại là văn học thuộc chủ nghĩa lãng mạn Mỹ.
Sinh vật bí ẩn trong lòng đại dương
Vậy liệu con cá voi trắng khổng lồ thông minh và biết hận thù có thật hay không? Trở lại thời điểm thế kỷ 19, thật khó xác minh Herman Melville đã dựa trên nguyên mẫu nào để viết nên cuốn tiểu thuyết. Tuy nhiên, có một bức họa được vẽ năm 1825 bởi họa sĩ Richard Iveson ở Hedon về một con cá voi khổng lồ bị trôi dạt trên biển rất giống Moby Dick. Biết đâu đây lại chính là cảm hứng để Melviile sáng tạo nên Moby Dick huyền thoại?
Bức họa được vẽ năm 1825 bởi họa sĩ Richard Iveson ở Hedon về một con cá voi bị trôi dạt trên biển.
Tháng 11/2012, Dan Fisher, một kỹ sư biển người Anh trong chuyến đi tàu đến Svalbard đã phát hiện thấy một phần lưng gù trắng nổi trên mặt nước. Khi anh trèo lên cột buồm để nhìn rõ hơn thì thấy hình ảnh một con cá voi giống hệt mô tả về Moby Dick trong sách vở. Màu trắng của con cá có thể do một loại bệnh gây ra sự suy giảm sắc tố trên da.
Hai trong số những tấm ảnh của Dan Fisher.
Chúng ta cần phải thừa nhận rằng đại dương sâu thẳm vẫn còn ẩn giấu rất nhiều bí mật mà con người chưa thể khám phá. Và biết đâu ở một góc biển nào đó, Moby Dick thật sự hay những truyền nhân của nó đang bơi lội tung tăng?
Xác một con cá voi xanh dài tới 22 mét trôi dạt ở Thái Bình Dương.
Nguồn cảm hứng bất tận trong nghệ thuật
Hình tượng con cá voi khổng lồ đã gây ảnh hưởng rộng lớn tới công chúng và các nghệ sĩ của nhiều lĩnh vực, chính vì thế họ tìm nhiều cách để tái hiện sinh vật của biển đó trong tác phẩm của mình.
Vở opera mang tên Moby Dick được nhà hát San Diego dàn dựng.
Trên TV, năm 1954, Albert McCleery đã làm một chương trình về chú cá voi này với tên Hallmark Hall of Fame. Một số phim truyền hình dài tập khác có một tập nhắc đến chú cá voi này như Woody Woodpecker, Mr. Magoo, The Flintstone…
Đặc biệt, trong series hoạt hình nổi tiếng Tom and Jerry cũng có một tập nhắc đến chú cá voi này. Đó là tập Dicky Moe được chiếu năm 1962, trong đó có một con tàu với vị thuyền trưởng cụt chân bị ám ảnh làm thế nào để bắt được con cá voi tên Dicky Moe. Tom và Jerry có nhiều trò đuổi bắt trên con thuyền này. Khi thuyền trưởng tìm thấy con cá voi, ông ta cho phóng mũi tên (mũi tên buộc cả Tom) xuống biển, cả cá voi lẫn Tom đều chìm vào đại dương.
Chú cá voi Moby Dick cũng được chuyển thể lên sân khấu (cả chính kịch và nhạc kịch), âm nhạc, truyện tranh và đồ họa. Trong sử thi Elijah, sự xuất hiện của nó mang ý nghĩa tôn giáo.
Trên màn ảnh, bộ phim câm ra mắt năm 1926 tựa đề The Sea Beast sau đó được làm lại vào năm 1930, kể về thuyền trưởng Ahab đi săn cá voi. Năm 1956, bộ phim tựa đề Moby Dick đạo diễn John Huston thực hiện đã khá trung thành với tiểu thuyết gốc.
Năm 2015, bộ phim In the Heart of the Sea không bám theo tiểu thuyết mà chỉ dựa vào sự việc có thật là tàu Essex bị đánh đắm. Những hình ảnh về cá voi và đại dương trong phim này rất đẹp, nhờ vào công nghệ 3D và ê kíp của đạo diễn Ron Howard.
Hình ảnh choáng ngợp của cá voi trong phim.
Ngày nay, cá voi đã trở thành động vật quý hiếm được bảo vệ và cấm săn bắt tràn lan, nên có lẽ câu chuyện đối đầu bi thương giữa người và cá khó có thể tái hiện nữa. Tuy nhiên, Moby Dick đã đi vào văn chương và lịch sử nhưng một trong những biểu tượng đẹp và đáng sợ nhất về sức mạnh của mẹ thiên nhiên.
