“Các ngươi không thể sống với thất bại của chính mình. Và nó dẫn các ngươi tới đâu? Về lại với ta.” Thanos đã nói như vậy với Thor, Captain America và Iron Man.
Lời của hắn không chỉ nghe lọt tai đúng kiểu tụi ác nhân màn ảnh, mà còn chỉ ra đúng trọng tâm vấn đề. Những gì Thanos vừa nói đã đánh trúng hai chủ thể quan trọng của Endgame: Thời gian và Sự tổn thương. Đây là hai khái niệm song hành cùng hiện hữu trong chương cuối của 10 năm có lẻ vũ trụ điện ảnh Marvel (MCU), khép lại kỷ nguyên Vô Cực.
Trong một năm qua, khán giả đã chờ đợi và tự hỏi Endgame sẽ làm gì với các nhân vật Marvel mà họ yêu mến? Ai sẽ sống sót khi bụi trần lắng xuống? Không chỉ để họ đấu tranh giữa sự sống và cái chết, điều khiến Endgame trở thành bất tử trong dòng phim siêu anh hùng chính là khả năng bộ phim đào sâu vào tâm lý nhân vật. Ở đó chúng ta thấy chân dung không còn nguyên vẹn của kẻ sống sót, chịu đựng những thương tổn tâm lý nặng nề để rồi nỗ lực hàn gắn và sống tiếp.
Chứng kiến nhiều tâm hồn vụn vỡ cố gắng chắp nối, chúng ta được nhắc nhở rằng cuộc sống được tạo nên từ cái chết. Tìm thấy niềm an ủi trong hồi cáo chung chỉ là khúc dạo đầu cho một kỷ nguyên mới được xây dựng từ những bài học thất bại trong quá khứ.
Yếu tố du hành thời gian từ lâu đã được sử dụng rộng rãi trong các tác phẩm điện ảnh. Với Endgame, việc Avengers quay trở lại quá khứ không chỉ có ý nghĩa đoạt lại các Viên Đá Vô Cực từ Thanos mà còn là một chi tiết làm đẹp lòng người hâm mộ.
Bộ phim cho phép khán giả quay trở lại với những mốc thời gian quan trọng của MCU, từ sự kiện cuộc tấn công New York năm 2012 trong The Avengers, Asgard năm 2013, Morag năm 2014, và New Jersey thập niên 70. Fan sẽ một lần nữa được sống lại với những thời khắc mang tính kinh điển như cảnh biệt đội Avengers lần đầu bày binh bố trận, cảnh Peter Quill (Chris Pratt) ca hát trong Guardians of the Galaxy hay hành tinh Asgard khi còn điện vàng cung bạc.
Đó là chưa kể khoảnh khắc hài hước khi hai Captain America đối đầu nhau, bộ tóc không mê nổi của Hank Pym (Michael Douglas) khi còn trẻ và hàng loạt tình tiết mà chúng ta có nằm mơ cũng không ngờ tới. Endgame đã được xây dựng trên lý thuyết về Đa vũ trụ, mà sự trở lại của Steve Rogers để sống cuộc đời toàn thiện toàn ý với Peggy Carter đã tạo nên cả một dòng thời gian riêng cho anh ấy.
Chuyến đi trở lại quá khứ, một mặt khiến fan thỏa mãn, nhưng điều quan trọng chính là ý nghĩa của nó đối với các nhân vật. Du hành thời gian trong Endgame không phải để khán giả nhìn lại những mốc son thành công của MCU, mà là để các nhân vật nhìn lại và cố gắng thay đổi thất bại của họ.
“Vụ cướp thời gian” trong phim được thực hiện không phải để sửa chữa lại quá khứ, nhưng để cứu lấy tương lai. Để có thể làm được điều đó, trước tiên Avengers phải tự cứu lấy mình. Mỗi nhiệm vụ, mỗi địa điểm cụ thể trong kế hoạch này đều được thiết kế cho từng nhân vật để mỗi người có thể tìm lại những đức tính khiến họ trở thành anh hùng, bỏ qua những khiên, những giáp, những siêu sức mạnh.
Du hành thời gian về cơ bản trở thành một chuyến du lịch chữa lành, một buổi điều trị tâm lý cho các thành viên Avengers. Đó là một cách để họ tìm thấy bản thể tốt nhất của mình, chấp nhận bản thân và hướng tới chân dung mà họ mong muốn trở thành. Trong khi phần lớn dễ dàng vượt qua buổi trị liệu, số khác lại phải gắn bó lâu hơn bởi nỗi đau của họ khó lành.
Hawkeye (Jeremy Renner) cuối cùng đã tìm thấy hy vọng và bình yên qua cái nắm tay của Natasha. Trong những năm tháng đen tối nhất của cuộc đời tắm máu trong thứ chủ nghĩa tàn sát, Clint tưởng như đã đánh mất luôn cả nhân tính thì Natasha một lần nữa lại xuất hiện đưa anh khỏi vũng bùn.
Trong khi đó, Black Widow (Scarlett Johansson) cũng đã có thể đưa tới cả đội hy vọng, tìm thấy sự chuộc tội trong thành thật thay vì những bí mật và dối trá như cuộc đời điệp viên của cô trước đây. Dù điều đó đã cướp đi cả sinh mệnh của cô.
So với hai đồng đội còn lại, Steve Rogers được coi là người điềm tĩnh nhất có lẽ bởi mất mát đã là một phần làm nên anh. Từ một gã còi cọc thành siêu chiến binh, tình yêu chớm nở chưa được bao lâu thì đã bị đóng băng 70 năm trời, đến lời ước hẹn một điệu nhảy với người thương thôi cũng không thành hiện thực. Người bạn chí cốt Bucky thì ngã xuống vách núi đầy tức tưởi (may mắn là sau đó hóa ra cậu chàng còn sống). Dù an ủi người khác rằng phải sống tiếp, hơn ai hết Captain America hiểu rõ rằng anh không thể bỏ lại quá khứ.
Trở lại những năm 2012 và 1970, Steve không chỉ có nhiệm vụ lấy Đá Vô Cực mà bản thân anh còn được an ủi khi gặp lại Peggy - người trong bức ảnh xưa cũ anh luôn mang trong người. Anh hiểu rằng tâm hồn này, thân xác này mãi mãi thuộc về thập niên 70 ấy, với cô người yêu chờ đợi trong quá khứ thay vì chiến đấu cho hiện tại. Bởi vậy, sau khi mọi thứ đã an yên, anh đã chọn cuộc sống mà anh nên thuộc về như lời Tony Stark. Với Rogers, quá khứ chính là câu trả lời mà anh luôn tìm kiếm để chữa lành trái tim đã mệt nhoài của người lính.
Trong khi đó, Thor lại là người cần nhất “liệu pháp” chữa trị du hành thời gian. Một vị thần hùng mạnh rồi cũng có ngày gục ngã đắm chìm trong hơi men, chất chứa nỗi buồn đau và tự thương hại. Thor đã không giết chết Thanos. Thor chỉ giết chết một kẻ thương tật không còn sức chống cự. Đó là vết thương lòng mà anh ta chịu đựng một mình.
Đối với một chiến binh có thành tích lẫy lừng và những quy tắc riêng, không đánh bại được Thanos đã là một thất bại, chém đầu khi hắn đã từ bỏ mọi thứ thì còn nhục nhã hơn. Chuyến trở về gặp người mẹ đáng kính Frigga (Rene Russo) đã nhắc nhở rằng anh không cần trở thành người mà “anh nên là”, thay vào đó hãy trở thành người mà anh vốn là. Sự xứng đáng của Thor không phải bởi anh là vị vua của Asgard, mà là bởi anh luôn cố gắng trở thành phiên bản tốt nhất của chính mình.
Với Tony Stark, cuộc trò chuyện với người cha Howard Stark (John Slattery) đã giải thoát Iron Man khỏi gánh nặng đã đè nén suốt từ Captain America: Civil War. Nó cũng đã định hình cho Tony vai trò của một người cha. Việc Howard thừa nhận mình sẽ làm mọi thứ có thể cho con trai chính là động lực để Tony hy sinh bản thân mình đảm bảo tương lai cho con gái.
Từ trước tới nay những câu chuyện xoay quanh Tony thường bị phủ bóng bởi ảnh hưởng của Howard: công việc chế tạo vũ khí, sự ngưỡng mộ đối với Captain America hay việc dành thời gian ở văn phòng. Tất cả những điều này cùng kỷ niệm quá khứ khiến Tony tin rằng cha mình đã quá khắc nghiệt. Thế nhưng khi được thấy thế nào mới là một người cha khắc nghiệt khi chứng kiến cách Thanos đối xử với các con mình, quan điểm của nhân vật này đã thay đổi.
Chuyến du hành thời gian của Tony về quá khứ đã tái hiện cuộc xung đột giữa Iron Man và Thanos. Họ không chỉ là siêu anh hùng và siêu ác nhân đối đầu. Đó là chân dung của hai ông bố mà một người, từ chỗ ích kỷ đi đến chỗ hy sinh tất cả thậm chí mạng sống để bảo vệ mọi người. Kẻ còn lại tìm cách che dấu cái tôi vọng tưởng bằng những lời nói dối về một vũ trụ cân bằng, biết ơn cây nên từ máu sinh mệnh.
Nếu như Infinity War được xây dựng trên nền tảng của sự hủy diệt, thì chủ đề của Endgame lại là chữa lành. Du hành thời gian không phải là phương tiện trực tiếp để cứu người ngày người kia, nhưng cho phép các nhân vật đối đầu với sai lầm và sửa chữa nó.
Chuyến đi ấy đã khiến Avengers cuối cùng vẫn phải đối đầu với Thanos lần nữa, nhưng trước đó đã đưa họ trở lại, vẹn nguyên và hoàn thiện hơn. Những cá nhân hùng mạnh nhất Trái Đất không thể sống với thất bại của mình là bởi họ muốn trở thành thứ gì đó tốt đẹp hơn thế. Cuối cùng thì, dù đã chết, hay nghỉ hưu, hay còn sống, Avengers vẫn mãi mãi là người hùng trong trái tim của chúng ta. Mãi mãi.
