Cách đây gần 20 năm, Đỗ Hải Yến đến với điện ảnh như một câu chuyện cổ tích. Từ cô gái vô danh, cô đột ngột trở thành tâm điểm của báo chí khi được chọn vào vai chính trong một bộ phim Hollywood bên cạnh những tài tử hàng đầu thế giới - diễn viên kỳ cựu Michael Caine và chàng trai Brendan Fraser đang nổi lúc ấy qua loạt phim The Mummy (Xác ướp Ai Cập).
Vai Phượng trong “Người Mỹ trầm lặng”.
Sau đó, vai Phượng trong Người Mỹ trầm lặng (đạo diễn Phillip Noyce) một bước đưa Yến lên thành sao, dù số lượng khán giả Việt Nam xem được bộ phim này lúc đó chỉ là con số ít ỏi. Cô trở thành gương mặt ưa thích của các nhiếp ảnh gia và các báo, tạp chí với vẻ đẹp mảnh mai và gương mặt đặc biệt “cine”.
Quang Hải - Hải Yến
Chuyện tình đẹp như cổ tích giữa cô và Ngô Quang Hải - một diễn viên điển trai, tài năng khi ấy đang khát vọng trở thành đạo diễn càng khiến công chúng chú ý hơn tới cái tên Đỗ Hải Yến.
“Mùa hè chiều thẳng đứng”
Bấy giờ người ta mới biết Yến từng tham gia đóng phim từ trước. Cô vào nghề với một vai diễn nhỏ trong bộ phim nghệ thuật xuất sắc Mùa hè chiều thẳng đứng của đạo diễn Việt kiều Trần Anh Hùng. Đó là vai vú em trẻ tuổi xuất hiện vài giây thoáng qua trên màn hình trong cảnh bế em không lời thoại.
“Vũ khúc con cò”.
Chính bộ phim này đã se duyên cho cô với Ngô Quang Hải (anh đóng vai chính cũng tên Hải trong phim) để sau đó cặp tình nhân ngoài đời cùng vào vai một cặp tình nhân trong bộ phim truyện đầu tay của đạo diễn Nguyễn Phan Quang Bình - Vũ khúc con cò, trước khi tỏa sáng với Người Mỹ trầm lặng.
Nếu được làm, đây hứa hẹn sẽ là một tác phẩm hay bởi cái gốc truyện xuất sắc. Đây là một trong những truyện hay và ám ảnh nhất của Thiệp. Tiếc cho Hải - Yến và có lẽ nên tiếc cho cả điện ảnh Việt.
“Hồi ức một geisha”.
Một thất bại khác ít được biết đến hơn là việc Yến trượt casting cho vai chính trong bộ phim Hồi ức một geisha (đạo diễn Rob Marshall) - “bom tấn” Hollywood làm về châu Á năm 2005, vai diễn sau thuộc về Chương Tử Di. Thất bại dễ hiểu bởi bộ phim thương mại này chọn Chương Tử Di, Củng Lợi và Dương Tử Quỳnh để nhắm tới thị trường Hoa ngữ tỷ dân.
Nhưng Yến không phải tiếc lâu khi bộ phim đóng chính thứ 2 tiếp tục là một mốc son trong sự nghiệp - Chuyện của Pao do chồng cô đạo diễn. Phim thắng lớn tại giải Cánh diều vàng năm 2006, so kè một 9 một 10 với Sống trong sợ hãi của Bùi Thạc Chuyên. Có người ví von rất hay, phim Hải như một bài thơ, còn phim Chuyên như một truyện ngắn. Với vai diễn này, Yến giành được cú đúp Cánh diều Vàng và Bông sen Vàng cho Nữ chính xuất sắc nhất.
“Chuyện của Pao”.
Không chỉ trong nước, thành công của Chuyện của Pao đưa Hải và Yến chu du nhiều nơi. Thành công đến mức người ta chuyển từ gọi Yến là cô Phượng sang thành cô Pao. Tiếc rằng, đấy cũng là sự hợp tác duy nhất của họ trong vai trò cặp đôi đạo diễn - diễn viên. Tiếc hơn, mối tình từng được ca ngợi lên mây lại kết thúc theo một cách không ai mong muốn: ồn ào, ầm ĩ và thậm chí thù ghét. Đến mức sau đó họ tuyệt giao hẳn với nhau.
Đỗ Hải Yến và chồng.
Sau thất bại hôn nhân, Yến mau mắn tìm được chỗ dựa mới là một doanh nhân Việt kiều. Khác với người chồng cũ lận đận, dính nhiều thị phi và thậm chí bị phủ nhận dù không thiếu tài năng, sự nghiệp của cô vẫn thành công khi được tiếp tục tham gia các dự án đình đám.
Chỉ đóng vỏn vẹn 7 phim điện ảnh nhưng có thể nói Đỗ Hải Yến là diễn viên Việt Nam Việt hiếm hoi có thể khẳng định mình với thế giới. Cô xứng đáng là gương mặt minh tinh sáng giá nhất trong thế hệ của mình.
Làm việc với 2 đạo diễn hàng đầu của dòng phim độc lập, Yến được thể hiện nét diễn của một diễn viên có tầm: thản nhiên, diễn như không diễn.
“Cánh đồng bất tận”
Một dự án có thể coi là thành công khác của Yến là Cánh đồng bất tận của đạo diễn Nguyễn Phan Quang Bình, thuộc dòng chính thống, nghiêm túc nhưng có hiệu ứng công chúng rất tích cực. Gọi là thành công vì dù những người khó tính vẫn chưa hài lòng với phim, nhưng có báo đã gọi Yến bằng tên mới - cô Sương.
