Để tôi kể cho các bạn nghe một câu chuyện, câu chuyện về một cậu bé.
Cha cậu là một người trong hoàng tộc của một vương quốc giàu có nhưng ông bị đưa ra khỏi nhà để thực hiện một nhiệm vụ khó khăn. Ở đây cha cậu đã nuôi dạy cậu và cho cậu một lời hứa về việc đưa cậu về thăm quê hương. Nhưng rồi thế giới đã quá tàn nhẫn và vì phải sống trong khổ đau với sự cùng cực của người da màu tại Mỹ, cha cậu đã sa ngã và để rồi bị chính anh trai mình hạ sát, để lại cậu bé một mình nơi đen tối này. Cậu bé lấy đây làm động lực để trở lại vương quốc kia, lật đổ ông vua đã giết cha mình và cố gắng lấy sự thịnh vượng của vương quốc đó đến muôn nơi để không cậu bé nào phải sinh ra và chịu cảnh khổ đau như mình nữa.
Câu chuyện này nghe khá giống nguồn gốc của một nhân vật anh hùng phải không?
Nhưng đáng tiếc thay câu chuyện này lại không phải nguồn gốc của anh hùng mà thực ra đó lại là một bi kịch của cậu bé có tên Erik Stevens.
Lấy cái tên Erik Killmonger, cậu bé ngày nào đã không chỉ sử dụng nỗi đau của mình để vươn lên mà còn dùng nó để biến thành nỗi hận thù. Và từ hận thù nó trở thành căn bệnh khiến cậu dần rơi vào bóng tối. Erik đã giết hàng trăm người và bất chấp mọi thủ đoạn để đạt được mục đích của mình. Và từ đây cậu đã trở thành một kẻ phản diện.
Nhưng Erik có phải là kẻ phản diện không?
Đây là câu hỏi tôi tự đặt ra khi xem Black Panther. Và thực sự, là một đứa trẻ sinh ra và lớn lên trong hoàn cảnh cũng khó khăn không kém, tôi không thể nào quy chụp Erik vào nhóm những kẻ mang danh cái ác được.
Đầu tiên nhìn vào giá trị lý tưởng mà Erik Killmonger mang lại cho Wakanda, người dân ở đây vì sống trong sự bao bọc của công nghệ suốt vài ngàn năm, họ dần hình thành sự bảo thủ dân tộc. Người Wakanda xây tường rào, không nhận người tị nạn và chỉ chú tâm vào xây dựng cho người cùng dân tộc của mình. Trong khi đó thì với Erik Killmonger, vì được sinh ra ở Mỹ nên anh có quan điểm khác hoàn toàn. Với Erik, giá trị dân tộc không thuộc về văn hóa mà thuộc về nguồn gốc. Với anh người da màu là một dân tộc lớn và cần bảo vệ nhau thay vì chia ra thành từng tộc và để mặc nhau.
Erik còn nói rằng: “Quanh thế giới, những người nhìn như chúng ta đang phải chịu đựng sự khổ đau hàng ngày…”
Từ tư tưởng này mà Erik dần đứng về chủ nghĩa thực dân hơn là chủ nghĩa bảo thủ của Wakanda. Và sự thực là vì chủ nghĩa bảo thủ mà Wakanda giữ lấy bao lâu nay mà họ đã để những người anh em của mình phải đối mặt với nỗi lo bị tấn công bởi chính bộ tộc thứ 5 - Jabari. Ngay đầu phim chúng ta được thấy điều này khi M’Baku đánh gần thắng T’challa và nếu không vì động lực có được từ gia đình, có khi dân Jabari đã trở thành những người cai vị Wakanda rồi.
W’kabi có nói một câu: “Thế giới rồi sẽ chỉ còn 2 loại người, người cai trị hoặc người bị cai trị”. Và thực tế thì người da màu trên khắp thế giới bao lâu nay vẫn luôn phải đối mặt với nỗi đau dân tộc và thường xuyên bị xúc phạm bởi từ “nô lệ”. Phải chăng đã đến lúc để Wakanda thay đổi điều đó?
Rõ ràng rằng, Erik đã đem đến một giá trị mới cho Wakanda, giờ họ không còn là một quốc gia mạnh bảo thủ nữa mà còn là những người giải phóng, bảo vệ và đem lại sự tiếp tế cho những người đang chịu khổ đau.
Tiếp theo tôi thấy Erik Killmonger giống một người bạn thân với T’challa hơn là kẻ thù. Đầu phim T’challa phải đứng trước câu hỏi: “Phải làm vua như thế nào mới tốt”. Và Erik đã đem câu trả lời đến cho vị vua trẻ này. Anh không chỉ củng cố vị trí nhà vua cho T’challa mà còn giúp anh nhận ra bài học mới cho mình. Để làm vua không phải chỉ luôn bảo vệ truyền thống mà còn phải nghĩ đến tương lai cho người dân của mình. Cá nhân tôi nhận thấy nếu họ làm bạn với nhau, Erik xứng đáng với vị trí làm cố vấn cho T’challa và nếu họ bắt tay nhau thì có lẽ họ đã có thể đem đến hòa bình cho thế giới. Đáng tiếc thay Erik đã đi quá sâu vào thù hận và khổ đau, con đường trở lại của anh đã không còn. Điều này khiến tôi nghĩ đến một nhân vật khác trong thế giới comic mà cũng phức tạp không kém.
Cuốn The Killing Joke của Alan Morre đã cho chúng ta thấy một Joker đầy ý nghĩa và đầy sự ma mị. Nhưng cuối cuốn sách, chúng ta lại thấy Joker có một mặt khác hoàn toàn mới. Cụ thể là sự thật về việc Joker và Batman như 2 mặt của 1 đồng xu. Cả 2 cùng trải qua những khó khăn và khắc nghiệt của cuộc sống, cả 2 cùng vượt qua nó bằng cách đội lên mình một bộ mặt khác và đối mặt với những khó khăn đó bằng 1 nắm đấm thép. Với Batman đó là sự trừng phạt với những kẻ phạm tội còn với Joker thì đó là sự mỉa mai với thế giới đầy rẫy sự lừa lọc và dối trá. Tuy nhiên, cuối cùng mọi người chỉ công nhận Batman là người đúng vì anh là người đứng về phía ánh sáng còn Joker thì chỉ là kẻ xấu vì lý tưởng của anh không ai hiểu được. Câu đùa cuối cùng của Joker về việc 2 kẻ điên trốn trại sẽ chỉ giúp được một người còn người kia sẽ chết khi qua cầu ám chỉ việc Joker đã đi quá xa và không thể trở lại với ánh sáng được và họ sẽ mãi mãi là kẻ thù.
Nó y hệt như những gì đã xảy ra giữa T’challa và Erik Killmonger. Họ tôn trọng nhau, nhận ra giá trị của nhau và nhìn nhau như những người anh em. Tuy nhiên Erik đã đi quá xa và không thể trở lại được với ánh sáng. Mặc dù anh biết T’challa có thể cứu được mình và nhận mình về như anh em trong gia tộc. Nhưng người dân Wakanda sẽ mãi mãi căm thù anh vì những gì anh đã làm. Cái cay nghiệt ấy sẽ bám anh cả đời và anh sẽ mục rữa trong tù đày bởi chính những người mà anh muốn bảo vệ. Vì thế anh thà chết, thà để mình về với cõi tổ tiên còn hơn ở đây để chứng kiến sự thật cay đắng ấy. Một cái kết không thể hoàn hảo hơn với vị anh hùng sai lối này.
Mà tiện đang nói về Joker, tôi - Samurice muốn so sánh giữa Joker của Christopher Nolan với Erik Killmonger một chút. Điểm chung tôi nhìn thấy ở 2 bọn họ là ở việc họ không đối đầu với anh hùng chính của chúng ta. Trái lại, họ đẩy anh hùng của chúng ta đến ngưỡng quá độ và khiến họ phải thay đổi để có thể trở thành người hùng một cách tốt hơn. Với Joker thì đó là sự thử thách để khiến Batman nhận ra cai trị tội phạm trong thành phố bằng nỗi sợ là không thể vì cuối cùng chúng sẽ tìm đến phương pháp tuyệt vọng như Joker để chống lại Batman. Còn với Erik thì đó là T’challa không thể làm vua tốt nếu như cứ mãi mãi tuân thủ theo truyền thống.
Ở cuối phim cả 2 kẻ phản diện đều để lại 1 phần của mình trong vị anh hùng chính và đều là kẻ thắng cuộc. Batman phải bảo vệ thành phố Gotham bằng một lời nói dối, rằng anh là kẻ xấu và Harvey Dent mới là anh hùng, để thành phố tin tưởng vào hệ thống pháp lý thay vì rơi vào loạn lạc. Còn với Erik, anh đã cho T’challa nhận ra giá trị của một thế giới chung tay xây dựng với nhau thay vì ôm trọn sự bảo thủ của một vương quốc siêu hùng mạnh.
Cả Joker lẫn Erik Killmonger đều khiến cho người hùng chính của phim phải thay đổi và trở thành giá trị cao hơn chính mình. Cả hai đều có một cái kết đẹp và để lại lý tưởng của mình cho thế hệ sau. Phải chăng tôi đang quá đà khi cho rằng Erik Killmonger có thể sánh nganh với Joker mà ai cũng tôn thờ? Khá ngạo mạn, nhưng tôi thấy Erik xứng đáng được coi trọng đến như vậy.
Cảnh cuối khi 2 con báo ở bên nhau trước hoàng hôn của Wakanda đã khiến tôi phải lau nước mắt. Nó đẹp là một chuyện, phần còn lại mới khiến tôi xúc động. Một cảnh cực kì tĩnh và cực kì yên bình. Chúng ta thấy trong mắt của họ nỗi buồn và sự đấu tranh với chính mình khi T’challa nhận ra mình đã sai và cần cải thiện còn Erik nhận ra mình đã đi quá xa để có thể ở lại với quê hương mình. Đó là lần đầu tiên và cũng là lần cuối cùng họ được tận hưởng giây phút đó với nhau.
Erik không hề ghét T’challa, anh thậm chí còn thổ lộ ước nguyện được trở về với tổ tiên của mình ngoài biển khơi để nhắc nhở T’challa rằng đừng bao giờ quên nỗi đau của anh và tổ tiên anh. Erik sống mãi trong lòng người vì những điều đó, anh không phải một kẻ phản diện, anh không phải một kẻ khủng bố. Anh là một người vì lý tưởng giải phóng, vì tương lai của người dân và vì sự bình đẳng trong xã hội. Và đó là ý nghĩa thực thụ của Erik Killmonger.
Trailer phim Black Panther.
