Facebook và thành công rực rỡ ngày hôm nay của nó vốn xuất phát từ cả một câu chuyện dài, khởi điểm từ một ý tưởng thai nghén trong ký túc xá của trường Đại học Harvard, để rồi nay đã trở thành một trong những cái tên quyền lực nhất trong làng công nghệ.
Mark Zuckerberg từ đó cũng được biết đến như một nhân vật điển hình nổi bật trong lĩnh vực này, đồng thời ông cũng đưa gu thời trang giày thể thao và áo hoodie lên ngôi như một xu hướng của các tín đồ công nghệ làm việc bên cạnh mình.
Facebook giờ có trị giá khoảng 500 tỷ USD, với lượng người dùng hằng tháng đã lên đến con số 2 tỷ.
Vậy có bao giờ bạn tự hỏi về nguồn gốc và những câu chuyện đằng sau ánh hào quang của trang mạng xã hội lớn mạnh nhất hành tinh này?
Bật mí: Không hề là những cảnh cắm đầu vào máy tính, mà sẽ có rất nhiều những bữa tiệc linh đình đó.
Ảnh chụp khu ký túc xá Kirkland “huyền thoại”, nơi khai sinh ra Facebook.
Năm 2003, Mark Zuckerberg, khi đó mới chỉ là sinh viên năm thứ 2, đã tự tạo ra cho mình một trang web có tên Facemash. Đó là một website có giao diện đơn giản, mỗi lần thao tác sẽ đưa ra 2 hình ảnh ngẫu nhiên của những người bạn trong hồ sơ cùng ký túc xá (Mark hack hệ thống để lấy được ảnh này), sau đó người truy cập sẽ chọn người nào có vẻ ngoài “hot” hơn. Trong 4 tiếng đồng hồ đầu tiên, đã có 22.000 lượt truy cập. Vài ngày sau đó, trường Harvard đã bắt buộc trang web bị gỡ xuống, đặt ra những điều luật và nội quy liên quan. Mark bị kỷ luật nhưng may mắn là không bị đuổi học.
Tháng 4 năm 2004, không chịu từ bỏ, Mark tiếp tục khởi động và ra mắt website “Thefacebook”, phát triển, đa dạng hóa lên từ những gì anh rút ra ở lần tạo lập trang web trước.
6 ngày sau khi chính thức đưa lên mạng toàn cầu, 3 sinh viên năm cuối của Harvard - Cameron, Tyler Winklevoss và Divya Narendra - đã cáo buộc Mark vi phạm thỏa thuận trước đó khi cho rằng Mark thực ra đồng ý tạo ra website HarvardConnection này cho họ, nhưng rồi lại ăn cắp ý tưởng và tạo ra “Thefacebook” riêng cho mình. Cuối cùng vụ kiện chính thức cũng diễn ra giữa 2 bên vào năm 2008. Sau này, để mọi chuyện được giải quyết êm đẹp, họ đồng ý nhận 1,2 triệu cổ phiếu của Facebook, khi đó trị giá 300 triệu USD.
Chỉ trong vỏn vẹn 1 tháng, một nửa số sinh viên Harvard đã trở thành thành viên của Thefacebook. Cho tới tháng 3 năm 2004, Thefacebook đã mở rộng và lan truyền đến Đại học Yale, Columbia và Stanford. Mark cũng hợp tác thêm cùng những người bạn tại Harvard của mình - Dustin Moskovitz, Eduardo Saverin, Andrew McCollum và Chris Hughes - đóng vai trò là đồng sáng lập để giúp trang web vận hành hiệu quả và đi lên tầm cao mới.
Chỉ vài tháng sau thời điểm ra mắt, đội ngũ phát triển Facebook đã xây dựng thành công tiếng tăm cho website, với thành tích tăng trưởng đột phá và mở rộng thêm nhiều tính năng hơn (dù chưa nhiều bằng bây giờ).
Tính tới thời điểm hiện tại, Mark vẫn làm việc trong diện tích căn ký túc xá nhỏ của mình, nhưng rồi cũng đến lúc phải đi ra một môi trường mới, trải nghiệm mới. Mark bỏ học Harvard, đi theo đam mê và mục tiêu gắn với Facebook, giống như điều mà Bill Gates - sáng lập Microsoft - làm trước đó.
Khoảng giữa năm 2004, Mark đưa về Sean Parker - đồng sáng lập nên Napster - về làm chủ tịch điều hành đầu tiên của Facebook.
Tháng 6 năm 2004, Facebook được đưa về một văn phòng nhỏ tại Palo Alto, California. Khi đó, công ty nổi tiếng với những cuộc vui và bữa tiệc tổ chức linh đình cho mọi người, tất nhiên là vẫn đi kèm với công việc hiện tại lúc bấy giờ.
Thật ra vẻ ngoài của văn phòng cũng khá đơn giản, không có gì phô trương và nổi bật như nhiều người nghĩ.
Hình ảnh Mark ăn mặc quần short tự nhiên, đi chân đất, tay cầm cốc bia trong văn phòng đã trở nên quá quen thuộc với mọi người.
Một vài bức vẽ graffiti hơi táo bạo cũng xuất hiện bên trong này.
Tháng đầu tiên chuyển đến Palo Alto, Facebook đã nhanh chóng tìm được nguồn tài trợ đầu tiên cho mình. Khoản tiền 500.000 USD này đến từ 2 người đồng sáng lập ra PayPal - Peter Thiel và Elon Musk. Thiel sau đó trở thành nhà góp vốn lừng lẫy cho giới đầu tư, còn Musk tiếp tục sự nghiệp công nghệ với Tesla và SpaceX.
Hiệu ứng tạo dựng bởi Facebook đến người dùng dần trở nên mạnh mẽ. Tháng 5 năm 2005, Facebook kêu gọi được nguồn vốn 13,7 triệu USD đầu tư, rồi năm 2006 chính thức tạo ra tính năng News Feed, có tác dụng cập nhật dòng trạng thái theo thời gian thực của cộng đồng mạng xã hội này, trở thành một trong những nét đặc trưng nổi bật.
Cuối năm 2007, Mark gặp một nhân viên cấp cao của Google - Sheryl Sandberg tại một bữa tiệc Giáng Sinh. Khi đó Sandberg đang tính toán việc chuyển sang làm một vị trí mới cho The Washington Post. Nhưng sau khi tiếp xúc, Mark quyết định Facebook cần một COO điều phối công việc như Sandberg, và cuối cùng cũng được cô đồng ý vào đầu năm 2008. Đó thật ra cũng là điều dễ đoán trước, và sau đó Facebook đã cho thấy tốc độ tăng trưởng kinh ngạc của mình khi kết hợp với dòng chảy của smartphone lên ngôi.
Năm 2009, Facebook chuyển vào một văn phòng khác lớn hơn nằm trong Stanford Research Park, vẫn thuộc Palo Alto. Đây cũng là thời điểm Facebook chứng tỏ được vị thế lớn mạnh hơn nhiều của mình.
Tuy nhiên, đó vẫn không đủ để Facebook cùng đội ngũ cảm thấy thỏa mãn. Năm 2011, họ lại tiếp tục di chuyển đến một khuôn viên mới, từng sở hữu bởi Sun Microsystems và sau đó là qua tay Oracle.
“Hacker Way” là cái tên công ty đặc cho sảnh đường đi vào văn phòng.
Cho tới lúc này, Facebook đã cho thấy nó có một sức ảnh hưởng đáng kể tới cả lĩnh vực chính trị.
Mark Zuckerberg từ đó cũng dần được để ý và mời tới dự các cuộc hội thảo liên quan hơn, hội tụ đủ các lãnh đạo cấp cao trong chính trị, ngoại giao.
Tất nhiên, Facebook rất biết cách làm hài lòng người dùng khi luôn ủng hộ tư tưởng bình đẳng hôn nhân và quyền lợi giữa con người với nhau.
Không dừng lại ở đó, Facebook tiếp tục phát triển rực rõ, đạt giá trị phát hành cổ phiếu lần đầu (IPO) đạt 5 tỷ USD vào 18/5/2012.
Cùng năm đó, Facebook ra mắt cuốn sách “Little Red Book” cho nhân viên và nhanh chóng trở thành một cơn sốt. Cuốn sách này chứa những slogan đầy cảm hứng, với ngụ ý chung rằng dù có trên đà thay đổi và tăng trưởng nhanh nhưng công ty sẽ không quên mục tiêu chính vững chắc ban đầu của mình.
Không lâu sau thời khắc IPO của công ty, Mark cũng giành thêm thời gian chăm chút cho đời sống cá nhân, kết hôn với Priscilla Chan - bạn học cùng thời tại Harvard.
Dần dần như vậy, Facebook cũng thâu tóm thêm nhiều thương hiệu công nghệ mới nổi khác về tay mình, nổi bật là nền tảng chia sẻ ảnh lên mạng xã hội Instagram với cái giá lên đến 1 tỷ USD vào năm 2012, với ngưỡng 400 triệu người dùng.
Oculus cũng là một trong những “nạn nhân” tương tự về tay Facebook, trị giá 2 tỷ USD khi mua về vào năm 2014, tập trung vào công nghệ thiết bị thực tế ảo.
Tiếp tục, WhatsApp - dù trị giá ngất ngưởng tận 19 tỷ USD - nhưng cũng là cái tên đáng nổi tiếp theo chịu thua trong vòng xoay “cá lớn nuốt cá bé” vào tháng 2 năm 2014. Đồng sáng lập Jan Koum của WhatsApp cũng về làm việc cho Facebook, mang lại hơn 1 tỷ người dùng ứng dụng hằng ngày.
Khi Facebook tròn 10 tuổi vào năm 2014, hơn 1,23 tỷ người đã trở thành thành viên của mạng xã hội này. Sự phát triển của Facebook như một sự thật hiển nhiên dù cho thế giới có thay đổi như thế nào.
Ngày càng lớn mạnh đồng nghĩa với việc tiếp tục mở rộng về quy mô làm việc, và một cơ sở mới nữa lại được tính toán đến. Tháng 3 năm 2015, khuôn viên văn phòng mới của Facebook mở ra tại Menlo Park, California. Công trình này được chắp tay bởi kiến trúc sư Frank Gehry lỗi lạc, dành cho hơn 2800 nhân viên làm việc.
Nhiệm vụ đặt ra bởi Mark Zuckerberg là kết nối mọi người trên thế giới lại với nhau. Phương châm của Mark là: “Không tạo ra dịch vụ để kiếm lợi nhuân, mà phải tạo ra lợi nhuận để làm nên những dịch vụ tốt hơn.”
Tháng 12 năm 2015, Mark và vợ đưa ra một quyết định bất ngờ và đầy tính nhân văn: Lập nên Chan Zuckerberg Initiative - một tổ chức TNHH sẽ có chức năng điều phối, vận hành 99% tài sản của Mark vào những vấn đề cấp thiết mang tầm cỡ thế giới, nhân loại.
Dù phải kiểm soát và phân phối hàng loạt những chức năng và nhiệm vụ khác nhau phức tạp, nhưng Mark chưa bao giờ thay đổi ý định cũng như mục đích ban đầu mình đặt ra kể từ khi còn là cậu bé sinh viên năm 2 trong ký túc xá Harvard.
