Meta được lấy cảm hứng từ một khái niệm khoa học viễn tưởng được gọi là “metaverse” (siêu vũ trụ ảo). Mạng xã hội lớn nhất thế giới đánh cược rằng nó sẽ đại diện cho tương lai sắp tới của internet. Nhưng chính xác “metaverse” là gì và tại sao các công ty công nghệ lớn như Google, Tencent và Nvidia lại rất hào hứng với nó? Dưới đây là một vài tổng hợp của Nikkei về vấn đề này.
Khái niệm “metaverse” là gì và có từ bao lâu?
Thuật ngữ “metaverse” được Neal Stephensen đặt ra trong cuốn tiểu thuyết khoa học viễn tưởng Snow Crash. Nó mô tả một thế giới ảo nơi con người tương tác với nhau thông qua việc sử dụng hình ảnh đại diện kỹ thuật số (avatar). Các bộ phim nổi tiếng như The Matrix (Ma Trận) và Ready Player One (Đấu trường ảo) cũng khám phá ý tưởng này.
Giờ đây, các hãng công nghệ ngoài đời thực tin rằng họ không chỉ có khả năng tạo ra thế giới kỹ thuật số sống động, mà còn có thể tích hợp chúng với cuộc sống vật lý thực tế của chúng ta. Facebook hình dung ra một kịch bản trong đó hai người cùng tham dự một buổi hòa nhạc dù ở cách xa nhau hàng dặm. Hoặc đồng nghiệp ở các quốc gia khác nhau có thể cộng tác như thể họ đang ở trong cùng một phòng làm việc.
Công nghệ chính phục vụ cho mục đích này sẽ bao gồm các thiết bị giao diện người - máy tính như công nghệ thực tế ảo (VR), thực tế tăng cường (AR), đồ họa đa chiều, mô phỏng trí tuệ nhân tạo (AI), sức mạnh tính toán lớn, phần mềm và phần cứng để tạo hình đại diện cho người dùng.
Tại sao các công ty lại quan tâm đến metaverse?
Các công ty công nghệ đang nỗ lực tìm kiếm biên giới tiếp theo khi internet, mạng xã hội và điện thoại thông minh đã trở thành công cụ hằng ngày không thể thiếu. Facebook coi metaverse là “sự kế thừa của internet di động” khi quyết định đổi tên thành Meta. Trong khi đó, Microsoft, Apple và Google không ngừng đổ nguồn lực vào công nghệ VR và AR. Nvidia cũng nhiệt tình đón nhận metaverse. Để quảng bá nền tảng Omniverse, nhà phát triển chip có giá trị nhất thế giới đã tổ chức một sự kiện kỹ thuật số toàn diện vào tháng 4.2021, tại đó ngay cả Giám đốc điều hành Nvidia Jensen Huang đã được mô phỏng kỹ thuật số.
“Omniverse là công cụ tạo và mô phỏng thế giới ảo. Nó cũng cho phép các tác nhân khác nhau, những người khác nhau kết nối với thế giới ảo. Metaverse có thể mang nhiều ý nghĩa đối với nhiều người, nhưng Omniverse, như chúng tôi đã mô tả, có các ứng dụng ngay lập tức trong ngày hôm nay”, ông Huang nói trong một cuộc họp báo hôm 10.11, mô tả cách Nvidia đã sử dụng nó cho một loạt ứng dụng bao gồm cả việc tạo bản sao kỹ thuật số trong thế giới thực.
Những gã khổng lồ công nghệ của Trung Quốc cũng cảm nhận được cơ hội. Tập đoàn trò chơi điện tử và dịch vụ mạng xã hội Tencent đã nộp gần một trăm hồ sơ đăng ký nhãn hiệu liên quan đến metaverse kể từ tháng 9.2021. Hãng thương mại điện tử Alibaba cũng đăng ký một số nhãn hiệu liên quan. Một ngày sau khi Facebook thông báo đổi tên, công ty công cụ tìm kiếm Trung Quốc Baidu đã nhanh chóng đăng ký nhãn hiệu cụm từ “metaapp”.
Không nằm ngoài cuộc chơi, nhà sản xuất điện tử theo hợp đồng lớn nhất thế giới Foxconn dự định trở thành một phần của chuỗi cung ứng metaverse. “Hai yếu tố lớn tiếp theo trong ngành công nghệ là xe điện và metaverse. Foxconn chắc chắn sẽ có các sản phẩm liên quan đến metaverse”, Chủ tịch Foxconn Young Liu nói.
Những thách thức kỹ thuật
Mang đến cho người dùng trải nghiệm phong phú sẽ yêu cầu khả năng truyền tải một lượng lớn dữ liệu có độ trễ thấp, tốc độ truyền nhanh chóng. Điều đó có nghĩa kết nối 5G không dây sẽ là điều bắt buộc. Các yêu cầu khác bao gồm chất bán dẫn công suất cao để chạy các thuật toán phức tạp và các thiết bị kính VR để người dùng hòa mình vào thế giới kỹ thuật số.
Hiện có không ít rào cản kỹ thuật số tồn tại. Kính VR nặng và thường gặp vấn đề với độ phân giải hình ảnh, gây ra cảm giác chóng mặt hoặc buồn nôn sau khi sử dụng lâu dài. Khả năng tính toán tiên tiến như điều hướng bằng cử chỉ sẽ tiêu tốn lượng pin đáng kể. Nội dung sẽ rất quan trọng đối với sự thành công của metaverse, nhưng phần mềm mô hình 3D, phần mềm không thể thiếu để xây dựng một vũ trụ thay thế sống động, đắt hơn những gì nhiều nhà phát triển có thể mua được.
Những người hoài nghi nói gì?
Trong khi các công ty chạy đua để nắm lấy metaverse, thì các nhà phân tích lại có cách tiếp cận thận trọng hơn. Donnie Teng, chuyên gia phân tích công nghệ của Nomura Securities, nói với Nikkei rằng sự cường điệu xung quanh metaverse chỉ là giai đoạn tiếp theo trong quá trình tìm kiếm liên tục các cách để đưa công nghệ VR và AR vào sử dụng.
“Khái niệm này đã xuất hiện khá lâu, nhưng nó đang nổi lên và mọi người đang khám phá các khả năng mà chưa có câu trả lời rõ ràng. Cuối cùng, vấn đề là liệu có cơ sở hạ tầng công nghệ và ứng dụng đủ tốt để thực sự hiện thực hóa giấc mơ xây dựng một metaverse hoàn toàn ảo hay không”, ông Teng nói.
Các mối quan tâm khác
Quyền riêng tư dữ liệu và an ninh mạng là những mối quan tâm đặc biệt khi nói đến một siêu vũ trụ ảo. Trong buổi phỏng vấn với AP, người tố cáo Facebook Frances Haugen cho biết metaverse “yêu cầu chúng ta đặt nhiều cảm biến hơn nữa trong nhà và nơi làm việc”. Cô cũng nói thêm rằng công ty “nên có kế hoạch minh bạch cho metaverse trước khi bắt đầu xây dựng tất cả những thứ này”.
Haugen không phải là người duy nhất lên tiếng cảnh báo. David Reid, giáo sư AI và máy tính không gian tại Đại học Liverpool Hope, đang kêu gọi điều chỉnh metaverse trước khi “công nghệ trở thành hiện thực trong 5 đến 10 năm tới”.
“Metaverse có những tác động to lớn, đi kèm với những lợi thế tuyệt vời là những mối nguy hiểm đáng sợ. Rõ ràng là chúng ta đang ở giai đoạn đầu của metaverse, nhưng chúng ta cần bắt đầu nói về điều này ngay bây giờ trước khi đi vào một con đường mà chúng ta không thể nào đảo ngược lại được. Đây là vấn đề rất quan trọng cho tương lai”.
