Từ lâu, cứ sáng sớm hoặc chập choạng tối, đường phố Hà Nội lại có tiếng rao "ai xôi lạc bánh khúc đi...". Người mua sẽ gọi người bán lại gần và mua gói bánh khúc hơn chục nghìn đồng nhưng no bụng cả ngày, cả đêm.
Dần dần banh khúc trở thành thức quà dân dã của người Hà Nội nói riêng và đồng bằng Bắc Bộ nói chung. Nguyên liệu quan trọng làm nên món bánh này chính là rau khúc.
Vài năm trở lại đây, nhu cầu làm bánh khúc tại nhà của các chị em nội trợ nở rộ nên rau khúc trở nên đắt hàng, xuất hiện trên các chợ mạng và chợ chung cư.
Chị Minh Châu (Gia Lâm, Hà Nội) cho biết bản thân thấy chị em trên văn phòng làm xôi khúc cho cả nhà ăn sáng nên bắt chước và mua nguyên liệu để làm thử. "Linh hồn của loại bánh này là rau khúc, thiếu nó sẽ không thể cho ra chiếc bánh khúc chuẩn vị.
Mình thường mua chúng ở chợ chung cư với giá 70.000 - 90.000 đồng/kg tuỳ thời điểm. Rau khúc có 2 loại, rau khúc nếp và rau khúc tẻ. Rau khúc nếp làm bánh ngon và thơm nhưng khan hiếm nên khó tìm mua. Mình thấy trên chợ mạng chủ yếu bán rau khúc tẻ".
Ở Việt Nam cây rau khúc phân bố chủ yếu ở các tỉnh từ Hà Tĩnh trở ra, nhiều nhất ở các tỉnh đồng bằng trung du như Ninh Bình, Hà Nam,… Cây mọc dại ở đồng ruộng hay trong vườn nhà.
Trước đây rau khúc hay được người dân hái về làm thức ăn cho gà và gia súc. Gần đây chúng được ưa chuộng, trở thành đặc sản nên nhiều người hái về bán, một số hộ dân còn mở rộng mô hình trồng rau khúc để kiếm thêm thu nhập.
Rau khúc có đặc điểm: rau khúc nếp mập hơn, lá to bản và nhiều lông hơn; hoa khúc nếp tạo thành từng chùm, không lẻ tẻ rời rạc như khúc tẻ; thân cây khúc nếp nhỏ hơn, màu bạc hơn so với thân cây khúc tẻ xanh mướt.
Ngoài làm bánh, đồ xôi, rau khúc cũng có thể sử dụng như các loại rau thông thường, làm món luộc, xào, nấu canh...
"Theo kinh nghiệm của mình, chọn cây rau khúc về nấu xôi hay nấu canh thì phải chọn cây mập mạp, đưa tay hái thấy được sự giòn rụm, nhựa khúc ứa ra tươi mát, không được chọn cây gầy thân bé, về làm xôi hay nấu canh khi ăn sẽ bị dai", chị Minh Châu nói.
Trên các sàn thương mại điện tử, rau khúc cũng được bán ở dạng trữ đông, đóng gói hút chân không, cứ 100gr lá khúc có giá từ 45.000 - 50.000 đồng, như vậy 1kg sẽ có giá lên tới nửa triệu.
