Vùng núi phía Bắc của Việt Nam có rất nhiều loại quả rừng trở thành đặc sản "xuống phố" được giới nhà giàu ưa chuộng. Trong đó chúng ta không thể không nhắc đến me rừng (hay còn gọi là mắc kham). Chúng có tên khoa học là Phyllanthus emblica, thuộc họ Diệp hạ châu…
Cây me rừng có thân cao từ 5 – 8m, có nhiều cành, cành mềm với lá nhỏ tạo thành hai day trông giống lá kép lông chim, ngoài ra còn có lá kèm cỡ rất nhỏ, hình 3 cạnh. Hoa me có màu vàng, nở từ tháng 4 – 11 hàng năm, là loại hoa đơn tính cùng gốc.
Quả thịt hình cầu màu nâu vàng nhạt, trước mọng, có khía nhẹ, thành quả nang khi khô, kích thước giống quả táo ta. Quả chín vào mùa thu, sau khi thu hái sẽ đồ hơi nước rồi sấy hoặc phơi khô.
"Bây giờ là mùa của mắc kham chín. Tôi nhớ xưa chúng có đầy, chín rụng đầy bìa rừng nhưng ít người nhặt về ăn. Sở dĩ vậy bởi chúng có vị chua và hơi đắng, chỉ có một vài người đem về làm thuốc trị bệnh" chị Lý Giang (28 tuổi, Cao Bằng) nói.
Gần đây, người thành phố lên vùng cao du lịch thấy quả có tên lạ lạ, vị lại đặc trưng nên thích thú. Họ tìm mua chúng đem về quê tặng bạn bè, người thân để nấu canh, làm mứt… Từ đó đặc sản này bắt đầu được “săn lùng”, trở thành thứ quả rừng đặc sản hot trên mạng xã hội.
"Giờ cứ vào mùa, người dân quê mình lại đi rừng thu hoạch mắc kham đem bán cho thương lái hoặc đem ra chợ “phụ vụ” khách du lịch. Đặc sản này được bán nhiều tại các chợ vùng cao, sàn thương mại điện tử hoặc chợ online với giá 60.000 – 90.000 đồng/kg", chị Giang cho hay.
Theo người dân vùng cao, khi mua mắc kham, chị em nên chọn những quả có màu xanh hơi vàng và không bị dập nát. Sau đó nếu dùng tay ấn nhẹ thấy vỏ cứng là trái còn tươi ngon, ngửi thấy me có hương vị tự nhiên. Chị em mua về ăn không hết để tủ đông giữ được cả tháng mà hương vị vẫn như ban đầu.
Từ quả mắc kham có thể chế biến thành nhiều món ăn như: nấu canh chua, kho cá hoặc làm mứt, ngâm muối. Chúng sẽ cho hương vị đặc trưng, không giống bất cứ quả có vị chua khác.
Không chỉ vậy, đặc sản mắc kham còn vô cùng tốt cho sức khỏe. Chúng có chứa nhiều vitamin A và có thể giúp giảm thoái hóa điểm vàng ở mắt, bệnh quáng gà và tăng cường tầm nhìn trước sự thoái hóa do tuổi tác và ảnh hưởng từ các gốc tự do. Chúng còn vitamin C nên thưởng thức thường xuyên thể giúp cơ thể hấp thụ calci tốt.
