Nhắc tới loại trái cây vừa ngon lại sạch, chúng ta không thể không nghĩ tới quả trám. Chúng có nhiều ở vùng trung du miền núi phía Bắc, nhất là tỉnh Phú Thọ.
Quả trám có hai loại: trám đen (hay còn gọi là mui) và trám trắng (hay còn gọi là đèn). Trám đen khi chín có màu óng ánh đen, còn trám trắng có màu xanh nõn, khi chín ngả sang màu vàng nhạt.
"Trám đen được ưa chuộng hơn cả. Chúng có vị thơm, bùi, ngậy hấp dẫn và có thể chế biến thành nhiều món ăn như trám kho, gỏi trám, xôi trám hoặc ngâm muối ăn hàng ngày.
Ngoài ra, chúng cũng có thể chế biến thành những món ăn lạ miệng, hấp dẫn như trám nhồi thịt, canh trám nấu gà, trám om. Nếu xưa ít người biết đến loại quả này, thậm chí chín đầy không ai ăn thì giờ đây chúng đã trở thành đặc sản được ưa chuộng mỗi khi vào mùa", chị Cảnh (29 tuổi, quê Phú Thọ) cho biết.
Cũng theo chị Cảnh, trám có vẻ ngoài không hấp dẫn như một số loại quả khác nhưng lại khiến chị em nội trợ ở thành phố đổ xô đi tìm. Thậm chí có người sẵn sàng bỏ ra cả triệu đồng để mua trám về cất tủ lạnh ăn dần.
Được biết, cứ hết mùa trám đen là sẽ đến mùa trám trắng. Giá trám đen đắt gấp 3 - 4 lần trám trắng, lên tới 140.000 đồng/kg. Tuy nhiên lúc nào đặc sản này trong tình trạng “cháy hàng”, không có để mua.
"Như mình nói ở trên, trám có thể chế biến thành nhiều món ăn nhưng hấp dẫn nhất vẫn là món nham trám. Theo đó, khi chế biến, người ta sẽ
tách hạt trám, lấy cùi rồi thái nhỏ.
Trám trước khi tách phải được ngâm trong nước ấm 10-15 phút, sau đó vớt ra, để ráo, bổ dọc quả, tách riêng phần cùi và phần hạt sao cho phần cùi không bị rắn hay nát rồi trộn với thịt quay, cá nướng, cùng với rau thơm, khế chua xắt mỏng, nêm gia vị và rắc thêm lạc rang giã nhỏ dùng kèm với chén nước tương", chị Cảnh nói.
Quen thuộc hơn với chị em đó là đặc sản trám đen kho thịt hoặc kho cá. Quả trám ngon nhất khi được đập dập cả hạt, cái nhân nằm dọc hạt trám sẽ ngấm ra thịt quả, rồi được kho kỹ với thịt ba chỉ hoặc cá... Vị chua chát quyện với miếng thịt miếng cá làm miếng cơm thêm ngon và đậm đà.
"Để bảo quản và ăn trám được lâu hơn, người ta còn đem trám đi muối. Trám mua về rửa sạch sau đó cho vào nồi đun sôi cho chín đều. Đến khi cùi trám tách ra khỏi hạt và ăn thấy có độ dẻo, thơm là được. Trám để nguội rồi cho vào chum, vại hoặc bình thủy tinh để muối.
Pha muối hạt cùng nước đun sôi để nguội sao cho vừa mặn rồi đổ ngập quả trám, dùng nắp đậy kín hũ đựng. Trám để lên men 2 tuần là chua và lấy ra ăn được", người phụ nữ Phú Thọ cho hay.
Trong quá trình ngâm, loại quả đặc sản này sẽ tiết ra nhựa và kết lại thành từng mảng lớn trên bề mặt vại muối. Vì vậy, thỉnh thoảng người ta lại mở nắp ra, dùng muôi hớt bỏ màng nhựa ra khỏi vại rồi bịt kín nắp. Trám muối khi ăn có vị chua nhẹ, giữ được mùi thơm, cùi trám dóc hạt nhưng vẫn có độ dai, giòn và cảm nhận về vị mặn của muối hòa với vị bùi bùi, chua chua, ngọt nơi đầu lưỡi.
