Cứ mỗi độ vào hè, tầm cuối tháng 6 đến tháng 9, nhiều người lại rần rần lên vì một loại quả đặc biệt. Loại quả này có hình dáng tròn tròn, vỏ xù xì mà khi chín lại mềm có thịt trắng thơm ngon, ngọt lịm. Nhắc đến đây có lẽ rất nhiều người đoán ra vì loại quả này vốn rất quen thuộc với người dân Việt và đó chính là quả na.
Quả na (hay còn gọi là mãng cầu ta) là loại quả có hình tròn, to, nhiều hạt, khi chín sẽ có cùi trắng và hương vị ngọt thanh. Loại quả này vốn là một trong những trái cây nhiệt đới ngon có nguồn gốc ở vùng châu Mỹ, tuy nhiên ngày nay na đã được trồng phổ biến khắp thế giới, trong đó có Việt Nam. Loại quả này được xem là đặc sản của miền biên viễn - Lạng Sơn, là loại cây trồng chủ lực và phát triển kinh tế cho vùng này.
Huyện Chi Lăng, tỉnh Lạng Sơn được nhiều người biết đến là “thủ phủ” của cây na với tổng diện tích trên 1.500 ha.
Cây na theo chân đồng bào dân tộc Tày, Nùng lên những đỉnh núi có độ cao gần 800m rồi vào thung lũng. Nơi nào bước chân người dân đến được nơi đó có na. Nhiều gia đình những ngày này ở hẳn trên các nương na vừa thu hoạch vừa chăm sóc. Toàn huyện Chi Lăng có gần 2.000 ha na trên 9 xã.
Không phải tự dưng mà Na Chi Lăng lại trở thành sản phẩm nổi tiếng và được xem là đặc sản của vùng. Huyện Chi Lăng, tỉnh Lạng Sơn được biết đến với địa hình núi đá, tuy nhiên nơi đây lại được thiên nhiên ưu ái cho khí hậu thời tiết vô cùng thuận lợi, tạo điều kiện cho na Chi Lăng phát triển.
Đi qua Chi Lăng vào mùa thu hoạch na, du khách dễ dàng bắt gặp hình ảnh người nông dân cheo leo trên những ngọn núi để thu hoạch trái chín, từng đợt thu hoạch na đều phải vận chuyển bằng thang dây.
Tháng 8 hàng năm - thời điểm vựa na Chi Lăng vào vụ, hàng trăm sọt na tươi theo ròng rọc xuống núi để kịp giờ thương lái thu gom. Giống na này được người tiêu dùng yêu thích bởi quả đều to, da xanh nhạt, kẽ mắt trắng hồng, cùi dày, ít hạt, ngọt thanh, thơm ngon đặc trưng.
Na Chi Lăng có hương vị và đặc điểm khác biệt so với những giống na ở vùng khác. Đối với na Chi Lăng, vỏ quả mỏng, quả to đều, khi chín có mùi thơm đặc trưng, vị ngọt, thịt quả nhiều, có màu trắng kem và ăn rất ngon miệng.
Những quả na Chi Lăng chín tự nhiên không ngâm thuốc có mùi thơm dịu, vị ngọt thanh. Trong khi đó, na ngâm hóa chất để chín ép rất nhạt, ăn bị sượng và không có mùi vị đặc trưng của na. Màu sắc của na chứa hóa chất cũng không tự nhiên, quả nào cũng to tròn đều, không có vết nứt, cuống bị gẫy, vỏ khó bóc.
Đối với quả na không chỉ chứa cả "kho vitamin C" tự nhiên, mà còn sở hữu nhiều chất dinh dưỡng thiết yếu như chất chống oxy hóa, khoáng chất giúp tăng cường sức đề kháng, da dẻ hồng hào và tràn đầy sức sống. Ăn na thường xuyên còn giúp tim khỏe mạnh vì nó có khả năng "đánh bay" cholesterol xấu trong cơ thể.
Bên cạnh đó, quả na còn có tác dụng làm giảm các triệu chứng viêm họng hay đau bụng.
Ngoài ra, na mang nhiều chất xơ có lợi cho hệ tiêu hóa và nhiều công dụng khác như cải thiện sức khỏe của da, cải thiện sức khỏe răng miệng, làm giảm mệt mỏi, cải thiện sức khỏe của phổi và làm giảm cảm giác tê ở chân.
Có thể nói, na không chỉ dễ ăn lại có hương vị thơm ngon mà còn là một loại trái cây có giá trị dinh dưỡng cao. Với những lợi ích sức khỏe đa dạng và khả năng chế biến thành nhiều món ăn khác nhau, không quá lời khi nói loại quả này xứng đáng được mệnh danh là "vị thần cho sức khoẻ" của người Việt. Hiện tại, Chi Lăng đang vào mùa na, đây là thời điểm lý tưởng để thưởng thức loại trái cây tuyệt vời này.
