Bài hát Tiếng Việt được phổ thơ từ bài thơ cùng tên của nhà văn Lưu Quang Vũ. Bài thơ gây tranh cãi khi được sử dụng trong đề thi tốt nghiệp THPT. Cụ thể, ở câu đọc hiểu bài thơ Tiếng Việt của Lưu Quang Vũ, đoạn trích trong đề có ghi “Ôi Tiếng Việt như bùn và như lụa“. Trong khi đó, theo nhiều giáo viên, bản gốc của đoạn trích này phải là: “Ôi Tiếng Việt như đất cày, như lụa“.
Về thông tin này, Ban chỉ đạo thi THPT Quốc gia 2016 xác nhận, đề thi hoàn toàn chính xác bởi bản gốc đầu tiên của nhà thơ Lưu Quang Vũ trong cuốn Thơ Việt Nam 1945-1985 là “Ôi Tiếng Việt như bùn và như lụa“, còn khi tái bản, được sự đồng ý của tác giả, nhà thơ Phạm Tiến Duật sửa lại thành: “Ôi Tiếng Việt như đất cày, như lụa”.
Mặc dù gây tranh cãi, nhưng phải nói rằng, hai phiên bản “đất cày” và “đất bùn” đều thể hiện sự tinh tế trong việc vận dụng cái đẹp của tiếng Việt vào tứ thơ của những nhà ngôn ngữ bậc thầy. Mỗi từ đều chứa đựng hàm ý, thông điệp truyền tải riêng.
Trong bài hát Tiếng Việt được nhạc sĩ Nguyễn Lê Tâm phổ nhạc, ông dùng từ “đất cày” để thể hiện sự gần gũi, dễ hiểu. Với giai điệu hay, ca từ ý nghĩa, bài hát trở thành ca khúc “gối đầu giường” của nhiều nghệ sĩ.
Cùng nghe lại những phiên bản của ca khúc phổ bài thơ đang gây tranh cãi này:
Ca sĩ Anh Thơ trình diễn ca khúc Tiếng Việt lần đầu tiên trong chương trình Chào xuân 2012 do VTV tổ chức. Những giai điệu đẹp, ý nghĩa của ca khúc hòa quyện với giọng hát nữ cao trữ tình bay bổng của ca sĩ Anh Thơ đã nhận được sự yêu mến của khán giả. Trên trang Youtube, độc giả Thắng Vũ bình luận: “Thích cách nhả chữ nhẹ nhàng của chị Anh Thơ hơn là cách hát đầy kỹ thuật mà chị đang theo đuổi”, “VTV chọn Anh Thơ hát ca khúc này đúng lúc giao thừa, thật là tinh tế” là cảm nhận của bạn Vũ Phương Anh.
Phần trình diễn của Tân Nhàn với ca khúc Tiếng Việt là trong chương trình Mãi mãi niềm tin theo Đảng ngày 25/1/2014 tại Nhà hát lớn Hà Nội. Chất giọng mềm mại, nhẹ nhàng của giải Nhất Sao Mai 2005 đã tạo nên một tiết mục cảm xúc trong không khí kỷ niệm 84 năm Ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam. Chương trình do Tạp chí Cộng sản, Đài Truyền hình Việt Nam và Đảng ủy Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam tổ chức.
Bài hát Tiếng Việt tạo được cảm tình với người nghe qua giọng ca mộc mạc, chân thật, giản dị của Ngô Hồng Quang. Với phiên bản này, nghệ sĩ đàn nhị từng được đào tạo tại Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam đã đưa guitar để tạo nên những thang âm trong trẻo, sự kết hợp thú vị giữa đông và tây. Anh cho biết, việc kết hợp bài bản giữa giai điệu, nhạc cụ truyền thống dân tộc với hòa âm phối khí hiện đại tạo ra một sự mới mẻ, hiện đại, khiến số đông công chúng dễ tiếp cận và đón nhận hơn.
Đặc biệt, tác giả ca khúc Tiếng Việt - nhạc sỹ Lê Tâm chia sẻ rằng, anh rất thích phiên bản của Ngô Hồng Quang bởi cách hát mộc mạc, giản dị đúng như tính chất của ca khúc này.
Trong album đầu tay mang tên Sao mai Huyền Trang vol 1- Tháng Giêng, ca khúc nổi bật nhất và cũng là sản phẩm tâm đắc nhất của giọng ca Sao Mai chính là Tiếng Việt. Ca khúc được thực hiện phần hình ảnh mang đậm màu sắc Tết truyền thống. Chia sẻ tại buổi họp báo ra mắt album, quán quân Sao Mai 2013 nói, bản thân muốn hướng đến hình ảnh ca sĩ vừa đánh đàn bầu vừa hát dân ca. Bên cạnh đó, Tiếng Việt cũng là MV đầu tiên có sự xuất hiện của đại gia đình nhà Huyền Trang gồm bà ngoại, mẹ và em với những hình ảnh đặc trung của ngày Tết Nguyên đán như cành đào, gói bánh chưng…
Phải nói rằng, Tiếng Việt là ca khúc “gối đầu giường” của rất nhiều ca sĩ thuộc dòng dân ca nhạc nhẹ. Giải Nhất Sao Mai 2015 Thu Hằng cũng lựa chọn ca khúc này để thể hiện. Hot girl của dòng nhạc dân ca từng hát Tiếng Việt trong vòng chung kết khu vực phía Bắc. Với giọng hát ngọt ngào, nữ tính, bay bổng, cô nhận được những phản hồi tích vực từ phía công chúng. Sau cuộc thi, giọng ca 22 tuổi ra MV cho ca khúc này.
Bước ra khỏi cuộc thi Sao Mai 2015 dòng nhạc dân gian, ca sĩ Sông Thao đã cho ra mắt album Thay lời trái tim. Album gồm 9 ca khúc như Đêm ả đào (Phú Quang), Bến đợi (Thuận Yến), Tình làng quê (An Thuyên),Thương về xứ Nghệ (Nguyễn Tất Tùng) và Tiếng Việt (Lê Tâm). Trong đó, ca khúc Tiếng Việt được nữ ca sĩ ưu tiên thực hiện MV. MV Tiếng Việt mang đậm không khí ngày Tết cổ truyền rất phù hợp với những ngày này, khi cả nước đang tưng bừng chào đón một mùa Xuân mới.
Trong chương trình Đất mẹ yêu thương, ca sĩ Anh Tuấn đã thể hiện một phiên bản khác của ca khúc Tiếng Việt. Những lời ca như: “Trái đất rộng bao thứ tiếng (í a). Tiếng Việt quê ta, hồn nhiên lời nói thánh thót như lời ca (ơ) tiếng đàn, lời ca… tiếng đàn. Mỗi (í a) sớm dậy thân thiết nghe bốn bề. người (a í a) qua đường chung tiếng Việt cùng tôi…” được thể hiện qua giọng hát đầy nam tính của ca sĩ Anh Tuấn.
