Những ngày gần đây, câu chuyện Nam Em bị một số nhạc sĩ đồng loạt lên án vì hành vi "xâm phạm" bản quyền đã khiến không ít người xôn xao. Cụ thể, Kai Đinh, Hứa Kim Tuyền,... cho biết Nam Em đã sử dụng các sáng tác của mình để cover, biểu diễn thương mại mà chưa có sự xin phép cũng như đồng thuận từ phía tác giả.
Cách đây không lâu, Văn Mai Hương cũng bị "tế sống" trên một fanpage của Lady Gaga tại Việt Nam vì đã liên tục sử dụng ca khúc Always Remember Us This Way để biểu diễn tại các tụ điểm ca nhạc.
Mặc dù phía Nam Em và Văn Mai Hương đều lên tiếng nhận lỗi và hứa sẽ khắc phục, song câu chuyện lại khiến khán giả lăn tăn về thực trạng "bản quyền âm nhạc" tại Việt Nam khi các mô hình biểu diễn phát triển nhanh và khó kiểm soát.
Từ câu chuyện không cùng nguyên nhân nhưng cùng tính chất này, chúng ta lại phải nhắc đến Mỹ Tâm - Nữ ca sĩ đi đầu trong việc bảo vệ tác quyền âm nhạc của chính mình không chỉ trên danh nghĩa mà còn nhiều "mặt trận" thực tế.
Nữ ca sĩ VPop đầu tiên giành được tiền tác quyền biểu diễn đến 1 tỷ đồng
Vào tháng 8/2009, đại diện công ty Mỹ Tâm đã gửi văn bản đến Hiệp hội công nghiệp ghi âm Việt Nam (RIAV) và một số công ty viễn thông, mạng di động để "đánh tiếng" về việc "thanh toán thù lao có liên quan".
Trong văn bản được gửi đi, Mỹ Tâm cho biết đã có nhiều đơn vị sử dụng quyền liên quan (quyền của người biểu diễn trong các bản ghi âm, ghi hình) của cô để kinh doanh thương mại thông qua các dịch vụ buôn bán nhạc chờ, nhạc chuông cũng như một số dịch vụ khác.
Hành động của Mỹ Tâm từng khiến nhiều người xôn xao, vì Vpop chưa có tiền lệ này bao giờ. Nữ ca sĩ khẳng định mình đã làm là đúng đắn và nên làm để đòi quyền lợi một cách chính đáng. Mỹ Tâm cho biết để đi đến việc này cần phải bình tĩnh, tỉnh táo trong việc đưa ra lý lẽ và dẫn chứng thuyết phục để các đơn vị thấy được sự thiếu sót trong công việc kinh doanh.
Sau khoảng thời gian thương thảo, các đơn vị nằm trong danh sách được Mỹ Tâm "chỉ điểm" đều đồng ý trả tiền tác quyền cho nữ ca sĩ với danh nghĩa "người biểu diễn". Ước tính số tiền Mỹ Tâm nhận được từ các đơn vị phân phối nhạc chuông, nhạc chờ lên đến con số gần 1 tỷ đồng. Đáng nói, toàn bộ số tiền này đã được Mỹ Tâm sung vào quỹ từ thiện của mình để giúp đỡ các hoàn cảnh khó khăn.
Nghệ sĩ Việt đầu tiên thỏa thuận "ăn chia' cùng Youtube
Mặc dù Youtube là một trong những mạng lưới video lớn nhất toàn cầu, song thời điểm du nhập vào Việt Nam, nhiều người vẫn còn khá lơ ngơ trong việc tận dụng quyền lợi thông qua việc hợp tác với đơn vị này.
Năm 2012, Mỹ Tâm ký hợp đồng với Youtube - Chính thức là nghệ sĩ Việt Nam đầu tiên có một kênh Youtube với bộ nhận diện "Official". Việc ký hợp đồng với Youtube thời điểm đó không hề dễ dàng vì phải đáp ứng nhiều yêu cầu gắt gao từ đối tác. Đặc biệt, chủ kênh phải chứng minh được các sản phẩm của mình là hoàn toàn tự sản xuất, có chất lượng và không vi phạm về mặt pháp lý, bản quyền.
Cú bắt tay của Mỹ Tâm với Youtube đã giúp hoạch định âm nhạc của "Họa mi tóc nâu" trở nên chuyên nghiệp hơn bao giờ hết. Quan trọng nhất, bản quyền âm nhạc của Mỹ Tâm sẽ được bảo vệ tuyệt đối trên trang web uy tín hàng đầu thế giới này.
Bước đi của Mỹ Tâm đã mở ra cho nhiều nghệ sĩ Vpop cái nhìn thiết thực hơn về công việc "ăn chia" với Youtube. Sau màn khởi xướng của Mỹ Tâm, hàng loạt nghệ sĩ Việt cũng bắt tay ký hợp đồng với Youtube. Đây là một trong những hoạt động gần như bắt buộc tại các nền giải trí phát triển nhất trên thế giới.
"Xử đẹp" các trang nghe nhạc không trả tiền tác quyền
Khái niệm xem phim lậu hay nghe nhạc lậu từ lâu đã không quá xa lạ với khán giả Việt Nam. Thậm chí, các trang phát hành phim ảnh, âm nhạc trực tuyến không tính phí còn hoạt động công khai một cách tràn lan, vô cùng khó kiểm soát.
Là một trong những ca sĩ hàng đầu Việt Nam, nên không quá khó hiểu khi các ca khúc của Mỹ Tâm luôn là miếng mồi ngon được tìm kiếm trên các trang nghe nhạc trực tuyến miễn phí. Về vấn đề này, Mỹ Tâm cho biết sẽ cân nhắc làm việc với một số đơn vị để bảo vệ bản quyền âm nhạc và sẽ tháo bỏ toàn bộ các ca khúc trên web nghe nhạc trực tuyến nếu phát hiện vi phạm. Trong trường hợp căng thẳng nhất, phía công ty Mỹ Tâm sẽ tiến hành khởi kiện các đơn vị đăng tải bất hợp pháp nhạc của cô.
Hành động của Mỹ Tâm nhận được nhiều sự đồng thuận từ khán giả nghe nhạc chân chính. Bởi trong nhiều năm qua, các đơn vị phát hành nhạc lậu đã hoạt động quá ngang ngược, xâm hại nghiêm trọng đến lợi ích của nhà sáng tạo. Mỹ Tâm cũng tuyên bố sẽ không thể đứng nhìn việc "chất xám" của nghệ sĩ Việt bị coi thường trong thời đại 4.0.
Tạm kết
Việc các ca sĩ cover nhạc của đồng nghiệp là chuyện bình thường nếu không muốn nói là xảy ra hằng ngày. Tuy nhiên, việc sử dụng chất xám của người khác để đi kiếm tiền mà không có bất kỳ sự thương thảo nào với tác giả lại là câu chuyện hoàn toàn cần bị lên án.
Những hành động bảo vệ bản quyền âm nhạc của Mỹ Tâm có thể được xem là tấm gương để các nghệ sĩ khác mạnh tay hơn trong việc bảo toàn lợi ích hợp pháp từ các sản phẩm tạo ra bởi chất xám của mình. Bởi bất kỳ một người nghệ sĩ nào cũng xứng đáng được trân trọng với những tác phẩm mà mình đã dốc sức tạo ra,
