Khái niệm “singer-songwriter” (ca sĩ kiêm sáng tác) đã trở nên phổ biến trong V-pop, chỉ những nghệ sĩ có khả năng sáng tác và thể hiện chính các ca khúc của mình. Trên thế giới trào lưu này đã có từ thập niên 1960 với những tên tuổi trứ danh như McCartney, Bob Dylan, John Lennon…
Ở Việt Nam mô hình ca sĩ kiêm nhạc sĩ sáng tác cũng xuất hiện khá sớm, nhưng nhỏ lẻ và manh mún. Thế hệ 7X có Thế Hiển, Đức Huy, Ngọc Sơn… 8X nổi lên những tên tuổi Mai Khôi, Mỹ Tâm, Thủy Tiên, Phạm Toàn Thắng, Đinh Mạnh Ninh… Tuy nhiên, đến thế hệ 9X mới thực sự nở rộ và tạo thành xu hướng. Với những sản phẩm và hoạt động biểu diễn tích cực, họ ngày càng tạo được dấu ấn với khán giả và có sức ảnh hưởng nhất định đến V-pop.
Theo nhận định của giới chuyên môn, những ca sĩ kiêm sáng tác đa phần xuất thân từ underground. Lợi thế của họ là không bị chi phối bởi nhà sản xuất hay bầu show nên có thể thỏa sức sáng tạo. Sự năng động của tuổi trẻ, sức sáng tạo, muốn thể hiện bản thân giúp họ thăng hoa trong chính những sáng tác của mình.
Những nhạc sĩ gạo cội như Nguyễn Cường, Lưu Thiên Hương, Giáng Son, Anh Quân… đều có nhiều nhận xét khá tích cực và kỳ vọng vào làn sóng singer-songwriter mới xuất hiện. Nổi bật nhất trong hai năm gần đây là Sơn Tùng M-TP và Tiên Tiên.
Nói đến Sơn Tùng M-TP - chàng ca sĩ được coi là “của hiếm” của V-pop bởi những ca khúc do Sơn Tùng sáng tác và thể hiện đều giữ ngôi đầu trên các bảng xếp hạng âm nhạc trực tuyến trong nước.
Sơn Tùng là đại diện xuất sắc của thế hệ ca sĩ kiêm nhạc sĩ.
Viết nhạc từ năm 17 tuổi, Sơn Tùng M-TP gia nhập giới underground Việt. Sau khi có chút ít kinh nghiệm, Tùng cho ra nhiều ca khúc được giới trẻ nằm lòng như Cơn mưa ngang qua, Em của ngày hôm qua, Chắc ai đó sẽ về, Không phải dạng vừa đâu, Âm thầm bên em. Định hướng của chàng ca sĩ - nhạc sĩ đến từ Thái Bình là chỉ hát những ca khúc tự mình sáng tác.
Những ca khúc của Sơn Tùng có giai điệu sôi động, lối viết ấn tượng và nét đặc trưng riêng. Nhạc “kiểu Sơn Tùng” là thể loại nhạc EDM (Electronic Dance Music), một dòng chảy mạnh mẽ trong âm nhạc hiện đại thế giới. Hầu hết các sản phẩm âm nhạc chính thống Âu Mỹ đều là EDM hoặc pha trộn từ EDM, trừ một vài dòng như nhạc đồng quê hay acoustic. Sơn Tùng không phải là người đầu tiên ở Việt Nam theo đuổi dòng nhạc này nhưng là người ghi dấu ấn mạnh nhất với nhạc điện tử khiến công chúng nhớ đến.
Sơn Tùng thể hiện bản hit Không phải dạng vừa đâu trong chương trình Hòa âm ánh sáng mùa đầu.
Còn Tiên Tiên là một ca sĩ - nhạc sĩ trẻ mới nổi nhưng có những tác phẩm được yêu thích như My Everything, Say you do, Vì tôi còn sống, Giữ em đi, Thôi… Cô nàng tomboy này được chỉ dẫn bởi nhạc sĩ Thanh Bùi. Định hướng sáng tác của Tiên là những ca khúc có giai điệu lạ tai, tiết tấu mạch lạc.
Tiên Tiên có khả năng hát và sáng tác vượt trội.
Không chỉ khuynh đảo trên các trang nghe nhạc trực tuyến, Sơn Tùng và Tiên Tiên còn được giới chuyên môn đánh giá cao khi liên tục góp mặt trong những giải thưởng âm nhạc uy tín. Lần đầu tiên, có những gương mặt được vinh danh ở 3 hạng mục như Sơn Tùng và Tiên Tiên trong lễ trao giải Làn sóng xanh 2015. Mới đây, giọng ca Âm thầm bên em còn vượt qua nhiều tên tuổi lớn nhận giải thưởng âm nhạc Cống hiến, hạng mục quan trọng nhất: Ca sĩ của năm.
Vì tôi còn sống là một trong những ca khúc hit của Tiên Tiên.
Ngoài Sơn Tùng, Tiên Tiên, V-pop còn rất nhiều tên tuổi có khả năng hát và sáng tác tốt như Vũ Cát Tường, Tiên Cookie, Soobin Hoàng Sơn, Yến Lê, Hoàng Dũng, Dương Trường Giang…
Vũ Cát Tường không chỉ sở hữu giọng hát tốt mà còn là hit-maker (người tạo hit) đình đám. Dù không phải là người mở đầu trào lưu nhưng chính Cát Tường thành công với vai trò này khi bất cứ bài hát nào của cô cũng nổi tiếng. Ngoài vai trò singer - songwriter, nữ nhạc sĩ Vết mưa còn “đo ni đóng giày” cho nhiều ca sĩ trẻ. Lợi thế của Cát Tường là sức viết sung mãn, có sự đam mê âm nhạc và được định hướng bởi những nhạc sĩ có kinh nghiệm.
Ngoài khả năng hát Vũ Cát Tường còn là hit-maker đình đám.
Soobin Hoàng Sơn là cái tên gây ấn tượng kể từ khi tham gia The Remix - Hòa Âm ánh sáng 2016. Bên cạnh giọng hát tốt, phong cách trình diễn thu hút, gương mặt điển trai, giọng ca 25 tuổi còn gây ấn tượng với khả năng sáng tác nổi trội. Ca khúc Không thể tìm lại bình yên của Hoàng Sơn viết tặng Tóc Tiên trong mini album T nhận được khá nhiều phản hồi tích cực từ phía công chúng.
Soobin Hoàng Sơn không chỉ sở hữu gương mặt điển trai, giọng hát tốt mà còn có khả năng sáng tác.
Chia sẻ về vai trò mới, Soobin Hoàng Sơn cho hay: “Một ca sĩ vừa có khả năng sáng tác lại vừa thể hiện được qua giọng hát thì chắc chắn đó là một lợi thế của người nghệ sĩ. Vì người đó sẽ truyền tải rất tốt tinh thần và phong cách của bài hát. Bên cạnh đó, thể hiện ca khúc mình sáng tác còn che được tối đa khuyết điểm của bài hát cũng như kĩ thuật hát. Nói chung người nghệ sĩ có cả hai khả năng này sẽ lợi cả đôi đường”.
Bản hit Không thể tìm lại bình yên có giai điệu khá văn minh.
Nhạc sĩ Huy Tuấn cũng đánh giá cao thế hệ nghệ sĩ trẻ đa năng: “Theo tôi, cái được nhất mà họ có là phong cách và thể loại âm nhạc rất rõ nét. Các ca - nhạc sĩ 9x đã biết xác định ngay từ đầu dòng nhạc mà mình theo đuổi. Và việc sớm có giọng điệu riêng đã chứng tỏ rằng họ rất đáng để chúng ta hy vọng”.
Vừa là nhạc sĩ, vừa là ca sĩ có nhiều thuận lợi khi thể hiện cảm xúc, chủ đề tư tưởng của nhạc phẩm, nhưng xét về tổng thể thì không phải là không có những hạn chế. Ví dụ, với Sơn Tùng, Tiên Tiên, Lê Cát Trọng Lý… mỗi nhạc phẩm trình làng đều ngay lập tức trở thành hit, nhưng chính điều đó đã tạo áp lực với cho họ: Làm sao để những ca khúc sau tốt hơn ca khúc trước? Làm sao để không đi vào lối mòn…
Thực tế ở V-pop cũng đang tồn tại một thế hệ viết nhạc bong bóng, tức là có nhiều ca - nhạc sĩ có bút lực không ổn định, viết nhạc mang tính thời điểm. Họ tung ra thị trường nhiều ca khúc, nhiều bản hit, nhưng sau đó “lặn mất tăm” mặc cho công chúng chờ đợi những sản phẩm âm nhạc kế tiếp.
Đúc kết của người xưa: “Đường dài mới biết ngựa hay” khá đúng khi đặt trong thời điểm “bùng nổ” những singer-songwriter. Với âm nhạc, quan trọng nhất vẫn là giọng hát và chất lượng tác phẩm, tất cả sự hào nhoáng, ồn ào đều nằm bên ngoài âm nhạc.
Cho nên những nghệ sĩ muốn thành công và đi được đường dài với vai trò này cần có sự định hướng nghiêm túc. Việc chạy theo trào lưu có thể nhanh chóng nổi lên, nhưng cũng sẽ nhanh chóng lỗi mốt trong “làng thời trang âm nhạc”.
