Cùng với sự phát triển mạnh mẽ và hỗ trợ hết mình của công nghệ cùng các phương tiện truyền thông đại chúng, có một điều không thể phủ nhận rằng so với thời kì trước, nền nghệ thuật Việt Nam đang có những bước phát triển vượt bậc, thậm chí bùng nổ và ngày càng tiệm cận với tinh hoa nghệ thuật của thế giới. Sự ảnh hưởng sâu sắc của làng nhạc Âu Mỹ, Hàn Quốc,… đến xu hướng, tư duy và thị hiếu “sản xuất” cũng như “thưởng thức” âm nhạc ở thị trường Việt Nam những năm gần đây đem lại nhiều chuyển biến tích cực.
Hệ quả, cứ mỗi năm Vpop lại chào đón hàng trăm ca khúc, MV khác nhau từ những các nghệ sĩ đã có chỗ đứng lẫn những gương mặt tân binh triển vọng,… hiện đại và đa dạng về chất liệu cũng như phong cách âm nhạc. Tuy nhiên, không phải sản phẩm nào cũng có được đón nhận và không phải nghệ sĩ nào cũng ghi được dấu ấn dẫn đến tình trạng bị lãng quên và đào thải nhanh chóng.
Từ đó, câu chuyện định hình bản sắc cá nhân dần trở nên quan trọng đối với những con người làm công việc sáng tạo nghệ thuật. Sự lặp đi lặp lại an toàn đến nhàm chán với một dòng nhạc dễ dãi nhất định, nỗi e ngại mạo hiểm, bứt phá sẽ đánh mất khán giả, kiến thức chuyên môn nghèo nàn hay nguyên nhân đến từ khán giả đã khiến nhiều nghệ sĩ Việt mãi “nằm trong kén”, chưa dám hoặc chưa đủ khả năng tìm cho sự nghiệp cá nhân một bản ngã ấn tượng?
Làm nhạc theo trend để 'ăn xổi'?
Ảnh hưởng nhiều nhất đến ngành công nghiệp âm nhạc hiện tại có lẽ chính là trào lưu 15s trên TikTok. Bằng việc đánh mạnh vào một đoạn nhạc có khả năng tạo trend, nhiều nghệ sĩ đã quên mất việc chăm chút vào tổng thể sản phẩm thay vì sự tập trung cho vài giây ngắn ngủi với mong muốn được lên xu hướng.
Mục tiêu để sản phẩm viral hoàn toàn không sai, trái lại rất cần thiết. Tuy nhiên, việc liên tục xuất hiện các sản phẩm âm nhạc "mì ăn liền" đã khiến cho khán giả có cái nhìn đầy cảm tính khi những nghệ sĩ lũ lượt theo trend.
Cách đây không lâu, Ngô Kiến Huy đã nhận về vô vàn lời chỉ trích khi ra mắt sản phẩm Tất cả đứng im. Nam ca sĩ đã phát động phong trào cover điệu nhảy của ca khúc trên TikTok nhưng lại nhận về phản ứng đầy căng thẳng từ khán giả. Đa số ý kiến đều nhận định ca khúc của Ngô Kiến Huy hời hợt, vô nghĩa thậm chí là thảm họa.
Trường hợp khác chính là Hoàng Yến Chibi với Ừ em xin lỗi, ca khúc khiến nhiều người ám ảnh trong suốt một thời gian dài. Không chỉ nhận về những ý kiến tiêu cực cho phần âm nhạc, mà cách Hoàng Yến Chibi liên tục rủ rê nhiều nghệ sĩ khác thực hiện vũ đạo để đẩy trend cũng khiến cộng đồng mạng ngao ngán.
Nhận thấy tiềm năng của TikTok trong việc tiếp cận khán giả, nhiều nghệ sĩ đã tung ra các sản phẩm remix một cách vô tội vạ. Có thể sẽ gây chú ý được với công chúng, nhưng cuối cùng chỉ là những phiên bản nghe qua cho vui tai và hoàn toàn không đọng lại được bất kỳ giá trị nào cũng như khiến người ta nhớ đến màu sắc cá nhân của nghệ sĩ.
Hiếm hoi những gương mặt có 'màu riêng'
Ở thời kỳ hoàng kim của âm nhạc Việt Nam những năm về trước, nhắc đến nhạc Trịnh Công Sơn người ta sẽ nhớ ngay đến cô Bống Hồng Nhung, nhắc đến những bản pop rock máu lửa, Phương Thanh là cái tên hiện lên đầu tiên với chất giọng khàn độc đáo qua Giã từ dĩ vãng, Trống vắng hay những “người đàn bà hát” Thanh Lam, “hoạ mi núi rừng” Siu Black, Mưa bay tháp cổ đầy ma mị của Tùng Dương… đều tự tạo riêng cho mình một “thương hiệu” cá nhân không thể nhầm lẫn. Cho đến tận bây giờ, khi nhạc Việt dẫu chứng kiến sự xuất hiện của nhiều cái tên trẻ nổi bật khác nhưng dấu ấn mà những thế hệ trước để lại vẫn không hề thuyên giảm.
"Cô Bống" Hồng Nhung được mệnh danh là ca sĩ hát nhạc Trịnh hay nhất Việt Nam.
Nhìn vào bản đồ Vpop ở thời điểm hiện tại, không có nhiều những nghệ sĩ đủ bản lĩnh mang cái tôi cá nhân khác biệt để chinh phục khán giả. Bùi Lan Hương - cái tên tiên phong đưa dòng nhạc Dream Pop kén người nghe đến gần với khán giả Việt là một trong số đó. Xuất thân từ Sing My Song, nữ ca sĩ khá thành công trong việc thể hiện chất riêng đầy hoang dại, ma mị, mãnh liệt và rất đàn bà bởi các sáng tác như Mâu thuẫn, Bùa mê, Sa ngã hay Ngày chưa giông bão. Sở hữu lợi thế ngoại hình và chuyên môn âm nhạc bài bản, Bùi Lan Hương nắm trong tay cơ hội để tiếp cận nhiều tầng lớp khán giả nếu chấp nhận “thương lượng” những thể loại đang thịnh hành thế nhưng quyết định đi ngược lại hoàn toàn với gu nghe nhạc đại chúng của cô đã khiến nhiều người bất ngờ.
Bùi Lan Hương - Nữ ca sĩ hiếm hoi theo đuổi dòng nhạc dreampop tại Việt Nam.
Hồ Ngọc Hà không có cá tính âm nhạc quá đặc sắc, thế nhưng nữ ca sĩ lại thành công khi định hình mình trở thành một người kể chuyện tình. Chuỗi album và liveshow Love Songs chính là minh chứng cho việc không cần sở hữu cá tính âm nhạc gai góc hay cá biệt, nhưng bằng việc hiểu rõ thế mạnh của mình đã giúp Hà Hồ khẳng định dấu ấn riêng với thương hiệu trên.
Những đêm Love Songs với kịch bản âm nhạc chỉn chu, những ca khúc có mối liên kết chặt chẽ cũng như cách hát như kể chuyện, lúc thủ thỉ, lúc giằng xé dữ dội đã khiến cho nhiều người nhận định rằng Hồ Ngọc Hà là một trong những nữ ca sĩ hát nhạc thất tình cảm xúc nhất nhì Vpop.
Thời gian gần đây, những nghệ sĩ Underground đang dần vươn mình chiếm lĩnh sàn đấu Vpop bên cạnh dàn mainstream hùng hậu. Giữa nhiều đồng nghiệp cá tính trong giới, Đen Vâu là một trong những cái tên nổi bật khi mang cho mình một dấu ấn nghệ thuật đầy “chất đời” và có sức lan toả rộng rãi đến công chúng. Hầu hết các sáng tác của anh tràn ngập dư vị của cuộc sống đời thường với thông điệp cá nhân thú vị.
Hà Lê cũng từng gây không ít tranh cãi với dự án làm mới nhạc Trịnh - Trịnh Contemporary. Đây là dự án mang tính thử thách khi nam ca sĩ quyết định làm mới một "dòng nhạc" đặc biệt của Việt Nam, nhưng đâu đó cũng rất đáng hoan nghênh cho việc tìm tòi những bản sắc mới mang đậm nghệ sĩ tính khác biệt. Nhìn nhận theo hướng tích cực, tư duy khác biệt của Hà Lê giúp những giai điệu quen thuộc có phần “cũ kĩ” như khoác một chiếc áo mới, một phần nào đó rút ngắn khoảng cách về gu âm nhạc giữa các thế hệ.
Thành tích và thương mại: Chấp nhận thoả thuận hay đương đầu?
Bản sắc nghệ sĩ ở đây được hiểu nôm na là tư duy, phong cách hay hướng đi âm nhạc đặc trưng mà một người nghệ sĩ tạo dựng, theo đuổi và phát triển trong con đường sự nghiệp để khẳng định bản thân với khán giả đại chúng và giới hàn lâm giữa hàng trăm gương mặt nghệ sĩ khác trên thị trường: họ là ai, làm những gì và đang ở vị trí nào. Sở hữu một dấu ấn riêng biệt đảm bảo cho chặng đường hoạt động lâu dài ở tương lai.
Tuy nhiên, không giống như giới chuyên môn, khán giả ngày nay thường “nhận diện” nghệ sĩ thông qua tên tuổi đã được định hình từ trước, thông qua một bản hit đình đám hay tính viral trên các phương tiện xã hội chứ chưa thực sự quan tâm đến con đường mà mỗi nghệ sĩ đang định hướng phát triển.
Ở thời điểm hiện tại, Pop Ballad, EDM, Indie,… đang là những dòng nhạc phổ biến nhất thị trường nhạc Việt, hầu hết những ca khúc hit đình đám ra đời đều thuộc một trong số những thể loại quen thuộc kể trên. Những dòng nhạc kén người nghe và chưa có độ nhận diện rộng rãi như Dream Pop, Jazz, Blue hay Soul,… từ trước đến nay dường như luôn thất thế giữa thị trường âm nhạc bao la. Những nghệ sĩ hiếm hoi mạnh dạn thử nghiệm đều không nhận được phản hồi không mấy khả quan khiến nền nghệ thuật nước nhà trở nên kém đa dạng. Không đâu xa ngay trên chính những bảng xếp hạng âm nhạc, những sân khấu trao giải đều hoàn toàn thiếu vắng những đại diện với các thể loại kể trên. Từ đó, dẫn đến việc nghệ sĩ chỉ mãi mê tiếp cận khán giả theo hướng đi an toàn nhất mà e ngại tìm kiếm những hướng đi mới mẻ khác cho bản thân mình.
Hơn thế nữa, khán giả đại chúng thường tìm đến âm nhạc như một hình thức giải trí đơn thuần trong cuộc sống vì thế những ca khúc dễ nghe, hợp thị hiếu luôn là sự lựa chọn hàng đầu. Họ sẵn sàng nhấn play một ca khúc đang hot trên thị trường hơn là trải nghiệm một thể loại mới đòi hỏi sự nghiền ngẫm sâu sắc. Nhìn chung, việc nghệ sĩ lựa chọn những gì an toàn để phục vụ khán giả cũng là điều dễ hiểu vì hơn ai hết khán giả vẫn là mục tiêu hàng đầu mà họ cần chinh phục.
Mặc khác, thật không hề dễ dàng cho một người nghệ sĩ tìm ra cho mình một hướng đi hiệu quả nhất nhưng vẫn mang đậm dấu ấn cá nhân khi ngày nay sự thành công của một sản phẩm âm nhạc được đánh giá thông qua thành tích nhạc số, lượt view, sự phổ biến trên MXH,… Cụ thể, khi chấp nhận đi theo với ngã rẽ của riêng mình, thể nghiệm một hướng đi mới, trái ngược với gu thưởng thức của số đông thì đồng nghĩa với việc họ phải bỏ qua những áp lực về thành tích hay thậm chí là không có khán giả.
Những cái tên như Bùi Lan Hương, Hà Lê,… với con đường có phần khác biệt dẫu sở hữu một lượng khán giả riêng thế nhưng để con đường ấy ngày càng thênh thang, mang nhiều hơn tính đại chúng, họ thực sự cần nhiều thời gian và nổ lực để chinh phục nhiều tai nghe với “quỹ đạo nghệ thuật” của mình.
Do đó, bài toán lựa chọn giữa việc thoả thuận với đại chúng hay “chạy theo con tim” luôn khiến nhiều nghệ sĩ phải đau đầu.
Tạm kết
Âm nhạc đương thời phong phú, nghệ sĩ có quyền lựa chọn và thử sức mình hướng đi hiệu quả nhất để tiếp cận khán giả. Tuỳ theo tư duy và định hướng hoạt động riêng của mỗi người, họ sẽ có cho mình quyết định phù hợp nhất với khả năng của bản thân. Bản sắc nghệ sĩ không phải thước đó để những người nghệ sĩ hơn thua với nhau mà chính là cách để họ tự thoả mãn chính cái tôi nghệ sĩ mạnh mẽ và khác biệt của mình.
Chia sẻ
