Trước kia, để đem “đứa con tinh thần” của mình đến với khán giả, các nhà làm phim Trung Quốc thường phải bán bản quyền phát sóng cho các đài truyền hình nhưng quy trình mua bán này thường tốn khá nhiều thời gian và công sức. Ngoài việc phải chịu sự chi phối của Tổng cục giám sát truyền hình Trung Quốc, nhà sản xuất còn phải đối mặt với nguy cơ phim bị cắt hoặc ngưng, hoãn phát sóng vô thời hạn.
Nhằm tiết kiệm thời gian và hạn chế những rủi ro trên, các nhà làm phim Trung Quốc đã chọn cách bán tác phẩm cho những trang mạng trực tuyến uy tín, web drama (phim chiếu mạng) cũng vì thế mà ra đời. Thay vì phải ngồi “hóng” phim trước màn hình tivi, giờ đây khán giả Hoa Ngữ có thể lựa chọn theo dõi những tác phẩm điện ảnh qua internet một cách nhanh chóng.
Giai đoạn 2009-2010: Thời kỳ sơ khai của web drama
Youku là trang mạng phát hành web drama đầu tiên tại Trung Quốc.
Web drama bắt đầu xuất hiện kể từ đầu năm 2009. Lúc bấy giờ, Youku là trang mạng trực tuyến đầu tiên thử sức với hình thức mới mẻ này. Bộ phim 4 tiết tấu hiphop với độ dài 8 tập cũng là tác phẩm mở màn cho dòng phim chiếu mạng.
Sang đến năm 2010, Youku mạnh dạn cho trình chiếu thêm những bộ phim như: Tiểu đội 2B vui vẻ, Thời kỳ xuyên không của quận chúa Minh Nguyệt… Dễ dàng nhận thấy, các tác phẩm này đều không có mặt những diễn viên nổi tiếng; kịch bản cũng chỉ ở tầm trung nên chưa gây được ấn tượng mạnh với khán giả.
Bộ phim “Thời kỳ xuyên không của quận chúa Minh Nguyệt”.
Giai đoạn 2011-2013: Thời kỳ đặt nền móng cho web drama
Sang đến giai đoạn tiếp theo, khi mà lượng người sử dụng internet tăng cao thì phim chiếu mạng cũng bắt đầu trở nên phổ biến hơn. Youku cũng không còn là trang web duy nhất phân phối phim nữa, thay vào đó là sự góp mặt của hai ông lớn là Sohu và LetTV.
Phim “Diors Man” do Sohu phát hành.
Năm 2012, Sohu mua bản quyền trình chiếu bộ phim hài Diors Man, mỗi tập chỉ dài 15 phút. Diors Man đạt tới 150 triệu lượt xem. Nắm bắt được tâm lý khán giả thích xem web drama hài và ngắn, LetTV cũng tung ra bộ phim Tôi tên là Hách Thông Minh. Với độ dài 25 tập, Tôi tên là Hách Thông Minh đã thu về 350 triệu lượt xem cho LetTV.
“Tôi tên là Hách Thông Minh” là web drama khá thành công của LetTV.
Khoảng thời gian sau đó, web drama được củng cố thêm nhờ những tác phẩm như: Không thể ngờ tới, Bạn trai tốt thời Đường, Báo cáo cấp trên… Nội dung của các bộ phim chiếu mạng cũng trở nên đa dạng hơn, trải dài từ đề tài tình yêu tuổi học trò cho đến hiện thực cuộc sống tàn khốc.
Cũng trong khoảng thời gian này, nhiều khán giả để lại bình luận tích cực cho dòng phim chiếu mạng. Họ cho rằng việc xem phim qua điện thoại và mạng internet thú vị và tiện lợi hơn rất nhiều. Các đạo diễn cũng thấy “dễ thở” hơn khi đề tài làm phim không bị chính phủ kiểm duyệt khắt khe.
Đặc điểm của web drama thường ngắn và có nhiều tình tiết gây hài.
Năm 2014: Thời kỳ chuyển mình của web drama
Nhận thấy web drama là một thị trường tiềm năng, các trang mạng như Tudou, Iqiyi, Tencent… cũng bắt đầu đầu tư mạnh mẽ. Vào giai đoạn này, số lượng phim chiếu mạng gia tăng đột biến. Năm 2013, tổng cộng chỉ có 5 web drama được phát sóng, sang đến 2014 con số này đã tăng lên gấp 4 lần.
Trong số 20 tác phẩm được trình chiếu như Lãnh cung truyện, Thầy giáo siêu cấp, Thế kỷ kỳ diệu, Ám hắc giả… bộ phim sáng giá nhất phải kể đến là Năm tháng vội vã do mạng Sohu phát hành vào mùa hè năm 2014.
Thời điểm năm 2014, phim chiếu mạng gia tăng đột biến với những tác phẩm như “Lãnh cung truyện”, “Thầy giáo siêu cấp”, “Thế kỷ kỳ diệu”, “Ám hắc giả”…
Năm tháng vội vã vốn là câu chuyện kể về tình yêu, cuộc sống của lớp thanh niên ở những năm đầu thập niên 80. Với nội dung nhẹ nhàng, gợi nhớ về nhiều hối tiếc của tuổi thanh xuân, phim trở thành web drama có gần 500 triệu lượt xem, những gương mặt xuất hiện trong phim cũng dần trở nên quen thuộc với khán giả hơn. Năm tháng vội vã còn vinh dự nhận danh hiệu Phim chiếu mạng xuất sắc nhất tại Liên hoan phim truyền hình Hoành Điếm năm 2014.
“Năm tháng vội vã” là bộ phim chiếu mạng gây ấn tượng trong năm 2014.
Năm 2015: Web drama bứt phá mạnh mẽ
2015 thực sự là một năm bùng nổ của web drama. Từ đầu năm đến nay, các trang mạng lớn thi nhau xuất xưởng những bộ phim nội dung hấp dẫn như: Thần thám trứ danh Địch Nhân Kiệt, Tôi là nam thần, Thiên tài, Truyền kỳ về thầy của tôi, Câu chuyện của Trương Trấn… Thời điểm này, các đài truyền hình như Hồ Nam cũng bắt đầu nhúng tay vào thị trường phim chiếu mạng. Đài Hồ Nam đã mua phát sóng bộ phim Cổ trấn và cho trình chiếu trước trên trang online của mình. Không dừng lại ở đó, các công ty chế tác cũng đua nhau mua lại bản quyền tiểu thuyết trên mạng, rồi chuyển thể thành phim và bán lại cho các nhà phân phối.
“Pháp sư Vô Tâm” do công ty chế tác điện ảnh Đường Nhân sản xuất. Nhờ có bộ phim này, Sohu trở thành địa chỉ tin cậy cho những tín đồ phim chiếu mạng.
Bộ phim Pháp sư Vô Tâm do công ty chế tác điện ảnh Đường Nhân sản xuất đã đạt thành công vang dội với số người theo dõi đạt 800 triệu lượt. Trang mạng phát hành Pháp sư Vô Tâm - Sohu cũng trở thành địa chỉ tin cậy của những người yêu thích phim chiếu mạng.
Vào tháng 8/2015, Sohu tiếp tục mở rộng hình thức kinh doanh bằng cách mua lại bản quyền các phim đã phát sóng trên truyền hình, điển hình nhất chính là bộ phim Hoa Thiên Cốt do Hoắc Kiến Hoa và Triệu Lệ Dĩnh đóng chính. Mặc dù đã được đài Hồ Nam phát sóng trước đó, nhưng Hoa Thiên Cốt vẫn trở thành bộ phim có lượng xem online kỷ lục trên mạng Sohu.
“Hoa thiên cốt” cũng được Sohu mua lại để phát sóng, các phim truyền hình đã trình chiếu bắt đầu trở thành “con mồi” mới của những trang mạng trực tuyến.
Không dừng lại ở đó, Sohu tiếp tục đi tắt đón đầu, mua bản quyền phát sóng bộ phim Hãy nhắm mắt khi anh đến trước cả đài truyền hình Đông Phương. Hãy nhắm mắt khi anh đến gây sốt với số lượng người theo dõi đạt hơn 1 tỷ.
Đến thời điểm này, web drama đã không còn là sân chơi dành riêng cho những bộ phim vốn đầu tư ít, dàn diễn viên không ăn khách nữa, nhiều ê-kíp làm phim chuyên nghiệp với đội ngũ diễn viên nổi tiếng cũng bắt đầu đặt lòng tin hơn vào phim chiếu mạng. Họ coi nó là công cụ giới thiệu tác phẩm đến công chúng một cách nhanh chóng và hiệu quả hơn, chưa kể đến việc nhà sản xuất sẽ “lãi cả đôi đường” khi cùng lúc bán phim cho cả đài truyền hình và các trang chiếu online.
“Hãy nhắm mắt khi anh đến” được mua để trình chiếu qua mạng trước cả đài truyền hình. Phim thu về thành tích hơn 1 tỷ lượt người xem.
Vào những ngày cuối năm 2015 và đầu năm 2016, ta lại chứng khiến thêm một cơn sốt web drama nữa mang tên Thái tử phi thăng chức ký. Sở hữu kịch bản độc đáo và tình tiết táo bạo, Thái tử phi thăng chức ký đã làm mưa làm gió trên nhiều diễn đàn phim ảnh trong suốt thời gian qua.
Thách thức mới cho năm 2016
Bùng nổ trong năm 2015 nhưng web drama đang phải đối mặt với những thách thức lớn trong năm 2016. Dòng phim này vốn được khán giả ưu ái là nhờ đề tài táo bạo, không bị kiểm duyệt về mặt nội dung. Tuy nhiên mới đây, Tổng cục phát thanh, truyền hình và điện ảnh Trung Quốc (SARFT) đã quyết… ra tay.
Web drama hot nhất thời vừa gian qua: “Thái tử phi thăng chức ký”.
Vốn nổi tiếng là khó tính trong khâu kiểm duyệt phim, SARFT từng đưa ra lệnh cấm phim truyền hình về đề tài xuyên không, hay đưa ra những yêu sách vô lý như chỉ được làm phim có liên quan đến “Giấc mộng Trung Hoa”. Thế nên đứng trước sức lan tỏa như “đại dịch” của Thái tử phi thăng chức ký, trên mạng xã hội weibo gần đây rộ lên thông tin SARFT sẽ dỡ bỏ toàn bộ 34 tập phim. Nguyên nhân được phía Tổng cục đưa ra là bộ phim có nhiều cảnh quay nhạy cảm, lời thoại sử dụng trong phim không thuộc văn ngôn truyền thống… rất dễ gây ảnh hưởng đến thuần phong mỹ tục của người Trung Hoa.
“Thái tử phi thăng chức ký” bị cảnh cáo vì nội dung, thoại nhảm nhí, nhiều cảnh nhạy cảm (nụ hôn đồng tính, cảnh nóng, trang phục lộ liễu khoe chân)… bị xếp vào nhóm không phù hợp với thuần phong mỹ tục Trung Hoa.
Ngoài ra, một số web drama khác như Tâm lý tội phạm, Pháp sư Vô Tâm, Đạo mộ bút ký, Bãi độ linh hồn, Ám hắc giả cũng bị tố cáo liên quan đến các vấn đề bạo lực, cảnh nóng, thô tục, mê tín dị đoan… bị Tổng cục tiến hành thẩm tra, yêu cầu nhà sản xuất chỉnh sửa.
Sau khi thông tin này được phát tán, khán giả theo dõi phim qua mạng cảm thấy khá bức xúc. Họ đưa ra bình luận: “Bình thường, khi muốn chiếu phim thì các đài truyền hình phải thông qua tổng cục phê duyệt. Nhưng web drama thì có vẻ không thuộc quyền hành của cục nhỉ?”, “Lúc Thái tử phi thăng chức ký nổi sao không cấm luôn đi? Đợi phim chiếu xong rồi mới ra lệnh cấm này? Đây có phải là chiêu đánh đòn phủ đầu vào tất cả các phim chiếu mạng sắp tới không?”.
“Lão cửu môn” do Triệu Lệ Dĩnh và Trần Vỹ Đình đóng chính.
Hiện nay, vẫn chưa có thông cáo chính thức về việc sẽ dỡ bỏ Thái tử phi thăng chức ký và các tác phẩm kể trên. Nhưng để tránh phiền phức, một số dự án phim chiếu mạng như Lão cửu môn đã đổi nội dung thành chống phát xít Nhật. Tác phẩm chuyển thể Ma thổi đèn do Trần Kiều Ân và Cận Đông đóng chính cũng phải có sự điều chỉnh để phù hợp với yêu cầu của Tổng cục phát thanh, truyền hình và điện ảnh Trung Quốc.
Tuy vậy, với sự có mặt của nhiều dự án có vốn đầu tư “khủng” cùng dàn sao sáng giá như Lão cửu môn (Triệu Lệ Dĩnh, Trần Vỹ Đình), Trọng sinh chi danh lưu cự tinh (Mã Khả, Trương Hinh Dư), Ma thổi đèn (Trần Kiều Ân, Cận Đông)… thị trường web drama 2016 chắc chắn sẽ trở nên sôi động hơn bao giờ hết.
“Trọng sinh chi danh lưu cự tinh”
Tóm lại, với hình thức chiếu phim mới mẻ nhanh chóng qua mạng internet, đối tượng tập trung vào thanh thiếu niên và quy tụ những bộ phim có đề tài không giới hạn, web drama chắc chắn sẽ là hướng đi mới của nhiều nhà sản xuất phim Trung Quốc trong tương lai.
